Não luôn hoạt động mạnh mẽ khi chạy bộ

"Khi tôi chạy, tôi không biết mình nghĩ gì. Vào những ngày lạnh, tôi nghĩ một chút về cái lạnh. Và về cái nóng vào những ngày nóng. Khi tôi buồn, tôi nghĩ một chút về nỗi buồn. Khi tôi vui, tôi nghĩ một chút về niềm vui".

Đó là chia sẻ của đại văn hào Haruki Murakami trong tác phẩm "What I Talk About When I Talk About Running". Bên cạnh sự nghiệp văn chương lẫy lừng, nhà văn Murakami còn là một runner cự phách. 

Nhưng ông cũng thú thật, bản thân luôn lăn tăn không biết nên suy nghĩ gì khi chạy bộ. 

Trong khi đó, giới khoa học đưa ra những lời khuyên cụ thể và chuẩn xác hơn. Tiến sĩ Noel Brick, chuyên gia tâm lý thể thao tại Đại học Ulster (Anh) dành ra nhiều năm trời nghiên cứu về những mối tương quan giữa não bộ và hiệu suất chạy bộ. 

Không giống như nhiều người quan niệm, rằng não bộ sẽ trống rỗng khi chạy bộ, tiến sĩ Noel Brick cho biết khi chạy, não bộ thực ra hoạt động rất mạnh với cơ chế như sau:

Điều phối chuyển động cơ thể (vỏ vận động – motor cortex).

Theo dõi trạng thái cơ thể (insular cortex – thùy đảo).

Xử lý cảm giác đau, mỏi (anterior cingulate cortex - vành cung vỏ não trước trán).

Ra quyết định, tiếp tục hay dừng lại (prefrontal cortex – vỏ trước trán).

Điều hòa cảm xúc (amygdala - hạch hạnh nhân).

Tóm lại, chạy là hoạt động vừa thể chất, vừa là hoạt động thần kinh cao độ. Và suy nghĩ của bạn chính là thứ trực tiếp điều chỉnh toàn bộ hệ thần kinh đó.

Nên nghĩ gì khi chạy?

Sau khi bỏ nhiều công sức nghiên cứu, tiến sĩ Noel Brick đưa ra lời khuyên về "tư duy thoại tích cực", tức trạng thái tự động viên bản thân khi chạy bộ. 

Đó có thể đơn giản là những lời tự khích lệ trong đầu: "Mình làm được mà", hay "cố lên, từ từ sẽ được". Đây cũng là lời khuyên mà nhà vô địch marathon Eliud Kipchoge đưa ra. 

Vì sao tư duy thoại tích cực sẽ giúp bạn chạy bộ tốt hơn? Theo lý giải của tiến sĩ Samuele Marcora (ĐH Kent), đó là vì tư duy thoại tích cực sẽ mang đến những tác động sau:

-Kích hoạt vùng vỏ trán trước bên (dorsolateral prefrontal cortex) – giúp tăng khả năng điều hành, kiểm soát đau và ra quyết định vượt qua mỏi.

-Giảm hoạt động của vùng amygdala (trung tâm lo âu, sợ hãi).

-Giảm nhận thức về mức độ gắng sức – bạn cảm thấy đỡ mệt hơn dù nhịp tim không đổi.

Theo tiến sĩ Brick, tư duy thoại tích cực không nhất thiết phải là việc tự động viên bản thân. Đó có thể cũng là những suy nghĩ lạc quan, nghĩ về những điều vui vẻ trong cuộc sống.

Trái lại, những suy nghĩ tiêu cực (như lo lắng mình không chạy nổi, sợ hãi thời tiết, lo lắng về công việc) cũng sẽ khiến cơ thể cảm thấy khó khăn hơn khi chạy bộ. Vì khi suy nghĩ tiêu cực, amygdala sẽ bị kích hoạt mạnh, làm tăng lo âu, căng thẳng.

Những suy nghĩ tiêu cực cũng có thể gây ra sự chú ý quá mức vào đau đớn/mệt mỏi – cảm giác này sẽ khuếch đại dù cơ thể chưa thực sự kiệt sức.

Suy nghĩ tiêu cực cũng sẽ gây giảm hoạt động hồi hải mã trong não (hippocampus), ảnh hưởng trí nhớ và động lực, hoặc kích hoạt hệ thần kinh giao cảm quá mức, làm tim đập nhanh, hô hấp gấp...

Việc suy nghĩ gì trong đầu khi chạy bộ là một vấn đề rất phức tạp, tùy thuộc vào bản thân, cuộc sống và thói quen của mỗi người. 

Nhưng theo lời khuyên từ các nhà thần kinh và tâm lý học, người tập các môn như chạy bộ, đạp xe, bơi đường trường nên cố gắng giữ suy nghĩ tích cực.

Cách hít thở đúng cách khi chạy bộ

Hít thở không đúng cách khi tập thể dục, đặc biệt là khi chạy bộ, có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và hiệu suất tập luyện.