- Dạ, con chào ông Tư. Ông khỏe không ông?

- Khỏe, tôi khỏe, cảm ơn cậu, mà ai gọi tôi vậy?

- Dạ, con là Việt, Việt báo Tuổi Trẻ, được gặp ông nhiều lần rồi ạ.

- À, Việt hả? Ghé tôi chơi nhé…

Tôi gọi vào điện thoại bàn chỉ sau vài tiếng chuông reo, đầu dây bên kia ông cụ 105 tuổi đã vui vẻ trả lời rõ rọt như thế.

Tôi không cần phải nói lớn, cũng không phải nhắc lại vì ông vẫn chưa bị lãng tai. 15 năm trước, tôi gọi đến, ông 90 tuổi đã trả lời rõ từng tiếng. Rồi nhiều lần sau tôi gọi cũng được ông trả lời như thế ở tuổi 98, 100, 102, 104…

1. Ra giêng năm Ất Tỵ 2025 này, tôi lại gọi đến và thật mừng khi lại được nghe giọng vui vẻ của ông cụ đã tròn 105 tuổi trời. Cái tuổi xưa nay không phải là hiếm nữa mà là quá hiếm, nhất là khi ông vẫn sống vui khỏe, chẳng ai phải hầu hạ và đặc biệt là ông vẫn đang ngồi bàn viết sách đến ba ca mỗi ngày.

Ông có thể lọc cọc gõ máy tính 15 - 16 giờ mà chẳng cần đeo kính cũng chẳng hề mỏi lưng. Thật kỳ lạ.

Ông cụ ấy là ai?

Xin trả lời đấy chính là nhà nghiên cứu khả kính Nguyễn Đình Tư, sinh năm 1920, quê xưa ở Nghệ An. Một bậc cao niên - đại thụ của đất Sài Gòn - TP.HCM.

Bút nghiệp đáng kính nể của ông thì có lẽ không cần kẻ hậu bối như tôi nhắc lại. Bài viết ngắn này chỉ xin kể làm thế nào để ông cụ có thể sống vui khỏe và vẫn làm việc bền bỉ ở tuổi 105?

Cách đây vài ngày, tôi gọi xin hẹn gặp ông Tư. Bởi tôi biết đến đường đột có thể không gặp, vì ông vẫn hay đi dù tuổi rất cao.

Buổi sáng, ghé nhà ông trong hẻm nhỏ đường Chu Văn An (Bình Thạnh, TP.HCM), tôi chỉ bấm chuông rồi đợi vài phút đã thấy ông mở cửa, vui vẻ mời vào. Vừa mới đi thang bộ từ tầng 3 xuống mà ông không hề thở dốc.

- Dạ, chào ông, trời đất ông ngần này tuổi mà vẫn đi thang nhanh thế à?

- Có gì đâu, tôi vẫn tập thể dục bằng cách đi thang 10 lượt như thế - ông Tư cười trả lời rõ từng tiếng. Ông cụ có nụ cười hiền với cả gương mặt, đặc biệt là ánh mắt cười rất phúc hậu.

- Bố tôi leo ba tầng lầu tập thể dục là leo lên 10 lượt, leo xuống 10 lượt đấy, đi liên tục không nghỉ, cũng chẳng cần ai phải bên cạnh - người con trai thứ ba tuổi cũng đã 75 của ông Tư góp lời cha.

Mặc dù đã biết sức khỏe bền bỉ vượt quy luật thời gian của ông cụ cao tuổi 105 này, tôi vẫn không khỏi bất ngờ. Ông nhanh nhẹn cầm bút ký tặng tôi cuốn tự truyện Nguyễn Đình Tư đi qua trăm năm mà không hề đeo kính, cũng không hề run tay khi viết cả mấy dòng chữ. Những nét chữ nhỏ xíu vẫn thẳng hàng trên trang giấy không ô ly.

Ông cũng ký tên khá dài với gần chục nét "bay bướm", rõ ràng, không nét nào run nét nào gãy. Cầm tờ Tuổi Trẻ tôi tặng, ông cũng không cần đeo kính mà đọc lướt rất nhanh và bình luận sắc sảo, chứng tỏ ông vẫn quan tâm dòng thời cuộc.

Người con trai ông như đọc được sự ngạc nhiên trong mắt tôi, liền cười nói:

- Này, nhằm nhò gì. Bố tôi vẫn ngồi làm việc máy tính đủ ba ca sáng, chiều, tối đấy. Có đêm bố say sưa làm việc tới 1h sáng, tôi phải nhắc ngủ đấy.

Còn ông cụ tuổi 105 thì nhẹ nhàng kể đang viết cuốn sách sử cho NXB Tổng Hợp TP.HCM. Buổi sáng ông ngủ dậy, tập thể dục tại chỗ một lát rồi uống ly sữa và viết tới gần 12h trưa.

Ăn một chén cơm và nghỉ trưa tới 14h30, ông lại ngồi trước máy tính đến gần 18h mới nghỉ để tập thể dục bằng cách đi bộ 10 lượt cầu thang 3 tầng. Và ăn một chén cơm tối xong, ông lại say sưa ngồi viết đến nửa đêm…

- Thế ông học đánh máy tính khi nào? - tôi hỏi vì nhớ vài năm trước ghé vẫn thấy ông viết tay bản thảo.

- Mới 5, 6 năm thôi. Tôi tự học đánh máy tính cho dễ biên tập đỡ vất vả hơn viết tay.

