Hàng nhập khẩu qua sàn TMĐT ngày càng tăng

Theo báo cáo của nền tảng phân tích dữ liệu Metric, chỉ riêng quý 1-2025, hàng nhập khẩu qua sàn TMĐT Shopee vào Việt Nam đạt doanh số 3.600 tỉ đồng với hơn 80 triệu sản phẩm bán ra, tăng hơn 12% doanh số và hơn 7% sản lượng so với cùng kỳ năm trước. Nhóm hàng nhập khẩu hút khách nhờ lợi thế giá rẻ, mẫu mã đa dạng và phù hợp thị hiếu.

Cũng theo nền tảng này, giá trị trung bình mỗi sản phẩm trên sàn TMĐT trong thời gian qua chỉ khoảng 45.200 đồng, cho thấy người tiêu dùng chuộng mua sắm số lượng lớn với chi phí thấp.

Xu hướng này đang gia tăng sức ép cạnh tranh cho nhà bán hàng trong nước, đặc biệt ở nhóm sản phẩm phổ thông, buộc nhà bán hàng trong nước phải nâng cao chất lượng sản phẩm và chiến lược giá phù hợp để giữ thị phần.

Và theo dự báo, sau khi Mỹ chấm dứt chính sách miễn thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc có giá trị dưới 800 USD kể từ ngày 2-5, cùng cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung vẫn chưa hạ nhiệt, nhiều chuyên gia dự báo hàng Trung Quốc sẽ được đẩy mạnh sang các thị trường khác, trong đó có Việt Nam, càng gây khó cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của hàng Việt ngay tại thị trường nội địa.

Tăng cường livestream bán hàng Việt

Nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp và nông dân địa phương quảng bá các sản phẩm đặc trưng, nhiều sàn TMĐT lớn tại Việt Nam đang đẩy mạnh các chương trình livestream cho các sản phẩm Việt.

Mới đây, sàn Shopee công bố dự án "Tinh hoa Việt chung sức" gồm những trải nghiệm mua sắm kết hợp giải trí mới mẻ hơn với nhiều thương hiệu "made in Vietnam" chất lượng, đa dạng ngành hàng. Trong đó, một số phiên livestream dành riêng để tôn vinh bản sắc văn hóa của nhiều địa phương và khai thác các chủ đề độc đáo.

Ông Trần Tuấn Anh, giám đốc Shopee Việt Nam, cho biết dự án nhằm giúp cộng đồng người bán hàng kết nối các giá trị và đặc trưng địa phương với tệp người dùng rộng hơn qua kênh TMĐT, cùng doanh nghiệp và người dùng tôn vinh sản phẩm Việt, "người Việt ưu tiên dùng hàng Việt".

Trong khi đó, sàn TikTok Shop tổ chức chương trình GreenUP là các tour tham quan nhà máy của những doanh nghiệp Việt có quy trình sản xuất bền vững, với một số nhãn hàng được lựa chọn hỗ trợ như APG ECO (lúa gạo), Phong Phú (khăn bông), TH True Milk (sữa)..., nhằm hỗ trợ quảng bá thương hiệu và sản phẩm xanh.

Cụ thể, sàn kết nối các nhà sáng tạo nội dung, nhà bán hàng thực hiện các phiên livestream ngay tại nhà máy của các doanh nghiệp nhằm cho thấy tiềm năng phát triển rộng mở mà TMĐT mang lại cho các thương hiệu Việt phát triển theo định hướng bền vững và sự đón nhận của cộng đồng với xu hướng tiêu dùng xanh.

Cũng nhằm mục đích hỗ trợ người bán hàng tại Việt Nam, sàn Lazada cung cấp công cụ ứng dụng trí tuệ nhân tạo với những tính năng GenAI (AI tạo sinh) mới giúp người bán hàng cải thiện cách hiển thị sản phẩm trên sàn, tinh giản vận hành cũng như thúc đẩy tỉ lệ chuyển đổi khách hàng.

Không để chính sách bị lợi dụng, ảnh hưởng sản xuất trong nước

Sau khi hủy bỏ chính sách miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng đối với hàng nhập khẩu có giá trị 1 triệu đồng qua sàn TMĐT, có hiệu lực từ 18-2-2025, phía Bộ Tài chính lại đề xuất miễn thuế nhập khẩu cho các đơn hàng trị giá dưới 1 triệu đồng, kèm điều kiện là tổng mức miễn thuế không quá 48 triệu đồng/năm cho mỗi tổ chức, cá nhân.

ThS Huỳnh Hồ Đại Nghĩa, giảng viên Trường đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM, cho rằng việc giới hạn 48 triệu đồng/năm là biện pháp kiểm soát để tránh gian lận, ngăn chặn hiện tượng trục lợi, chia nhỏ đơn hàng để trốn thuế, đảm bảo việc miễn thuế chỉ phục vụ mục tiêu tiêu dùng cá nhân.

Việc miễn thuế này cũng nhằm tạo điều kiện cho người tiêu dùng Việt trải nghiệm hàng hóa nước ngoài, khuyến khích tiêu dùng hợp pháp thay vì hàng xách tay trôi nổi, đồng thời gián tiếp tạo áp lực tích cực lên nhà sản xuất nội địa phải cải tiến chất lượng và có chính sách giá phù hợp.

Tuy nhiên, theo ông Nghĩa, cần phải cân nhắc những tác động đến sản xuất và kinh doanh nội địa, bởi chính sách miễn thuế này có thể tạo ra sự bất bình đẳng giữa hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước.

Trong thực tế, hàng sản xuất trong nước phải chịu đủ các loại thuế (thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế phí bảo vệ môi trường...), trong khi hàng nhập khẩu giá trị nhỏ lại được miễn thuế, điều này sẽ tạo ra bất bình đẳng.

Hơn nữa, dù miễn thuế cho đơn hàng nhỏ và giới hạn số tiền mua hàng được miễn thuế trong một năm nhưng nếu không kiểm soát tốt, có thể bị lợi dụng chia nhỏ đơn hàng để tránh thuế.

Đặc biệt, phải xem cơ sở hạ tầng số của cơ quan hải quan có đủ để xác định được người mua đã đạt ngưỡng miễn thuế 48 triệu đồng/năm hay chưa, có phân biệt được hàng tiêu dùng cá nhân với hàng hóa kinh doanh trá hình hay không?...

"Vấn đề cốt lõi cần cân nhắc là làm sao để chính sách không bị lợi dụng, không làm tổn thương sản xuất trong nước, nhưng vẫn tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng và giảm gánh nặng hành chính. Giải pháp không nên là "miễn hoặc không miễn thuế", mà là miễn có điều kiện, có giới hạn và có kiểm soát bằng công nghệ hiện đại", ông Nghĩa nhấn mạnh.