Thị trường đèn hoa đăng: Nhựa, giấy và xốp thống trị

Đèn hoa đăng được sử dụng ngày một nhiều trong các lễ hội Phật giáo (Phật Đản, Vu lan…), lễ hội văn hóa hay các sự kiện quảng bá. Việc sản xuất và mua bán đèn hoa đăng cũng nhộn nhịp hơn ở thị trường truyền thống cũng như các sàn thương mại điện tử.

Đèn hoa đăng từ chén dĩa nhựa và xốp

Những ngày cận rằm tháng 4 âm lịch, nhiều cửa hàng ở phố Hàng Mã (Hà Nội) treo nhiều loại đèn Phật giáo đủ sắc ra mặt tiền cửa hàng để khách dễ nhìn thấy. Đèn hoa đăng để thả nước được xếp thành từng lốc từ vài chục đến trăm cái cũng được trưng ra mặt tiền để người bán hàng dễ lấy ra giới thiệu cho khách. 

Hỏi mua đèn hoa đăng, các cửa hàng đều nói bán từ vài chục chiếc trở lên, mua bao nhiêu cũng có. Khách mua số lượng lớn muốn lấy liền thì chủ hàng sẽ đi "mượn" hàng xóm để giao.

Loại đèn hoa đăng bán nhiều ở phố Hàng Mã là loại làm thủ công từ chén, dĩa nhựa dùng một lần và xốp mỏng. Xốp đủ màu cắt thành cánh sen được gắn vào dĩa hoặc chén nhựa bằng kim bấm, mỗi đèn có 6 hoặc 8 cánh hoa, giá 100 đèn khoảng 200.000 đồng. Đây là loại đèn bán chạy nhất ở phố Hàng Mã.

Ngoài ra còn có loại đèn được làm bằng giấy bóng kính lấp lánh, giá khoảng 500.000 đồng/100 cái. Loại này ít phổ biến hơn, phải đặt trước mới có hàng. Mỗi vỉ 100 cây nến nhỏ thắp cho đèn hoa đăng khoảng 150.000 đồng.

Bà Oanh, chủ một cửa hàng ở Hàng Mã, cho biết khách mua đèn năm nay vắng hơn những năm trước, ít chùa đặt mua đèn và số lượng cũng giảm. Dân đi mua lẻ vài chục đèn cũng ít hơn. Hàng bán không nhiều nên các cửa hàng thường tự làm vì giá rẻ, mua về bán không có lãi. 

Nguyên liệu và dụng cụ làm hoa bao gồm: chén nhựa dùng một lần, xốp mỏng và máy dán keo cầm tay. Xốp mỏng nhiều màu sắc được cắt thành hình 5 hoặc 7 cánh sen tròn. Hai vòng cánh sen dán bằng keo vô chén nhựa là ra một cái hoa đăng thả trôi trên nước. Rảnh thì làm, mệt thì nghỉ, hai phút là bà Oanh làm ra một cái hoa đăng.

Cửa hàng chị Hà ở 48 Hàng Mã cũng bán loại đèn hoa đăng tương tự, cùng kiểu dáng, chất liệu, giá thành. Chị Hà xếp mỗi lô khoảng 200-300 đèn trong túi bóng trong suốt trưng ở nơi bắt mắt nhất cửa hàng. Hàng chị Hà còn bán đèn hoa đăng lớn để treo, cánh sen làm bằng lụa, có khung dây thép, giá 150.000 đồng/đèn.

Ở TP.HCM, chợ đèn hoa đăng truyền thống tập trung một số cửa hàng ở đường Hải Thượng Lãn Ông (quận 5). Công nghệ làm đèn hoa đăng cũng từ xốp mỏng, chén, dĩa nhựa dùng một lần và kim bấm. 

Mỗi đèn có lớp đế (làm bằng dĩa nhựa và xốp cắt hình đài hoa) và lớp hoa (làm bằng chén và xốp cắt hình cánh hoa), dán lại với nhau bằng băng keo hai mặt. Các cánh xốp gắn với chén và dĩa nhựa bằng kim bấm. Giá từ 450.000 - 500.000 đồng/100 hoa.

