Lần đầu tiên Bộ GD-ĐT có hướng dẫn cụ thể về nguyên tắc, nội dung, hình thức dạy 2 buổi/ngày ở cả 3 cấp học. Trong đó riêng bậc THCS và THPT việc dạy 2 buổi/ngày không bắt buộc mà tùy theo điều kiện nơi nào đảm bảo thì tổ chức.

Không xen kẽ giáo dục bắt buộc và theo nhu cầu

Trong văn bản hướng dẫn cũng nêu không quy định cứng buổi 1 (dạy chương trình giáo dục bắt buộc) phải là buổi sáng và buổi 2 (các hoạt động, môn học theo nhu cầu) là vào buổi chiều mà linh hoạt bố trí theo điều kiện và nhu cầu. Đặc biệt, Bộ GD-ĐT không cho phép việc xen kẽ phần giáo dục bắt buộc và nội dung dạy học theo nhu cầu trong một buổi.

Tại hướng dẫn nội dung "buổi 2" của từng cấp học được quy định cụ thể hơn. Bên cạnh việc ôn tập kiến thức cho 3 đối tượng - đúng với quy định tại thông tư 29 về dạy thêm, học thêm (phụ đạo học sinh chưa đạt yêu cầu, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn tập cho học sinh cuối cấp), buổi 2 có nhiều nội dung đa dạng, với hình thức dạy học, hoạt động linh hoạt bao gồm cả hoạt động tự học của học sinh.

"Với cách hiểu đúng về buổi 2, trường chưa có đủ cơ sở vật chất mỗi lớp/phòng vẫn tổ chức được khi linh hoạt và bố trí hợp lý hoạt động của học sinh ở trong hoặc ngoài lớp học; chia nhóm nhỏ hay tập trung, thậm chí có không gian cho học sinh hoạt động cá nhân như tự học, đọc sách, tham gia thực hành, thí nghiệm. 

Việc theo dõi, hướng dẫn, giám sát học sinh ở buổi 2 cũng không nhất thiết giờ nào cũng phải có giáo viên/lớp mà có thể phân công giáo viên phụ trách chung theo nhóm hoạt động của học sinh nhiều lớp; có thể kết hợp với các nghệ nhân, nghệ sĩ, nhân vật của công chúng, người làm việc trong các lĩnh vực khác nhau tham gia hoạt động, chia sẻ, hướng dẫn học sinh thay vì giáo viên trực tiếp giảng dạy", ông Nguyễn Xuân Thành, hiệu trưởng Trường Cán bộ giáo dục Hà Nội, giải thích.

Ông Thành cho biết cách thức tổ chức dạy 2 buổi/ngày cũng là một trong những nội dung Trường Cán bộ giáo dục Hà Nội sẽ triển khai tập huấn.

Phụ huynh ủng hộ lẫn băn khoăn

Anh Phùng Tiến Hải, phụ huynh có con học Trường THCS Dịch Vọng A (Hà Nội), chia sẻ vấn đề anh quan tâm hơn không phải việc có thu tiền hay không thu khi cho con học 2 buổi/ngày mà nội dung học 2 buổi/ngày thế nào, có thực sự mang lại lợi ích cho con mình hay không và quyền lựa chọn nội dung học tập có thuộc về phụ huynh, học sinh hay không.

"Nếu con được chọn buổi thì tự học, hay đọc sách trong thư viện, có buổi tham gia hoạt động câu lạc bộ, hoạt động thực hành trải nghiệm, các chuyên đề học tập khác nhau thì đúng là một ưu điểm so với việc trước đây, học sinh học 2 buổi phải học trên lớp với thời khóa biểu chia đều cho sáng và chiều", anh Hải cho biết.

Tại TP.HCM, nhiều phụ huynh cho rằng hướng dẫn của Bộ GD-ĐT có nhiều điểm tích cực và khá cặn kẽ. "Tuy nhiên, vấn đề là bộ cần thanh tra, kiểm tra thường xuyên để các nhà trường thực hiện đúng theo chủ trương ấy", chị Thanh Mai, phụ huynh có 2 con học bậc THCS và THPT ở TP.HCM, đề nghị.

Chị Thanh Mai kể: "Trường THPT của con tôi thực hiện mô hình dạy 2 buổi/ngày và 100% phải tham gia, dù muốn hay không. Lúc đầu, tôi rất hào hứng khi nghe thông báo vì cho rằng học 2 buổi là đem lại lợi ích của học sinh. 

Buổi sáng các em học chương trình chính khóa thì buổi chiều được ôn tập lại, học nâng cao, đào sâu thêm... Nhưng sau nửa học kỳ của năm học 2024 - 2025, con tôi về nhà than chán, không muốn học buổi thứ 2. Lý do vì buổi 2 dạy gần giống như buổi 1, vẫn là lớp học ấy, số học sinh của lớp ấy, cũng là giáo viên bộ môn ấy... 

