Ngày 28-5 (giờ Mỹ), Tòa án Thương mại quốc tế Mỹ (một tòa án liên bang) phán quyết Tổng thống Mỹ Donald Trump đã vượt quá thẩm quyền khi áp đặt thuế quan toàn diện khiến chi phí cho hàng hóa nhập khẩu tăng.

Ngay lập tức, tối cùng ngày, chính quyền ông Trump kháng cáo quyết định này.

Theo Đài CNN, động thái này có khả năng kéo dài cuộc chiến về việc liệu các mức thuế quan của ông Trump có hiệu lực hay không, cùng khả năng định hình lại nền kinh tế toàn cầu.

Theo báo Axios, việc Tòa án Thương mại quốc tế Mỹ phán quyết chặn hầu hết các khoản thuế quan gần như xóa bỏ hoàn toàn chế độ thuế mà ông Trump đã thiết lập kể từ khi nhậm chức.

Trong hai vụ kiện riêng biệt, tòa án đã ra phán quyết, bác bỏ toàn bộ các mức thuế quan mà ông Trump áp đặt dựa trên Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp quốc tế (IEEPA).

Ông Trump đã sử dụng đạo luật năm 1977, vốn chưa từng được sử dụng để áp thuế trước đây, để đơn phương áp đặt các mức thuế thương mại quy mô lớn trên toàn thế giới.

Hai nhóm nguyên đơn, bao gồm các doanh nghiệp và các bang, đã đệ đơn kiện với lý do rằng các sắc lệnh của tổng thống vi phạm quyền hạn do Hiến pháp trao cho Quốc hội trong việc quyết định thuế nhập khẩu.

Đề cập chi tiết hơn, Đài CNN cho biết phán quyết của tòa ngăn chặn việc áp đặt các mức thuế đối ứng mà ông Trump công bố trong "Ngày Giải phóng" 2-4.

Phán quyết này cũng ngăn Tổng thống Trump thực thi các mức thuế mà ông đã áp đặt đầu năm nay đối với Trung Quốc, Mexico và Canada, với mục tiêu nhằm ngăn chặn fentanyl tràn vào Mỹ.

Tòa án đã ra phán quyết ủng hộ một lệnh cấm vĩnh viễn, điều này có thể khiến các mức thuế toàn cầu của ông Trump bị đình chỉ hoàn toàn, trước khi chính quyền của ông kịp ký các "thỏa thuận" với hầu hết các đối tác thương mại khác kịp được ký kết.

Hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ tăng vọt sau phán quyết. Hợp đồng tương lai chỉ số Dow Jones tăng gần 500 điểm, tương đương 1,1%. Hợp đồng tương lai của chỉ số S&P 500 tăng 1,4%, trong khi hợp đồng tương lai Nasdaq tăng 1,6% trong phiên giao dịch ngoài giờ.

Sau khi công bố thuế đối ứng hàng chục % lên các nước (ngày 2-4), ngày 9-4 Tổng thống Mỹ thông báo đình chỉ các mức thuế này trong 90 ngày đối với hơn 75 quốc gia/vùng lãnh thổ đã không trả đũa thuế quan Mỹ, trừ Trung Quốc. Thay vào đó, các nước này sẽ cùng chịu mức thuế phổ quát 10%.

Ngày 12-5, Mỹ và Trung Quốc nhất trí giảm mạnh thuế quan đối với hàng hóa của nhau trong thời hạn ban đầu là 90 ngày.

Theo đó, Mỹ sẽ tạm thời hạ thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống còn 30%, trong khi Trung Quốc sẽ cắt giảm thuế nhập khẩu hàng hóa Mỹ từ 125% xuống còn 10%.

Ông Trump thử thách đồng minh bằng thuế quan

Hội nghị G7 tại Canada diễn ra trong bối cảnh căng thẳng khi Mỹ áp thuế lên hầu hết các đối tác, buộc các đồng minh phải tìm cách cân bằng giữa đối đầu và hợp tác.