Theo báo Washington Post, một trong những thách thức pháp lý đầu tiên không đến từ doanh nghiệp mà thuộc về một tổ chức phi lợi nhuận có ảnh hưởng và thuộc nhóm bảo thủ.

Tổ chức bảo thủ khởi kiện

Tại Quốc hội, nơi lưỡng viện đều nằm dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng hòa, hai nghị sĩ của đảng này - một người nằm trong số kỳ cựu nhất Thượng viện và một người được ông Trump ủng hộ tranh cử vào Hạ viện - cũng đang dẫn đầu các nỗ lực đẩy lùi thuế quan.

Liên minh Tự do dân sự mới (NCLA) đã đệ đơn khiếu nại vào tuần này về tính hợp pháp của mức thuế quan mà ông Trump áp dụng với tất cả các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Tổ chức này đại diện cho Simplified, một doanh nghiệp nhỏ tại Florida chuyên bán sổ tay và mua hàng hóa từ Trung Quốc.

NCLA trước đó đã đứng sau các vụ kiện khiến Tòa án Tối cao phải lật ngược một nguyên tắc được gọi là "sự tôn trọng Chevron" vào năm ngoái. Theo đó cắt giảm mạnh quyền lực của các cơ quan liên bang trong việc quản lý các lĩnh vực rộng lớn của đời sống người Mỹ.

Còn trong lần này, liên minh lập luận rằng việc ông Trump sử dụng Đạo luật Thẩm quyền kinh tế khẩn cấp quốc tế 1977 (IEEPA) để biện minh cho các khoản thuế là vi hiến, vì nó không cho phép tổng thống áp thuế. 

Thay vào đó, nó chỉ cho phép các hành động khẩn cấp cụ thể, chẳng hạn như trừng phạt hoặc đóng băng tài sản, để bảo vệ quốc gia khỏi các mối đe dọa từ nước ngoài.

Tổng thống Trump cũng đã sử dụng IEEPA để đưa ra các mức thuế đối ứng, áp dụng với hàng trăm đối tác của Mỹ trên toàn cầu hôm 3-4.

"Không có tổng thống nào trước đây từng nghĩ rằng IEEPA cho phép ông ta đặt ra mức thuế quan", Chủ tịch NCLA Mark Chenoweth cho biết trong một tuyên bố.

Mặc dù vụ kiện không phản đối tuyên bố của ông Trump về tình trạng khẩn cấp liên quan đến ma túy hay fentanyl, NCLA cho biết quyết định áp dụng thuế quan rộng rãi là hành động không có thẩm quyền pháp lý.

"Các sắc lệnh hành pháp liên quan Trung Quốc của ông Trump không cho thấy mối liên hệ nào giữa vấn đề fentanyl và mức thuế quan mà ông đã ra tuyên bố áp đặt. Nó càng không cho thấy mức thuế quan là cần thiết để giải quyết vấn đề đó", đơn kiện được NCLA đệ trình nêu rõ.

Cũng theo tổ chức này, các tuyên bố và hành động của ông Trump đã cho thấy lý do thực sự khi áp thuế quan là để giảm thâm hụt thương mại và tăng doanh thu liên bang.

Phản hồi động thái của NCLA, khi được hỏi, Phó thư ký báo chía Nhà Trắng Harrison Fields nhấn mạnh Tổng thống Trump "có thẩm quyền rộng rãi để áp dụng thuế quan, qua đó giải quyết các vấn đề khẩn cấp quốc gia". Vị này cũng khẳng định chính quyền Trump sẽ giành chiến thắng tại tòa án.

Nội bộ Đảng Cộng hòa bất đồng

Còn tại Điện Capitol, sự bất mãn ngày càng tăng đối với thuế quan của ông Trump trong hàng ngũ Đảng Cộng hòa.

Trong khi các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện công khai ủng hộ, nhiều người trong số họ bày tỏ lo lắng ở hậu trường về cách thức áp dụng thuế quan của ông Trump, rằng chúng có thể trở thành vĩnh viễn.

Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa đã công khai hoài nghi hơn, nhưng thẩm quyền hành động của họ đã bị hạn chế bởi các thành viên trong chính đảng của họ.

Các doanh nghiệp đã miễn cưỡng công khai bày tỏ lo ngại về chiến lược thuế quan thất thường của ông Trump, theo những người quen thuộc với các cuộc thảo luận giữa Nhà Trắng và những công ty hàng đầu Mỹ.

Sự lo sợ đến từ việc họ không muốn bị mất ghế tại bàn đàm phán với chính quyền hoặc trở thành mục tiêu tấn công của tổng thống.

Thuế ông Trump có hiệu lực, biểu tình đồng loạt khắp nước Mỹ, Canada, Mexico, châu Âu

Biểu tình trên khắp 50 bang của Mỹ phản đối chính sách của ông Trump về thuế quan cũng như sa thải hàng ngàn nhân viên liên bang.