Trong nhiều năm qua, các nền tảng đặt phòng trực tuyến như Booking.com, Agoda hay Expedia đã định hình lại cách mọi người tìm kiếm và đặt phòng khách sạn, đặc biệt nhờ vào lợi thế về giá cả và sự tiện lợi.

Tuy nhiên, diễn biến mới đây đang đặt lại câu hỏi về tính công bằng của mô hình "giá rẻ nhờ nền tảng", khi ngày 4-8 vừa qua, đài truyền hình công cộng Hà Lan NOS đưa tin hơn 10.000 khách sạn trên khắp châu Âu đã cùng tham gia vụ kiện tập thể chống lại Booking.com - nền tảng đặt phòng lớn nhất thế giới.

Đồng loạt khởi kiện Booking.com

Theo Reuters, các khách sạn cáo buộc Booking.com đã áp đặt điều khoản buộc họ phải giữ mức giá phòng giống nhau trên mọi nền tảng, kể cả website riêng, khiến họ không thể cạnh tranh về giá và phải chịu mức hoa hồng cao suốt gần hai thập niên.

Vụ kiện đang được xét xử tại Hà Lan - nơi Booking.com đặt trụ sở chính. Đơn kiện do Liên minh Khiếu nại khách sạn điều phối, với sự tham gia của hơn 30 hiệp hội khách sạn quốc gia như IHA (Đức), Federalberghi (Ý) hay Hotelleriesuisse (Thụy Sĩ).

Theo tờ Economic Times, cơ sở pháp lý cho vụ kiện bắt nguồn từ một phán quyết của Tòa án Công lý Liên minh châu Âu (ECJ) vào tháng 9-2024. 

Trong vụ kiện giữa Booking.com và một nhóm khách sạn ở Đức, tòa cho rằng điều khoản "đảm bảo giá tốt nhất" mà nền tảng này áp dụng đã làm giảm cạnh tranh giữa các kênh bán phòng. 

Các khách sạn không thể đưa ra mức giá thấp hơn trên website riêng để khuyến khích khách đặt trực tiếp, dẫn đến việc họ phải trả hoa hồng cao cho nền tảng trung gian như Booking.com.

Ngay sau đó, Đạo luật Thị trường kỹ thuật số (DMA) của Liên minh châu Âu chính thức có hiệu lực. 

Đạo luật yêu cầu các nền tảng lớn như Booking.com chấm dứt hoàn toàn việc giới hạn giá. Đến tháng 7-2024, Booking.com thông báo đã gỡ bỏ các điều khoản này nhưng bác bỏ các cáo buộc. 

Đại diện Booking.com cho biết họ không phạm luật và cho rằng ECJ chỉ đưa ra ý kiến liên quan đến một tranh chấp cụ thể tại Đức trong giai đoạn 2006 - 2016. Họ nhấn mạnh tòa Amsterdam mới là nơi ra phán quyết cuối cùng trong vụ kiện hiện tại.

Xu hướng đặt phòng có đổi chiều?

Dù kết quả vụ kiện còn chưa ngã ngũ, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng tranh chấp này có thể tác động sâu rộng đến cách người dùng đặt phòng trong tương lai.

Theo trang tin Gulf News, dựa trên các nghiên cứu thị trường trong nhiều năm qua, Booking.com vẫn đang chiếm lĩnh thị phần lớn tại châu Âu. Một nghiên cứu năm 2023 của Hiệp hội Khách sạn châu Âu (HOTREC) và Đại học Khoa học ứng dụng Tây Thụy Sĩ cho biết Booking Holdings, công ty mẹ của Booking.com, chiếm tới 71% thị phần đặt phòng trực tuyến trong khu vực và hơn 72% tại Đức.

Trong khi đó, tỉ lệ đặt phòng trực tiếp tại khách sạn ở Đức đã giảm hơn 8% trong vòng 10 năm qua. Nhiều chuyên gia cho rằng chính các điều khoản "đảm bảo giá tốt nhất" đã bóp nghẹt khả năng cạnh tranh của khách sạn và khiến họ buộc phải phụ thuộc vào nền tảng trung gian.

Do đó, vụ kiện chống lại Booking.com không chỉ dừng lại ở một tranh chấp pháp lý, mà còn có tiềm năng định hình lại cách đặt phòng trực tuyến. 

Nếu điều khoản "giá tốt nhất" bị bãi bỏ, các khách sạn sẽ có thể tự do định giá trên các kênh khác nhau, mở ra cơ hội thay đổi xu hướng đặt phòng từ các nền tảng trung gian (OTA) sang các kênh trực tiếp hoặc các OTA nhỏ hơn.

Trang Travel And Tour World nhận định sự thay đổi này có thể thúc đẩy các khách sạn tung ra những ưu đãi độc quyền trên trang web riêng như giảm giá, quà tặng hoặc dịch vụ bổ sung nhằm thu hút khách hàng tránh phí hoa hồng OTA. 

Điều này đặc biệt quan trọng khi các khách sạn nhỏ, vốn thiếu nguồn lực tiếp thị, giờ đây có cơ hội cạnh tranh bình đẳng hơn. Ví dụ một số khách sạn đã bắt đầu quảng bá các chương trình khách hàng thân thiết trực tiếp, giúp người dùng tiết kiệm chi phí so với đặt qua Booking.com.

Mặt khác, theo Rus Tourism News, vụ kiện cũng tạo ra sức ép buộc các OTA lớn như Booking.com, Agoda hay Expedia phải điều chỉnh mô hình kinh doanh. Các nền tảng này có thể phải giảm hoa hồng hoặc cung cấp điều khoản linh hoạt hơn để giữ chân khách sạn. Trong bối cảnh đó, các OTA nhỏ với mức hoa hồng thấp hơn có thể thu hút được thêm đối tác và người dùng, làm phong phú thêm thị trường đặt phòng trực tuyến.

Nếu các xu hướng nói trên tiếp diễn, thời kỳ khách sạn phụ thuộc vào các nền tảng OTA lớn như Booking.com có thể sẽ nhạt dần. Thay vào đó, khách hàng có thể hưởng lợi từ sự cạnh tranh đa chiều - giữa khách sạn, các nền tảng nhỏ, và cả các mô hình đặt phòng mới.

Đặt phòng khách sạn trực tuyến, rẻ hơn và cũng rắc rối hơn?

Tìm kiếm, so sánh, đặt phòng khách sạn qua các nền tảng đặt phòng trực tuyến (OTA) đang là hình thức phổ biến, tiện lợi với nhiều du khách. Nhưng cũng nhiều rủi ro cần nhận diện để tránh mệt mỏi, nhất là mùa cao điểm hè.