PSG: Phút lóe sáng của người Pháp

Tận 32 năm bóng đá Pháp mới lại có một nhà vô địch giải đấu danh giá nhất cấp câu lạc bộ ở châu Âu. Thật khó tin đó lại là kết quả của nền bóng đá được đánh giá mạnh nhất nhì thế giới.

Ligue 1 quá kém cỏi

Tây Ban Nha đang dẫn đầu danh sách vô địch Champions League, với 20 lần đăng quang (riêng Real Madrid đã 15 lần). Kế đến là Anh, với 15 lần, rồi Ý (12) và Đức (8). Ngay cả những nền bóng đá cấp câu lạc bộ thuộc tốp sau ở châu Âu như Hà Lan (6 lần) và Bồ Đào Nha (4) cũng có số lần vô địch Champions League nhiều hơn Pháp. 

Chiến thắng của PSG mới đây chỉ giúp người Pháp vượt lên trên… Romania, Scotland và Serbia - những nền bóng đá từng có 1 CLB vô địch Champions League.

Chưa kể, đây thực ra có thể xem như lần đầu vô địch "quang minh chính đại" của bóng đá Pháp ở giải đấu này. 

Chức vô địch năm 1993 của Marseille vẫn là một vết nhơ, khi mãi sau này, họ bị phát hiện đã mua chuộc đối thủ tại giải quốc nội vào những vòng đấu cuối cùng để vô địch Pháp năm đó. Marseille được giữ lại chiếc cúp Champions League 1993, nhưng bị tước danh hiệu Ligue 1 và mất luôn quyền tham dự giải đấu châu lục ở mùa tiếp theo.

Như vậy là phải mất đến tận 7 thập niên, trong đó có 14 năm từ khi PSG được giới tỉ phú dầu mỏ Qatar mua lại, Pháp mới có một nhà vô địch châu lục, thực sự là quá lâu với nền bóng đá từng 2 lần vô địch World Cup và 2 lần vô địch Euro.

Không chỉ vậy, bóng đá Pháp một thập niên trở lại đây còn được xem là nền bóng đá hùng mạnh nhất thế giới. Giới chuyên môn ví von, HLV Didier Deschamps có thể lựa chọn 3 đội hình khác nhau mà không làm suy suyển đáng kể sức mạnh tuyển quốc gia.

Thậm chí, dấu ấn bóng đá Pháp hiện hữu cả ở châu Phi. Rất nhiều ngôi sao các đội tuyển quốc gia Morocco, Senegal, Algeria vốn trưởng thành tại Pháp. Vì hầu như không có cơ hội lên tuyển "Gà trống", họ đành chọn trở về chơi cho đội tuyển quê hương nguồn cội.

Một nền bóng đá hùng hậu đến vậy, lại nghèo thành tích ở Champions League, có vẻ là điều nghịch lý. Nhưng thật ra, kết quả ở đấu trường châu lục phản ánh khá chính xác chất lượng giải quốc nội của Pháp, Ligue 1. Bóng đá Pháp có thể hùng mạnh, có thể sản sinh đông đảo ngôi sao, nhưng chất lượng giải vô địch quốc gia của họ là chưa tương xứng.

Mọi thứ đều có thể phản ánh qua tiền. Thống kê của Statista cho thấy doanh thu của toàn bộ các câu lạc bộ Ligue 1 mùa 2023-2024 chỉ là 2,2 tỉ euro, chưa bằng 1/3 Premier League của Anh (7,5 tỉ euro), và cũng kém nhiều so với những giải đấu lớn khác như La Liga (Tây Ban Nha, 3,7 tỉ euro), Bundesliga (Đức, 3,6 tỉ euro), Serie A (Ý, 2,9 tỉ euro).

Không chỉ vậy, 40% doanh thu của các CLB ở Ligue 1 đến từ PSG - 810 triệu euro. Đội xếp hạng nhì Ligue 1 về doanh thu là Marseille, chỉ thu về 287 triệu euro một mùa, con số tương đương một đội làng nhàng ở Premier League như Brighton (280 triệu euro).

Vì sao Ligue 1 không phát triển? Sự thống trị nhàm chán của PSG thường là lý do được nhắc tới đầu tiên. 13 năm qua, PSG chỉ để mất ngôi vô địch quốc nội vỏn vẹn 2 lần. 