Con tôi bảo đó là một hình thức tăng tiết thôi. Cháu không có nhu cầu học tăng tiết mà cần học nâng cao để có thể thi đậu vào Trường ĐH Y Dược".

Theo yêu cầu của con gái, chị Mai lên gặp ban giám hiệu nhà trường để xin cho con không tham gia buổi học thứ 2.

"Đơn của tôi không được duyệt vì trường dạy theo mô hình 2 buổi/ngày, học sinh bắt buộc phải tham gia. Thế là, thay vì buổi chiều con tôi đi học thêm ở trung tâm thì cháu vẫn phải đến trường, xong buổi tối lại ôm tập đi học thêm. Thành ra, tôi vừa phải đóng tiền học phí buổi 2 vừa đóng tiền học phí học thêm".

Tương tự, chị Thu Hà, phụ huynh đồng thời cũng là một người công tác trong ngành giáo dục, phân tích: "Thật ra, hướng dẫn về dạy học 2 buổi/ngày trước đây của các cấp quản lý cũng đã nói rất rõ. Trong đó, các trường phải sắp xếp lớp buổi 2 khác với buổi 1. 

Ví dụ những học sinh có nhu cầu thi ĐH khối B thì sẽ được xếp chung một lớp để học bồi dưỡng. Những em học yếu thì xếp chung một lớp để phụ đạo. Giáo viên đứng lớp cũng cần sắp xếp cho hiệu quả chứ không thể bê nguyên xi cơ cấu lớp học, giáo viên của buổi 1 qua buổi 2. Thành ra nhiều phụ huynh cho rằng đó là hình thức tăng tiết hay dạy thêm. Đây là lý do khiến phụ huynh không mặn mà với việc học 2 buổi/ngày".

Chị N.T.H.H., phụ huynh có con học tiểu học ở TP.HCM, kể: "Trường của con tôi xếp tiết học robotics là tiết thứ 3 của buổi sáng. Giờ đó làm sao tôi có thể đón con về trong khi tiết thứ 4 con lại học tiếp môn tập đọc. Tôi phản ánh thì hiệu trưởng khẳng định không ép học sinh phải học chương trình nhà trường, nếu không thể đón con về phụ huynh có thể cho con lên thư viện. 

Lý thuyết là như thế nhưng con tôi mới lớp 2, giờ học mà con không có giáo viên quản lý - tôi rất lo lắng. Nói con lên thư viện nhưng nếu con không lên mà đi lang thang trong sân trường rồi lỡ có chuyện gì không may xảy ra thì sao? Chồng tôi bảo đóng tiền cho con học robotics luôn cho yên tâm, con không thích thì cứ vào lớp ngồi chơi, chương trình nhà trường có kiểm tra, đánh giá đâu mà lo".

Không thu tiền học buổi 2

Một điểm mới nữa là các nhà trường không thu tiền phụ huynh đăng ký cho học sinh học buổi 2 như từng đã làm trước đây. Hướng dẫn của Bộ GD-ĐT quy định kinh phí được bố trí từ ngân sách địa phương, thực hiện lồng ghép có hiệu quả chương trình, đề án, dự án để tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, kinh phí chi cho việc thực hiện.

Bên cạnh đó đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích và tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân đóng góp, đầu tư nguồn lực cho giáo dục theo quy định pháp luật.

Chia sẻ về vấn đề kinh phí, một số hiệu trưởng ở Hà Nội cho biết đây là điểm băn khoăn nhất. Hiệu trưởng một trường THCS ở phường Hoàn Kiếm (Hà Nội) cho biết: "Chúng tôi cần có quy định rõ hơn. Vì trên thực tế kinh phí chi thường xuyên cho các nhà trường rất eo hẹp khó có thể thu xếp cho nhiều hoạt động đa dạng như hướng dẫn của bộ nêu.

Quy định cho phép xã hội hóa nhưng cũng tương tự như việc dạy thêm trong trường học cho 3 đối tượng theo thông tư 29, các trường không biết "lấy từ nguồn thu khác" hay "thực hiện xã hội hóa" như thế nào là đúng. Ranh giới giữa sai - đúng trong việc này không rõ ràng nên tâm lý các trường đều sợ sai".

Tổng Bí thư Tô Lâm: Dạy 2 buổi mỗi ngày miễn phí từ năm học 2025-2026

Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu ngành giáo dục, các địa phương chuẩn bị điều kiện để dạy 2 buổi mỗi ngày miễn phí ở bậc tiểu học, THCS, từ năm học 2025-2026.