Chống biến đổi khí hậu: Càng già càng hay

Theo Hari Krishna Nibanupudu, cố vấn về biến đổi khí hậu và lão hóa tại tổ chức hỗ trợ người cao tuổi quốc tế HelpAge International, người cao tuổi không phải là nạn nhân thụ động của biến đổi khí hậu, mà là nhóm chủ động định hình tương lai của cộng đồng.

Vừa có lòng, vừa có của

Third Act là tổ chức tập hợp khoảng 100.000 người trên 60 tuổi sống khắp nước Mỹ, tận lực cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Thành viên tổ chức này không xem biến đổi khí hậu là vấn đề để người trẻ tự giải quyết, mà trái lại, cảm thương vì chính con cháu họ là nạn nhân của biến đổi khí hậu.

Những người trẻ phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất của tình trạng nắng nóng khắc nghiệt, hạn hán gay gắt, cháy rừng dữ dội, các loài sinh vật tuyệt chủng, và nhiều hệ lụy khác đang ngày càng tồi tệ hơn. Lẽ nào bậc ông bà cha chú lại chẳng làm gì?

Người sáng lập Third Act - nhà báo kiêm nhà môi trường 64 tuổi Bill McKibben - cho rằng những người trẻ dẫn đầu cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, nhưng bản thân họ không có đủ sức mạnh về mặt tài chính và quyền lực để tạo ra sự thay đổi ở quy mô cần thiết trong giới hạn thời gian hiện tại. Các thành viên Third Act, những đại diện cho thế hệ lão niên Mỹ, là người thích hợp hơn cả.

"Với tôi, việc tập hợp những người cùng độ tuổi của mình, những người có kiến thức, trí tuệ, thời gian rảnh rỗi, hiểu rõ những gì đang diễn ra và có thể đấu tranh chống lại điều này, là hoàn toàn hợp lý" - Phil Glosserman, đồng chủ tịch 72 tuổi của chi nhánh Third Act tại Nam California, chia sẻ với báo Los Angeles Times.

Thế hệ của McKibben và Glosserman là nhóm có ảnh hưởng chính trị lớn, vừa là lực lượng bỏ phiếu không hề nhỏ vừa là những người nắm giữ tài sản lớn nhất cả nước, đại diện cho gần 70% năng lực tài chính của nước Mỹ, theo Los Angeles Times.

Xét về kinh nghiệm tranh đấu, thế hệ của họ nổi tiếng với những phong trào biểu tình phản đối chiến tranh tại Việt Nam hay đấu tranh cho quyền công dân. "Nhiều người trong chúng tôi đã đấu tranh để biến thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn kể từ khi còn là những kẻ mới lớn và chưa bao giờ ngừng lại một phút nào" - Ann Bartz, một thành viên 73 tuổi của Third Act sống tại Long Beach, khẳng định.

Bartz nói thêm những người đầy kinh nghiệm ở Third Act sẵn sàng ủng hộ các tổ chức chống biến đổi khí hậu do người trẻ lãnh đạo. 

"Chúng tôi luôn ở đây nếu các bạn có bất cứ điều gì thắc mắc. Nếu bạn cần chúng tôi xuất hiện để phô diễn lực lượng, trong văn phòng lập pháp hoặc trên đường phố, chúng tôi sẵn sàng làm điều đó" - ông bày tỏ thông điệp tới những người trẻ đang tranh đấu vì tương lai Trái đất.

Những hành động thực chất

Tận dụng tất cả những lợi thế và sức ảnh hưởng kể trên, Third Act đã thúc đẩy chiến dịch rút tiền khỏi các ngân hàng hỗ trợ ngành khai thác dầu khí, thu hút hơn 36.000 người tham gia. 

Nhóm cũng tham gia các chiến dịch vận động, tổ chức các cuộc họp và thuyết phục chính quyền tổng thống Biden tạm dừng cấp phép xuất khẩu khí tự nhiên hồi năm ngoái. Một trong những chiến dịch lớn của nhóm là ủng hộ dự luật SB252, cấm quỹ hưu trí nhà nước đầu tư vào các công ty nhiên liệu hóa thạch.

Theo cố vấn Nibanupudu của HelpAge International, tận dụng kinh nghiệm sống qua nhiều thay đổi và thảm họa tự nhiên, người có tuổi góp phần xây dựng khả năng thích nghi cho cộng đồng, không chỉ ở Mỹ. Chẳng hạn, ở Thái Lan, Hiệp hội Người cao tuổi (OPAs) đang dạy thế hệ trẻ cách bảo tồn nước và phòng chống thiên tai.

