Phóng to

Tổng thư ký LHQ Kofi Annan

Báo cáo mật dài 29 trang của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) công nhận Iran đã thay đổi kể từ tháng 9, khi nước này được yêu cầu phải giải thích các mâu thuẫn và mờ ám trong hoạt động hạt nhân, nhằm xoá bỏ mối nghi ngờ về việc họ đang tiến hành chương trình vũ khí bí mật.

Tuy nhiên, văn bản không loại bỏ khả năng đó vì Tehran trước đây không nói sự thật. Chuẩn bị cho cuộc họp hội đồng thống đốc IAEA ngày 20/11, báo cáo không đến mức lên án hoạt động hạt nhân của Iran như Mỹ tìm kiếm.

"Cho tới nay, không có bằng chứng cho thấy những hoạt động và nguyên liệu hạt nhân chưa tuyên bố trước đây... liên quan đến một chương trình vũ khí hạt nhân", bản báo cáo có đoạn. "Tuy nhiên, vì trước đây Iran giấu giếm, nên cơ quan phải mất một thời gian nữa mới có thể kết luận rằng chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích hạt nhân".

Các quan chức Mỹ có khả năng sẽ nắm lấy đoạn báo cáo này để tuyên bố những tiết lộ gần đây chứng tỏ, trong quá khứ, Tehran đã che giấu nhiều khía cạnh hoạt động hạt nhân, kết quả là vi phạm cam kết trong thoả thuận về an toàn. An toàn, nghĩa là đảm bảo tất cả các hoạt động hạt nhân là hoà bình, là một phần quan trọng trong Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân. Chính quyền Bush lập luận Tehran phải bị xác định là vi phạm Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân tại hội nghị - động thái sẽ dẫn đến việc Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc tham gia và có thể trừng phạt.

Dưới sức ép quốc tế, gần đây Iran trình lên IAEA tuyên bố đầy đủ về hoạt động hạt nhân vài ngày trước hạn chót 31/10. Hôm qua, nước này nộp hai lá thư cam kết ký nghị định thư bổ sung, theo đó chương trình hạt nhân sẽ được thanh sát theo yêu cầu của chuyên gia IAEA. Chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia Tối cao Iran Hasan Rowhani đang ở thăm Matxcơva tuyên bố Tehran đã tạm ngừng làm giàu uranium. Lời lẽ đó đã làm tăng uy tín của Kremlin, hiện đứng giữa trong cuộc tranh chấp Washington - Tehran. Tổng thống Nga Vladimir Putin tỏ ý hài lòng vì Iran đã tự kiềm chế trong hoạt động làm giàu uranium. Ông cho biết nó đã mở đường cho hợp tác hạt nhân Nga - Iran tiến xa hơn.

Trong cuộc gặp riêng với Rowhani, Ngoại trưởng Igor Ivanov khẳng định các cam kết của Tehran "mở ra những khả năng hợp tác song phương trên những lĩnh vực mới, trong đó có hạt nhân". Chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia Tối cao Iran cho biết Iran đã có ý tưởng về một dự án. "Trong tương lai gần nhất, chúng tôi sẽ thảo luận với Nga về việc xây dựng một lò phản ứng thứ hai tại nhà máy điện Bushehr", ông Rowhani nói sau cuộc gặp Ngoại trưởng Ivanov.