Singapore: Lựa chọn ổn định giữa thế giới bất định

Kết quả cũng đánh dấu sự ủng hộ quan trọng cho Thủ tướng Lawrence Wong, người tiếp quản vị trí từ cựu thủ tướng Lý Hiển Long năm ngoái, để lèo lái quốc đảo này qua giai đoạn kinh tế toàn cầu bất ổn hiện nay. PAP đã giành được 87/97 ghế ở quốc hội. Tỉ lệ phiếu đảng này giành được tăng lên 65,6% từ mức 61,2% của năm 2020.

"Vị thế của ông Wong được củng cố sau kết quả này, và nếu muốn ông có thể khẳng định các hướng đi riêng, vượt ra khỏi cái bóng của ông Lý Hiển Long", Nikkei Asia trích lời phó giáo sư Michael Barr, chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học Flinders, Úc. "Nhà lãnh đạo này giờ có vị thế của một thủ tướng mạnh".

Chuyển giao thế hệ mới

Lúc 3h sáng, khi họp báo công bố kết quả bầu cử, ông Wong nói PAP nhận được sự ủng hộ "rõ ràng và mạnh mẽ" để điều hành. "Đó là tín hiệu của niềm tin, sự ổn định đối với chính phủ", ông nói. "Kết quả giúp Singapore ở vị thế tốt giữa thế giới biến động này".

Cuộc bầu cử cho thấy sự chuyển giao của PAP với một loạt thành viên nội các kỳ cựu rút lui như Phó thủ tướng Heng Swee Keat (Vương Thụy Kiệt), người từng là ứng viên kế nhiệm ông Lý, Bộ trưởng cấp cao Tiêu Chí Hiền. PAP cũng có nhiều ứng viên trẻ trong lần bầu cử này với khoảng một nửa ứng viên mới là những người ở độ tuổi 30 nhằm thu hút sự ủng hộ của cử tri trẻ.

Nhưng trong quá trình tranh cử, ông Wong lái dần thông điệp hình ảnh PAP như là chính quyền ổn định, đủ năng lực để giải quyết các khó khăn việc làm, tăng trưởng kinh tế, nếu nước này chịu ảnh hưởng thuế quan từ Mỹ hay kinh tế toàn cầu suy giảm. 

Donald Low, giảng viên cao cấp tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong, nói các ứng viên mới không "xuất hiện nhiều" trong quá trình tranh cử cho thấy "thông điệp thận trọng" từ PAP.

"Thông điệp rõ ràng nhất là không mạo hiểm", theo ông Low, trái ngược hẳn với hình ảnh về đổi mới PAP muốn theo đuổi. "Thông điệp hoàn toàn ngược lại: tiếp tục gắn bó với một chính quyền mình đã hiểu thay vì mạo hiểm với những gì mình chưa biết".

Dù PAP đang muốn thay đổi thế hệ, hầu hết các đơn vị bầu cử khó nhất của đảng này đều chiến thắng nhờ các nhân vật kỳ cựu - một số được đưa vào ở phút chót. Đảng đối lập lớn nhất, Đảng Công nhân (WP), vẫn giữ được 10 ghế mà họ có từ trước ở ba đơn vị bầu cử, nhưng họ không giành được gì thêm. 

Trước bầu cử 2020, WP đặt mục tiêu tranh chấp và giành được khoảng 1/3 số ghế. Nhưng lần này họ chỉ có 26 ứng viên, thấp hơn so với mục tiêu đặt ra, đồng thời cho thấy những hạn chế về nguồn lực và ảnh hưởng.

Các đảng đối lập suy yếu

Dù vậy, WP vẫn cho thấy kết quả mạnh ở một số khu vực mà họ thua PAP. Họ thua sít sao ở Jalan Kayu với 48,53% số phiếu, và kém khoảng 5 điểm phần trăm ở Tampines. Ở khu vực Punggol mới, họ có đội hình mạnh với Phó thủ tướng Gan Kim Yong, nhưng lại thua tới 10 điểm.

Chín đảng đối lập còn lại tranh cử nhưng không giành được ghế nào. Theo chuyên gia Low thì trừ với WP, mọi người hầu như không nhận biết gì về các đảng đối lập khác, vốn có chất lượng "rất kém". "Tôi nghĩ điều này khiến vị thế của PAP mạnh hơn nhiều", ông nói. Theo ông, PAP chủ yếu giành được ảnh hưởng ở những nơi WP không tranh cử.

Giờ với việc bầu cử đã xong, ông Wong sẽ phải sớm thành lập nội các để xử lý một loạt thách thức mà Singapore đang đối mặt. "Xử lý vấn đề Trump và Trung Quốc là các vấn đề đối ngoại quan trọng nhất với chính quyền", theo ông Barr. Ông cho rằng Singapore cũng gặp một loạt vấn đề trung hạn khác từ việc dân số già đi.

Nhiều người nghĩ ảnh hưởng của PAP sẽ suy yếu khi người dân Singapore đang cảm thấy mình không còn giàu có như trước. Singapore giờ có nhiều triệu phú hơn London. 

Nhưng trong khi giá trị tài sản trung bình đã tăng gấp đôi, tài sản bình quân đầu người lại giảm 1,8% trong giai đoạn từ 2008 - 2023, theo Ngân hàng UBS. "Tôi lo ngại là chính phủ trong khi giúp đất nước đi lên cũng đã để rất nhiều người tụt lại phía sau", theo Kris Tan, một HLV thể dục, 44 tuổi.

Ông Tan lo lắng về tương lai của các thế hệ sau, đặc biệt vì chi phí ngày càng tăng ở quốc đảo này. Từ sau cuộc bầu cử trước, Chính phủ Singapore đã tăng chi nhiều hơn cho các vấn đề xã hội, trợ cấp cho người bị sa thải, hay cấp phiếu để hỗ trợ chi phí sinh hoạt hằng ngày. Nhưng chính quyền vẫn bị phản đối vì tăng thuế kinh doanh và tình trạng nhà ở ngày càng khó mua.

Với nhà đầu tư và doanh nghiệp nước ngoài, chiến thắng của PAP cho thấy sự ổn định chính trị của trung tâm tài chính khu vực. Với rủi ro toàn cầu từ kinh tế suy giảm và căng thẳng thương mại, sự tiếp nối ổn định là một lợi thế. 

"Kết quả bầu cử cho thấy sự ổn định chính trị tiếp tục trong nhiệm kỳ này và điều đó tốt cho nhà đầu tư và các công ty nước ngoài muốn kinh doanh ở Singapore", theo Nicholas Fang, cố vấn cao cấp tại Công ty tư vấn The Asia Group.

The New York Times trích Cherian George, chuyên gia chính trị về Singapore, nói cuộc bầu cử cho thấy "khi thách thức bên ngoài quá lớn và quá kịch tính, người Singapore ý thức được thế giới đang khó khăn, và xấu xí. Và khi đó họ thấy giá trị của một chính phủ có năng lực và ổn định hơn".■