Còn ở Thụy Sĩ, hơn 2.000 phụ nữ cao tuổi đã kiện chính phủ vì không chịu hành động vì khí hậu, và được Tòa nhân quyền châu Âu tuyên thắng cuộc vào tháng 4-2024. 

Nhóm Swiss Elders for Climate Protection (Người cao tuổi Thụy Sĩ vì bảo vệ khí hậu) lập luận rằng các chính sách khí hậu không đủ mạnh của chính phủ đã vi phạm quyền được sống trong môi trường lành mạnh và khiến những công dân lớn tuổi đối mặt với nhiều rủi ro sức khỏe hơn, theo tường thuật của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF).

Ngoài ra, thế hệ cao tuổi cũng đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh bền vững, thông qua kinh nghiệm giúp các công ty xây dựng chiến lược dài hạn và sử dụng tài nguyên hiệu quả.

Những ông bố vì khí hậu

Theo tờ The Economist, các ông bố trung niên cũng đang trở thành lực lượng tiên phong áp dụng các giải pháp bảo vệ môi trường. Mặc dù thường ít quan tâm đến vấn đề biến đổi khí hậu hơn phụ nữ, nhưng khi nói đến việc thực hiện các giải pháp xanh tại gia, họ chính là những người đi đầu.

Một ví dụ điển hình là phong trào "Ông bố net zero" ở Anh, hưởng ứng nỗ lực toàn cầu tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2030. Với sáng kiến "Thăm máy bơm nhiệt", những người đàn ông trung niên đam mê công nghệ mời người khác đến tham quan hệ thống máy bơm nhiệt nhà mình. 

Họ tích cực chia sẻ kiến thức về những lợi ích và khó khăn khi sử dụng máy bơm nhiệt, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về công nghệ này. Các "ông bố net zero" này đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục mọi người và giúp nước Anh tiến gần hơn đến mục tiêu rất khó thực hiện - lắp đặt 600.000 máy bơm nhiệt mỗi năm cho đến năm 2028.

Ngoài máy bơm nhiệt, xe điện cũng trở thành xu hướng phổ biến, đặc biệt là trong nhóm nam giới trung niên có gia đình. Các mẫu xe như Tesla Model Y đang rất được ưa chuộng tại Anh, không chỉ vì tính thân thiện với môi trường mà còn vì khả năng tăng tốc mạnh mẽ. Nó chính là lựa chọn không thể bỏ qua cho những ông bố trung niên muốn kết hợp giữa bảo vệ môi trường và sở thích cá nhân.

Những người đàn ông này cũng tham gia các chương trình tiết kiệm năng lượng, như chương trình của Octopus Energy, cho phép người dùng tiết kiệm chi phí nếu sử dụng năng lượng vào giờ thấp điểm. Những ông bố này không ngại thay đổi thói quen sinh hoạt, thậm chí là ngồi trong bóng tối để tiết kiệm năng lượng và giảm hóa đơn điện.

Những sáng kiến này một lần nữa khẳng định: Mặc dù giới trẻ có thể nhiệt tình hơn với các vấn đề môi trường, nhưng chính những nam giới trung niên mới là người có đủ điều kiện tài chính để đầu tư vào các giải pháp xanh như máy bơm nhiệt hay xe điện. 

Vì thế, quá trình chuyển đổi để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 hiện nay phụ thuộc rất nhiều vào những "ông bố net zero" này, những người không chỉ đóng góp về tài chính mà còn tích cực chia sẻ và lan tỏa các giải pháp xanh đến cộng đồng.

"Dù có không ít người vẫn hoài nghi, vai trò của các ông bố trung niên trong việc thúc đẩy công nghệ xanh là điều không thể phủ nhận" - The Economist kết luận. Chính họ, cùng với bậc lão niên, là những người đang góp phần quan trọng vào cuộc chiến vì một tương lai bền vững. Điều này cũng cho thấy để đối phó với biến đổi khí hậu, cần sự hợp tác giữa các thế hệ, mỗi thế hệ đóng góp những giá trị riêng biệt.

Chuyên mục Việt Nam Xanh được thực hiện với sự đồng hành của PRO VIỆT NAM.