Vài mẩu ghi cho ngày hòa bình

NGUYỄN THANH THƯ (TP.HCM)

'Lúc đó cha lớn tồng ngồng rồi, chạy theo xe ăn mừng, chạy còn hơn tụi bây đi bão nữa. Chạy đứt quai dép luôn'.

"Chạy theo xe nào vậy cha?".

"Xe phát thanh mừng chiến thắng chứ xe gì. Ai cũng chạy ra nhảy tưng tưng ăn mừng hết. Ai đội nón lá thì tung nón lá. Ai có khăn thì tung khăn. Cha thì tung dép. Mừng không biết làm gì, cứ nhảy nhảy cà tưng cà tưng thôi...".

Một người cầm súng ngày đêm nghĩ về con mình. Trước mặt tôi, rõ ràng nhất, là nụ cười móm của ông cụ, một bên con mắt nheo tít lại, bên còn lại trũng sâu..."Còn sống để về nuôi con của nội".

Vậy đó, cha nói về ngày hòa bình khi cha mười bốn tuổi. Một ngày mừng vui mà tôi chưa từng trải qua nhưng tôi cảm nhận được nó.

Hòa bình.

Tôi sống trong hòa bình. Thở, ăn, ngủ, nghỉ, học tập, đi xe đạp, coi ca nhạc, chạy bộ, hẹn hò, đi mua bánh canh, ngồi uống cà phê, viết chữ, đi ra ruộng thả diều, dẫn mấy đứa cháu đi chơi, đi chùa với mẹ, tính toán, quét sân... Hết thảy mọi suy nghĩ của tôi, hành động của tôi, trí nhớ của tôi đều diễn ra trong hòa bình.

Nhà ngoại tôi có mười bốn người con. Một người cậu và dì của tôi mất khi còn rất nhỏ. Ông bà, như bao đôi vợ chồng sống trong thời chiến ngày đó, vừa đẻ vừa nuôi vừa chạy. Ôm con mà chạy.

Tôi vẫn nhớ trong nhà ông bà ngoại có một cái hầm trú bằng xi măng. Cúi khom người chui vào bên trong rồi thì bao quanh là một màu tối đen, ngột ngạt. Ông bà ngoại cùng những dì, cậu và mẹ tôi đã từng khom ra khom vào vùng tối đó, thấp thỏm lo âu vì bom đạn. Rồi đến một ngày ông bà ôm con an trú ngoài ánh sáng mặt trời mãi mãi.

Nhà của nội tôi ở vùng bốn bề lúa nước. Bà nội mất sớm. Ông nội đi chiến đấu. Cha ở nhà sống với nhà ông, nhà bà. Mỗi nhà vài mươi bữa. Cha còn nhỏ xíu, lớn lên trong thời loạn lạc, nhận được sự đùm bọc yêu thương từ hầu hết những họ hàng. Họ thương cha mồ côi mẹ. Sau này ông nội trở về, mất đi một mắt.

Nội không kể nhiều cho tôi về những ngày chiến đấu. Nội chỉ trả lời là "đau thấu trời ông địa" khi tôi hỏi mắt nội có đau không. Nhưng mà nội còn sống. Nội nói thêm sau đó: sống để về nuôi con. Tôi nghe mà không tưởng tượng nổi.

Hòa bình.

Tôi đang hưởng mọi đặc ân của nó. Bom đạn là những mẩu tin tức, những bản tin video từ vùng xa xôi nào. Tôi may mắn trải qua thời cuộc yên ả, bình an. Tôi may mắn được sinh ra trong quãng thời gian đẹp. Tôi may mắn hơn triệu người. Tôi cảm nhận được sự may mắn, chỉ là chưa từng trải qua khởi nguồn của nó: cái ngày mà cha tôi bị đứt quai dép vì ăn mừng chiến thắng.

Giờ ông bà đã đi xa. Cha cũng đã đi xa. Không còn nhiều người thân có thể kể lại cho tôi nghe về những ngày xưa cũ. Những ngày cha còn chưa gặp mẹ, anh em chúng tôi còn chưa tượng hình. Chỉ bằng cách được xin theo những con xuồng chở ký ức trên dòng sông thời gian, chúng tôi mới có thể nghe được vài mươi phút của câu chuyện trăm năm.

Ngày hòa bình cách đây năm mươi năm, sáng lắm, đẹp lắm, chúng tôi không biết hết được đâu. Không biết hết, nhưng có thể ghi nhớ. Nhớ.

Hòa bình.

Cảm ơn bạn đọc gửi bài dự thi Kể chuyện hòa bình

Nhân kỷ niệm 50 năm hòa bình, cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình (báo Tuổi Trẻ tổ chức, Tập đoàn Cao su Việt Nam đồng hành) để bạn đọc gửi đến những câu chuyện xúc động, khó phai của từng gia đình, từng con người cũng như tâm tư về ngày thống nhất 30-4-1975, về 50 năm hòa bình.

Cuộc thi dành cho tất cả người Việt Nam trong và ngoài nước, không giới hạn độ tuổi, nghề nghiệp.

Kể chuyện hòa bình nhận bài viết tối đa 1.200 chữ bằng tiếng Việt, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa gửi đến email [email protected]. Chỉ nhận bài qua email, không nhận qua đường bưu điện để tránh thất lạc.

Bài dự thi chất lượng sẽ được lựa chọn đăng trên các sản phẩm của Tuổi Trẻ, được nhận nhuận bút và các bài qua vòng sơ khảo sẽ được in thành sách (sách không trả nhuận bút - không bán). Bài dự thi phải chưa từng tham gia bất kỳ cuộc thi viết nào khác và chưa từng được đăng trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội.

Tác giả gửi bài chịu trách nhiệm về bản quyền của bài viết, ảnh và video dự thi, không nhận ảnh video minh họa lấy từ trên mạng xã hội không có bản quyền. Tác giả phải ghi địa chỉ, điện thoại, email, số tài khoản, số căn cước công dân để ban tổ chức liên lạc, gửi nhuận bút hoặc giải thưởng.

Tính đến hết ngày 20-3, cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình đã nhận được 80 bài dự thi của bạn đọc.

Lễ trao giải và ra mắt sách Kể chuyện hòa bình

Ban giám khảo gồm các nhà báo, nhà văn hóa tên tuổi cùng đại diện báo Tuổi Trẻ sẽ xét duyệt chấm giải từ các bài đã qua sơ khảo và chọn trao thưởng cho những bài dự thi chất lượng.

Lễ trao giải, ra mắt sách Kể chuyện hòa bình và đặc san báo Tuổi Trẻ 30-4 dự kiến tổ chức tại Đường sách TP.HCM vào cuối tháng 4-2025. Quyết định của ban tổ chức là quyết định cuối cùng.