"Rút bảo hiểm xã hội một lần" kiểu Mỹ

Người đóng an sinh xã hội ở Mỹ có thể bắt đầu nhận tiền hưu trí từ tuổi 62, nhưng đa số chờ đến tuổi về hưu đầy đủ, năm 2025 này được ấn định là 67 tuổi, mới rút vì lúc này mức hưởng sẽ có lợi nhất. 

Giả thử đến tuổi 67, một người lẽ ra nhận tiền hưu chừng 1.000 đô la/tháng nhưng quyết định rút sớm lúc mới 62 tuổi thì tiền hưu tháng sụt còn 700 đô la, mức giảm đến 30%. Còn sau 67 tuổi, cứ chờ thêm một năm, tiền hưu sẽ tăng thêm 8% cho đến năm 70 tuổi, lúc đó mỗi tháng sẽ nhận 1.240 đô la.

Nghỉ hưu sớm, lãnh tiền ít hơn

Thế nhưng một hiện tượng lạ đang xảy ra: hiện nay số người Mỹ chấp nhận thiệt thòi để rút tiền hưu sớm tăng vọt 13% vì lo lắng tương lai của chương trình an sinh xã hội. 

Một ví dụ, theo tường thuật của The New York Times, là ông Marty McGowan trước đây định chờ đến năm 70 tuổi mới bắt đầu rút tiền hưu để hằng tháng nhận thêm 800 đô la, một khoản tiền không nhỏ. Nhưng sau sinh nhật 67 tuổi, ông quyết định nộp hồ sơ, đòi rút tiền hưu ngay năm nay chứ không chờ nữa. 

Giống nhiều người đến tuổi hưu trí khác, ông quan sát cách Tổng thống Donald Trump và cố vấn Elon Musk gây xáo trộn cơ quan an sinh xã hội, nhìn hàng người dài xếp hàng chờ làm thủ tục hưu trí rồi lo lắng trước sự bất ổn của nền kinh tế và quyết định rút sớm hơn dự kiến.

Ông McGowan không phải trường hợp ngoại lệ - trong năm tài chính kết thúc vào tháng 4, chừng 276.000 người Mỹ đã quyết định như ông, tức rút tiền hưu sớm hơn kế hoạch. Còn theo tờ Wall Street Journal, số lượng người nộp hồ sơ nhận tiền hưu vào tháng 3-2024 tăng lên 580.887 so với mức chừng 500.000 cùng kỳ năm ngoái. 

Các quan chức của cơ quan an sinh xã hội nhận định đây là mức tăng "kịch tính" chưa từng có. Lo lắng cho sự bất định của chương trình an sinh xã hội là lý do phổ biến nhất. Quyền Ủy viên Cơ quan An sinh xã hội Leland Dudek cho rằng mức tăng này là do "sự sợ hãi lan truyền", khi người về hưu "sợ họ sẽ không nhận được tiền hưu nữa". 

Tìm kiếm thông tin về cách thức nhận tiền hưu trên Google cũng tăng vọt lên mức cao nhất kể từ khi Google theo dõi mức độ tìm kiếm từ năm 2004.

Musk, người được Tổng thống Trump giao nhiệm vụ tinh gọn bộ máy hành chính Mỹ, đã muốn cắt giảm một số bộ phận của cơ quan an sinh xã hội đến 50% nhân sự; còn bản thân cơ quan này đang cắt giảm ít nhất 7.000 nhân viên trên tổng số nhân sự 57.000 người.

Quan trọng hơn, Musk lan truyền thông tin cho rằng mức độ gian lận ở cơ quan an sinh xã hội là nghiêm trọng và đòi điều tra để chấm dứt mọi chiêu thức lừa đảo trong lãnh vực này. Ông này cho rằng hàng triệu người đã chết từ lâu vẫn đang nhận tiền hưu từ cơ quan an sinh xã hội.

Một năm bản lề

Chứng kiến cuộc tranh cãi giữa Musk và nhiều tờ báo Mỹ về quy mô gian lận an sinh xã hội, dù chưa biết ai đúng ai sai, đa phần người gần về hưu đều lo lắng sợ đến lượt mình tiền hết, quyền lợi bị cắt giảm, nên thay đổi quyết định. 

Dự kiến năm tài chính 2025 sẽ có 4 triệu người bắt đầu kê khai để nhận tiền hưu, tăng 15% so với năm 2024. Trong 12 năm qua, mức tăng hằng năm chỉ vào khoảng 3%.

Tường thuật của The New York Times nghiêng về hướng giải thích quyết định nhận tiền hưu sớm của dân Mỹ là do chính quyền Trump. Nhưng theo các báo khác thì tình hình không hẳn như vậy. 2025 là năm có sự thay đổi lớn trong chính sách an sinh xã hội ở Mỹ - tuổi nhận tiền hưu đầy đủ tăng thêm 2 năm lên 67 tuổi cho những ai sinh vào năm 1960. 

Dù việc này đã có lộ trình từ lâu, mấy thập niên qua, mọi người đã quen với việc tuổi về hưu được ấn định 65 tuổi. Lộ trình tăng tuổi hưởng tiền hưu là nhằm giúp quỹ an sinh xã hội duy trì khả năng chi trả vì người Mỹ sống lâu hơn, về hưu trễ hơn. 

Như vậy những người sinh năm 1960 lẽ ra năm nay đã có thể nhận tiền hưu đầy đủ bỗng dưng phải chờ thêm 2 năm nữa. Những người cuối cùng của thế hệ "baby boomers" (sinh từ 1946 đến 1964) ắt sẽ muốn quyết định nhận tiền hưu sớm chứ không muốn chờ thêm. 

Năm 2025, có 4 triệu người Mỹ vừa tròn 65 tuổi - một tỉ lệ trong số đó bực mình vì phải chờ thêm 2 năm sẽ sẵn sàng từ bỏ mức hưu tăng thêm để nhận ngay bây giờ.

Thêm vào đó, có nhiều phân tích bi quan cho rằng quỹ an sinh xã hội Mỹ đang căng thẳng vì thu chi không cân đối. Một báo cáo chính thức của Hội đồng Tín thác an sinh xã hội cảnh báo quỹ sẽ cạn vốn vào năm 2033 nếu chính sách duy trì như hiện giờ. 

Nếu điều này xảy ra, tiền hưu phát cho người dân từ năm 2033 sẽ bị cắt giảm còn 77% so với trước. Nhiều đề xuất của phía Cộng hòa tập trung vào chuyện nâng tuổi hưu lên cao nữa, còn phía Dân chủ đòi nâng mức đóng an sinh xã hội lên cho những ai có thu nhập trên 400.000 đô la/năm.

Với sự không rõ ràng về tương lai của chương trình an sinh xã hội như thế, chẳng trách nhiều người quyết định nhận tiền hưu sớm vì quả trứng trong tay với nhiều người vẫn hơn con gà trong 2 năm nữa. ■