Chỉ có hai trong hơn 10 cửa hàng đèn hoa đăng trên đường Hải Thượng Lãn Ông có bán hoa đăng làm bằng giấy. Đó là loại giấy cứng cắt thành hoa sen 5 cánh, mỗi cánh có in hình tượng Phật ngồi trên đài sen, giá 8.000 đồng một hoa. Chủ cửa hàng nói loại này ít người đặt mua vì giấy để trên mặt nước mau rã rồi chìm, hoa đăng không đẹp được lâu. Loại làm bằng chén dĩa nhựa được đặt hàng nhiều nhất vì nến tắt nhưng ba ngày sau hoa vẫn nổi. 

"Mùa Phật Đản này, các chùa đặt mua từ vài trăm đến cả ngàn đèn dĩa nhựa để phát cho phật tử", chủ cửa hàng cho biết.

Khi khách hàng phàn nàn hoa bằng chén dĩa nhựa không tan được trong nước, sẽ biến thành rác làm dơ kênh rạch, các chủ cửa hàng hướng dẫn sau khi chơi đèn thì chịu khó vớt lên. Cũng có người nói tỉnh bơ: "Đó là chuyện của xã hội, mình đi thả đèn thì đèn đẹp là được rồi".

Trong khi đó, hoa đăng bán online đa dạng chủng loại và chất liệu hơn: bằng xốp, bằng giấy, nhựa mika trong suốt, nhiều lớp và đủ màu sắc. Giá bán online từ 3.800 tới 7.200 đồng/chiếc.

Hoa đăng thân thiện môi trường: ít người chọn

Xưởng hoa Thanh Tâm Tịnh có tới 40 loại mẫu hoa đăng khác nhau để khách lựa chọn. Loại đơn, loại kép, loại cầm tay, loại để bàn thờ, loại thả trên sông, loại gắn nến, loại gắn đèn led… tùy mục đích sử dụng, sở thích, giá thành.

Những ngày giáp rằm tháng 4, xưởng này tất bật sản xuất, kiểm kê số lượng hoa đăng để chuyển đến các chùa đã đặt hàng. Có chùa đặt 1.000 đèn, có chùa đặt hơn 3.000 đèn cho mùa Phật Đản năm 2025 với đủ kiểu dáng, màu sắc khác nhau.

Ngoài những loại đèn hoa đăng thông thường, xưởng này có bán đèn thân thiện với môi trường được làm bằng giấy nhũn 100% và bã mía, có thể tan trong nước 72 giờ (theo lời giới thiệu từ chủ xưởng). 

"Mấy năm trở lại đây, nhiều chùa và phật tử tìm mua hoa đăng bằng giấy. Cánh hoa, đế hoa đều được làm bằng giấy, thả xuống nước không cần thu lại" - chủ xưởng hoa Thanh Tâm Tịnh cho biết. 

Giá mỗi hoa đăng giấy thân thiện với môi trường một lớp có giá 90.000 đồng/20 hoa, loại 2 lớp có giá 175.000 đồng/20 hoa. Xưởng yêu cầu đặt hàng số lượng 20 hoa trở lên mới ship hàng.

Một vài trang web bán hoa đăng cũng quảng cáo loại hoa đăng làm bằng giấy, thân thiện với môi trường. Có trang web còn dạy cách làm hoa đăng bằng giấy màu, đơn giản. 

Cũng có một vài công ty giới thiệu loại hoa đăng làm từ nguyên liệu tái chế, giấy và nhựa PP. Chủ một shop hoa cho biết họ có bán hoa đăng xanh làm từ lá chuối xanh, nhụy hoa là những bông cúc vàng. Tuy nhiên, loại này giá đắt nên ít người quan tâm.

Nhìn chung, thị trường hoa đăng khá phát đạt, với hàng trăm mẫu hoa đăng đủ màu đủ loại, chất liệu từ giấy, nhựa PP đến xốp gắn đế nhựa, giá phổ biến từ 4.000 - 50.000 đồng/đèn, có cả loại đèn hoa đăng điện tử dùng pin năng lượng mặt trời lên tới 200.000 đồng/chiếc. ■