Tôi sững sờ khi nghe ông cụ kể chuyện tự học máy tính khi tuổi đã 100. Ở bên ngoài, tôi biết rất nhiều người tuổi

70 - 80 không biết dùng máy tính và cũng không hề có ý học... Mấy lần nghe tôi nhắc tới lui câu hỏi "bí quyết" sống vui khỏe ở tuổi quá hiếm như thế, ông cười khà khà nói:

- Anh đọc tự truyện của tôi thì rõ. Tôi sinh năm 1920 ở Nghệ An nghèo khó, thiếu thốn đủ thứ, có được miếng ăn ngon ăn bổ gì đâu. Rồi đất nước ly loạn, chiến tranh liên miên, tôi cũng chỉ là người cố gắng làm để nuôi gia đình, đâu điều kiện gì để chú ý sức khỏe…

2. Ông Tư kể quê ở Nghi Lộc, Nghệ An, mới 4 tuổi đã mồ côi mẹ. Làng ông lại nghèo nhất vùng nghèo, bữa ăn chỉ để đỡ đói. Mỗi năm trừ vài ngày Tết và giỗ chạp có chút thịt cá, còn lại mâm cơm quanh quẩn chỉ rau lang, rau muống, bắp chuối.

Ngày qua ngày, bữa ăn của ông chỉ là chén tương đậu rất mặn (ngược với bây giờ ăn nhạt để tốt cho sức khỏe) và đĩa "nhút" là mít non muối ăn dần.

Thời thơ ấu của ông, miếng mít non muối mặn này như miếng thịt thời nay và cũng phải ăn rất dè sẻn. Lớn lên ông đi học quốc ngữ xa nhà, được cha gói cho nắm cơm trộn muối trong mo cau.

Gia phả nhà ông Tư cũng chẳng được mấy người thượng thọ. Cha mẹ ông sinh hai con gái đầu đều không may chết yểu, sau mới sinh tiếp được bốn con trai mà ông là con thứ tư nên có luôn cái tên Nguyễn Đình Tư.

Vợ chồng ông di cư vào Nam, sinh được năm con trai, một con gái và đến giờ ông đã có cháu chút, tức đời thứ năm sau cháu chắt là đời thứ tư. Hiện nay ông Tư đến tuổi 105 là cây cao bóng cả trong đại gia đình "ngũ đại đồng đường"…

Tâm sự chuyện gia đình mình, ông Tư kể chỉ có dư thừa sự yêu thương nhau chứ chưa bao giờ dư thừa tiền bạc dù là thời ông còn đi làm giáo viên hay điền địa trước 1975.

Từng thấy cảnh đồng bào phải đói đến chết năm Ất Dậu 1945, ông nhớ mãi lời cha dặn lúc sinh thời: "Ăn khi no phải lo khi đói, ăn sớm mai phải lo buổi chiều, ăn khi lành phải dành khi ốm". Hầu hết bữa cơm của đời ông đều đạm bạc, thậm chí có những giai đoạn còn sợ chết đói.

Sau năm 1975, ông thất nghiệp ở tuổi 55 phải ra vỉa hè đường Nguyễn Văn Trỗi sửa xe đạp mưu sinh. Bữa cơm gia đình cũng bo bo, khoai mì, gạo mốc, cá khô có giòi trong bụng… Tuy nhiên chính giai đoạn "ngày ngày ngồi đợi khách qua đường" này, ông lại bùng nổ bút nghiệp với những trang bản thảo lấm lem cả dầu mỡ sửa xe.

Về sau, khi vào Trung tâm Lưu trữ quốc gia 2 để đọc tài liệu, ông cũng chỉ mang theo nắm cơm ăn với muối mè, bữa nào sang lắm là ổ bánh mì không nhân. Các anh em ông không ai vượt được tuổi 80…

- Vậy bí quyết nào để ông sống vui khỏe như cây đại thụ vậy? - tôi lại lặp câu hỏi.

- Tôi nghĩ chắc là do mình giữ được tâm yên tĩnh, cả đời thanh thản, chỉ biết cười, không thù ghét, oán trách ai. Nhiều biến cố xảy ra nhưng tôi vẫn lạc quan, vui vẻ vì luôn có niềm tin mọi sự sẽ tươi sáng hơn như đất nước, đồng bào mình qua thời chiến tranh, đói kém đã đến thời no ấm, phát triển tốt đẹp rồi…

Tâm sự với tôi, ông kể bản thân ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên. Nhưng ông lại cười nói rằng điều này có lẽ chỉ là một yếu tố thôi, chứ không phải tất cả, vì nhiều người thực hiện rất kỹ lưỡng nhưng cũng đâu thể trường thọ.

"Tôi nghĩ quan trọng nhất là cái tâm thiện lành, an vui và có mục đích sống, như mục đích của tôi là viết thêm 15 cuốn sách nữa nếu trời cho được như lời chúc của anh", ông cụ tuổi 105 cười hóm hỉnh trả lời khi tôi chúc ông thọ đến tuổi trời 120.

Sống đến 100 tuổi - bí mật của 'vùng xanh' - Kỳ 6: Chạy đua tìm thuốc sống thọ 100 tuổi

Các phương pháp kéo dài tuổi thọ ra sao? Thuốc gì có thể làm cho con người sống thọ tới 150 tuổi? Thực hư thuốc chống lão hóa?