Nga đã trao bản ghi nhớ đề xuất hòa bình cho Ukraine khi hai nước hòa đàm ở Istanbul vào hôm 2-6.

Theo Đài Russia Today, tài liệu này gồm 3 phần, vạch ra các điều kiện của Matxcơva nhằm đạt được nền hòa bình lâu dài và các bước thiết lập lệnh ngừng bắn.

Nhượng bộ lãnh thổ, Ukraine phải trung lập

Đề xuất của Nga nêu rõ, "giải pháp dứt điểm" cho cuộc xung đột đòi hỏi cộng đồng quốc tế công nhận chủ quyền của Nga với các vùng lãnh thổ đã sáp nhập từ Ukraine, bao gồm Crimea, Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia.

Ukraine sẽ phải rút toàn bộ lực lượng vũ trang và các nhóm vũ trang ra khỏi các khu vực này.

Nga yêu cầu Kiev tái khẳng định vị thế trung lập, cấm mọi hoạt động quân sự của các nước thứ ba trên lãnh thổ Ukraine, đồng thời phải rút khỏi các hiệp ước quốc tế không phù hợp với vị thế trung lập này.

Ukraine phải tái khẳng định vị thế phi hạt nhân, cấm mua sắm, vận chuyển hoặc triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ.

Bản ghi nhớ yêu cầu Ukraine thiết lập giới hạn nhất định về quy mô lực lượng vũ trang và trang bị quân sự. Theo tài liệu, tất cả các nhóm vũ trang dân tộc chủ nghĩa trong quân đội và Lực lượng Vệ binh quốc gia sẽ phải bị giải tán.

Theo đề xuất hòa bình, Kiev sẽ phải đảm bảo quyền lợi của cộng đồng người Nga và người nói tiếng Nga tại Ukraine, công nhận tiếng Nga là ngôn ngữ chính thức, chấm dứt việc đàn áp Giáo hội Chính thống giáo Ukraine, cấm tuyên truyền của Đức Quốc xã và các nhóm theo chủ nghĩa dân tộc, đồng thời gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt áp đặt lên Nga.

Cả Nga và Ukraine cũng sẽ từ bỏ các yêu cầu bồi thường thiệt hại liên quan đến cuộc xung đột.

Hai phương án ngừng bắn

Tài liệu của Nga đưa ra hai lựa chọn để đạt được ngừng bắn.

Phương án thứ nhất yêu cầu Kiev bắt đầu rút quân khỏi các vùng lãnh thổ mà Nga đã sáp nhập và di chuyển lực lượng cách xa nhất định so với biên giới Nga. Quá trình này phải hoàn tất trong vòng 30 ngày.

Phương án thứ hai (gọi là phương án trọn gói) cấm mọi hoạt động di chuyển của quân đội Ukraine (trừ việc rút quân), chấm dứt chiến dịch huy động quân sự của Ukraine, viện trợ quân sự của phương Tây, gồm cả vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo.

Sau đó các bên sẽ thành lập một trung tâm giám sát song phương và trao trả công dân đang bị phía bên kia giam giữ.

Ukraine cũng phải bãi bỏ thiết quân luật và ấn định ngày tổ chức bầu cử tổng thống và quốc hội. Theo tài liệu, tất cả các bước trong phương án thứ hai này phải hoàn tất trong 30 ngày.

Đề xuất nêu rằng hiệp ước hòa bình cuối cùng giữa Matxcơva và Kiev sẽ được ký kết sau cuộc bầu cử ở Ukraine, và được xác nhận bởi một nghị quyết mang tính ràng buộc pháp lý của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.

Phản ứng của Ukraine

Khép lại đàm phán, trưởng đoàn đàm phán Nga Vladimir Medinsky cho biết Ukraine đã nhận đề xuất và sẽ phản hồi sau khi hoàn tất đánh giá.

Trưởng đoàn đàm phán Ukraine - Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov cho biết chưa thể phản hồi ngay đề xuất của Nga do mới chỉ nhận được tài liệu.

Ukraine đã nhiều lần khẳng định nhượng bộ lãnh thổ là "lằn ranh đỏ" mà nước này sẽ không vượt qua.

Trong quá trình đàm phán, Nga thông báo đã đưa ra đề xuất ngừng bắn trong 2-3 ngày ở một số khu vực tiền tuyến, nhằm tạo điều kiện cho việc thu hồi thi thể binh sĩ.

Song Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã chỉ trích gay gắt đề xuất này.

"Họ nói rằng họ sẵn sàng cho một lệnh ngừng bắn kéo dài 2-3 ngày để thu hồi thi thể từ chiến trường. Tôi cho rằng họ là những kẻ ngốc, bởi vì về bản chất, ngừng bắn là để không còn ai thiệt mạng. Quý vị có thể thấy thái độ của họ. Với họ, đây chỉ là một khoảng dừng ngắn trong cuộc chiến", tờ Kyiv Independent dẫn lời ông Zelensky.

Tổng thống Ukraine tiếp đó kêu gọi Mỹ thúc đẩy gói trừng phạt mới để buộc Nga phải chấp nhận ngừng bắn.

Tờ Kyiv Independent đã tiếp cận được bản đề xuất hòa bình của Ukraine vào ngày 2-6, trong đó đề cập đến việc dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt Nga khi ngừng bắn, nhưng sẽ tự động khôi phục nếu Nga vi phạm.

Cũng theo tài liệu này, các tài sản bị đóng băng của Nga sẽ được dùng để tái thiết Ukraine và bồi thường.

Kiev cũng nhấn mạnh nhu cầu đảm bảo an ninh để tránh xung đột với Nga sau này, cùng với tiếp tục theo đuổi gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Chiến dịch Mạng nhện của Ukraine muốn gửi đi thông điệp gì?

Giới quan sát đánh giá cuộc tấn công quy mô lớn bằng máy bay không người lái (drone) vào các căn cứ không quân Nga của Ukraine là thành tựu công phu nhất từ trước đến nay của nước này, gửi đi thông điệp cho Matxcơva và phương Tây.