Các hình vẽ, nhãn hiệu, ô quảng cáo in trên báo chí... trong Made in Sài Gòn giúp độc giả ngày nay hình dung phần nào hoạt động sản xuất, kinh doanh, văn hóa, văn nghệ trên đất Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn trong thế kỷ qua.

Nỗi hoài nhớ về những món đồ quen thuộc

Là thế hệ sinh đầu thập niên 1960, nhà báo Phạm Công Luận chia sẻ dù giới bình dân thời đó nếu biết tằn tiện vẫn có thể mua được một chiếc xe gắn máy hai bánh, tủ lạnh hay tivi Nhật nhập cảng, nhưng đồ dùng trong nhà của đa số dân chúng là do trong nước sản xuất, ở các xưởng đặt tại Sài Gòn, Chợ Lớn hay Gia Định. 

Chúng có giá vừa túi tiền, chất lượng không cao nhưng xài được, có nhiều thứ tốt và qua thời gian càng tốt hơn do dùng công nghệ mới đưa vào.

Trong gia đình nhà ông Luận và nhiều gia đình khác, từ bếp lên tới phòng khách đều vây quanh các đồ quen thuộc: 

"Chúng tôi lớn lên tuy thích xài xà bông Camay của Anh nhưng cả nhà đã quen mùi thơm cục xà bông Việt Nam của ông Trương Văn Bền, quen giặt đồ bằng bột giặt Viso hay Net, xài bông gòn hiệu Bạch Tuyết, dùng sơn hiệu Bạch Tuyết sơn cửa, lưu giữ ảnh bằng album hiệu Con Nai… 

Nhiều gia đình trưng tranh kiếng cảnh sơn thủy làm tại Chợ Lớn trên tủ thờ, dùng lư đồng đúc từ Gò Vấp, đốt pháo Xóm Mới, có bệnh thì mua thuốc nhà thuốc Ông Tiên ở Phú Nhuận hay ở tiệm Thoại Dư Đường trên đường Phùng Hưng. 

Nhà nào khá giả thích ủng hộ đồ nội hóa thì mua xe hơi La Dalat của Công ty xe hơi Sài Gòn sản xuất đã nội địa hóa từ 25-40%, trưng tranh sơn mài hãng Mê Linh ở Đakao hay dùng đồ gỗ của tiệm Phan Văn Nhị".

Và với nỗi hoài nhớ về những món đồ quen thuộc đã từng đi qua đời mình, ông Luận thực hiện cuốn sách song ngữ Việt - Anh Made in Sài Gòn. 

Đọc sách, những thế hệ xưa cũ được sống lại trong nỗi hoài niệm khi ngắm nhìn những nhãn hiệu, tranh vẽ, ô quảng cáo... in trên các sản phẩm như: xe hơi, món nữ trang, đồ gia dụng như: bình ắc quy, bóng đèn, đèn pin, bình thủy...; 

Rồi các loại thực phẩm thiết yếu như: bột ngọt, mì gói, nước tương; các sản phẩm may mặc, học cụ, đồ chơi trẻ em; các loại thuốc bắc, thuốc Tây chữa bệnh... cho đến các sản phẩm văn hóa như: tranh sơn mài, đồ mỹ nghệ, sách báo, tập nhạc, đĩa cải lương và phù điêu của các hội quán, lăng miếu trong khu vực Gia Định, Chợ Lớn. 

Và còn có các hình ảnh biểu tượng của hoạt động tài chính như: ngân hàng, xổ số hay logo gắn trên vali các khách sạn nổi tiếng từ thời Pháp thuộc.

Chợ Lớn gần gũi và xa lạ

Viết về Chợ Lớn, nhà báo Phạm Công Luận nói không dễ dàng như khi viết về Sài Gòn, Gia Định. Anh mất 7 năm để hoàn thành Có một thời ở Chợ Lớn - cuốn sách chất chứa kỷ niệm của các thế hệ người Hoa gắn bó với vùng đất này.