Phóng to

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp

Nhân vật chính - nhà văn Nguyễn Huy Thiệp cùng hàng trăm độc giả đã đội mưa đến với chương trình giao lưu do Trung tâm văn hóa Pháp tổ chức tối 9-9. Với vẻ trầm tĩnh pha chút dí dỏm, tác giả của tiểu thuyết đang được chờ đón - Tuổi 20 yêu dấu khéo léo giải đáp tất cả những thắc mắc về văn chương và con người Nguyễn Huy Thiệp.

* Ông hay nói đến sự "dấn thân". Vậy sự dấn thân của ông trong trong văn học là gì?

- Sau khi "dấn thân" vào văn chương, tôi thấy rõ một điều, nhà văn là đối tượng dễ bị hiểu lầm nhất, hiểu lầm từ trong gia đình cho tới ngoài xã hội. Thậm chí có những điều nhà văn viết, thì mãi những thế hệ sau người ta mới nhận ra giá trị.

* Chuyển sang tiểu thuyết, với ông cũng là một sự dấn thân?

- Những nhà văn cổ điển thế giới thường khuyên các nhà văn trẻ : nên bắt đầu từ thể loại truyện ngắn. Cho đến nay, tôi có khoảng hơn 50 truyện ngắn, đều "đứng vững" suốt nhiều năm qua. Nhưng cơm tám giò chả là đặc sản VN, mà ăn nhiều cũng...phát ớn! Thực ra ở một khía cạnh nào đó, tôi coi đấy là những tác phẩm "luyện tập". Tiểu thuyết đòi hỏi dụng công hơn rất nhiều. Cũng may, cuộc sống thay đổi từng ngày và đấy là thuận lợi cho người viết.

Viết tiểu thuyết cũng không phải nhu cầu riêng tôi. Cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn VN phát động từ 2002- 2004, chỉ trong vòng 1 năm đã "gặt hái" hơn 60 tiểu thuyết. Đáng kinh ngạc!

* Một nhà phê bình văn học, sau khi đọc bản thảo cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông đã nhận định: Tuổi 20 yêu dấu là một bước lùi trong sự nghiệp của Nguyễn Huy Thiệp...

- Nói như thế vừa đúng, vừa không đúng. Nếu so với các truyện ngắn tôi đã viết thì nó đúng là...một bước lùi. Nhưng tiểu thuyết này mở ra một thời kỳ mới của tôi, vậy thì nó lại là một bước tiến. Tôi mong Tuổi 20 yêu dấu sớm được xuất bản để lắng nghe dư luận. Phải lắng nghe, mới điều chỉnh mình được.

* Thông điệp của Tuổi 20 yêu dấu?

- Một nhà văn lỗi lạc đã kêu gọi thống thiết trong tác phẩm của mình: "Hãy cứu lấy trẻ con!". Cuốn tiểu thuyết của tôi nhằm vào đối tượng thanh niên mới lớn, cũng với tinh thần "Hãy cứu lấy trẻ con!". Lớp thanh niên mới lớn thường rất trong sáng, nhưng phải đối diện với nhiều cạm bẫy: ma túy, mại dâm và những tệ nạn xã hội khác, đồng thời phải đối diện với sự dốt nát của chính mình và một số người xung quanh.

Bằng nỗ lực của mỗi cá nhân trong cộng đồng, chúng ta có thể "cải tạo" bản thân mình và môi trường sống. Hai thông điệp tôi muốn gửi đến các bạn trẻ: Hãy trở về với cái tự nhiên. Cuộc sống là tươi đẹp, tuổi trẻ là tươi đẹp. Chúng ta đừng hủy họai nó.

* Là nhà văn "xuất ngoại" nhiều. Theo ông, có một khoảng cách giữa văn học VN và thế giới?

- Thực ra, văn chương ở đâu cũng cũng thế thôi, có cái hay và có cái dở. Nhưng riêng lĩnh vực văn học, có hai yếu tố tạo nên khoảng cách: năng lực cá nhân và môi trường sống.

Đây là điều các nhà văn VN phải vượt qua nếu muốn hội nhập với thế giới, thế hệ chúng tôi đã gắng hết sức rồi. Giờ phải trông chờ vào thế hệ sau. Tôi thấy tiếc cho các nhà văn trẻ của chúng ta; lắm khi, người ta không chịu dấn thân, không chịu nỗ lực.

* Nghĩa là, ông đang lo về một khoảng trống?

- Không. Không có khoảng trống nào đâu. Cuộc sống vốn như những đợt sóng bể hay những đám mây trên trời ấy. Nó luôn luôn dịch chuyển về phía trước.

* Một lời khuyên với các cây bút trẻ?

- Sống chứ đừng viết vội! Ông Nguyễn Công Hoan ngày xưa có nói về một người rất muốn bơi, nhưng cứ đừng trên bờ loay hoay, thì làm sao mà bơi được. Hãy nhảy ùm xuống nước mà khua khoắng loạn lên. Viết văn và mọi công việc ở đời cũng như vậy thôi!