Thế áp đảo đó khiến cuộc đua giành chức vô địch Ligue 1 trở nên vô cùng nhàm chán, khi hầu hết các mùa giải, cách biệt điểm số giữa nhà vô địch và tốp sau thường là quá lớn. Điển hình như mùa giải năm nay, thầy trò ông Luis Enrique đã vô địch sớm đến 6 vòng.

Một giải đấu cũng khá giống Ligue 1 về tình trạng thống trị của một đội là Bundesliga, khi Bayern Munich vô địch tới 11 lần trong 15 năm qua. Tuy nhiên, ở Bundesliga, đội đứng thứ nhì về doanh thu là Dortmund vẫn kiếm được đến 510 triệu euro trong mùa 2023-24, và đội thứ ba về doanh thu Leverkusen cũng khá hơn nhiều so với Marseille: 400 triệu euro.

Nhờ thu nhập cao, các đội bóng thuộc nhóm kế cận ở những giải đấu như Premier League và Bundesliga có thể đầu tư mạnh mẽ trên thị trường chuyển nhượng và cho đào tạo trẻ. Đó là lý do Dortmund dù đã không vô địch Bundesliga từ năm 2012, nhưng vẫn luôn chứng tỏ được đẳng cấp ở Champions League. Mùa trước, họ vào đến chung kết, còn mùa này là tứ kết.

Ngôi sao đều muốn ra đi

Vì sao bóng đá Pháp tẻ nhạt? Ông Frederic Thiriez, cựu chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Pháp, cho rằng các mức thuế quá cao và hệ thống quản lý tài chính nghiêm ngặt khiến các CLB Pháp không thể lớn mạnh nổi, so với những đối thủ ngang tầm ở các giải khác. 

Ví dụ, để trả mức lương thực lĩnh 600.000 euro cho cầu thủ, một CLB Bundesliga chỉ phải chi ra khoảng 650.000 euro, trong khi con số tương ứng của Ligue 1 là 804.000 euro.

Kết quả là 16/25 tuyển thủ Pháp hiện đang chơi bóng ở nước ngoài, và đa số rời Ligue 1 ngay từ khi rất trẻ. Một ví dụ là Marcus Thuram, con trai huyền thoại Lilian Thuram. 

Năm 22 tuổi, khi còn chưa quá nổi tiếng, Marcus chọn sang Bundesliga để khoác áo Monchengladbach, vốn cũng chỉ là một đội trung bình ở Đức, chẳng phải là bước tiến đáng kể gì so với câu lạc bộ của anh ở Pháp là Guingamp. Nhưng sau Bundesliga, anh đã có thể chuyển đến Serie A để chơi cho một tên tuổi lớn hơn nhiều: Inter Milan.

Tình hình đó thể hiện rõ nhất qua cái cách mà ngôi sao lớn nhất của bóng đá Pháp, Kylian Mbappe, vùng vằng suốt nhiều năm để đòi rời PSG, chuyển sang Real Madrid. Hay như Ousmane Dembele, siêu sao đang tỏa sáng rực rỡ cho PSG, vốn cũng chỉ trở về quê nhà sau nhiều năm thất bại trong màu áo Barcelona.

Các ngôi sao bóng đá Pháp không hề có ý định gắn bó lâu dài với Ligue 1, kể cả khi họ được nhận biết bao đãi ngộ không tưởng như với Mbappe.

Bundesliga của Đức tuy cũng không giàu có và danh giá như Premier League hay Liga, nhưng vẫn có những ngôi sao như Marco Reus, vốn đã dành gần trọn sự nghiệp cho Dortmund, hay Manuel Neuer, vốn chưa bao giờ có ý định rời Bayern Munich. 

Không phải vô cớ mà Philippe Auclair, cây bút bình luận của France Football, cảm thán: "Có cảm tưởng rằng mọi cầu thủ ở Pháp đều chỉ mong mỏi ngày rời Ligue 1".

PSG đã vô địch Champions League, nhưng khó có thể nói họ là đội bóng điển hình của Ligue 1. Một phút lóe sáng của họ e là không giúp được gì nhiều cho giải đấu quốc nội của nền bóng đá mệnh danh hùng hậu bậc nhất thế giới lúc này.■