Công điện nêu rõ, những năm gần đây sản xuất và xuất khẩu lúa gạo luôn duy trì phát triển ổn định và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, những tháng đầu năm 2025, thương mại lúa gạo toàn cầu diễn biến phức tạp, nguồn cung thế giới trở nên dư thừa.

Giá gạo giảm, cần chủ động ứng phó

Nhu cầu nhập khẩu của các nước trên thế giới giảm, chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn, các thị trường nhập khẩu lớn đang thận trọng trong dự trữ và thu mua gạo. Điều này dẫn tới xuất khẩu gạo trong hai tháng đầu năm có xu hướng giảm, trong khi đang thu hoạch rộ lúa vụ Đông Xuân nên có hiện tượng giá thu mua lúa giảm đáng kể.

Trước tình hình trên, Thủ tướng yêu cầu bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo các địa phương sản xuất đảm bảo sản lượng và diện tích, theo dõi sát sao lịch thời vụ và tình hình hạn mặn, hạn chế ảnh hưởng đến sản xuất lúa.

Triển khai có hiệu quả đề án "Phát triển bền vững 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030", đặc biệt đẩy mạnh nhân rộng quy trình sản xuất lúa giảm phát thải.

Theo dõi sát diễn biến thị trường gạo thế giới, nhất là sự điều chỉnh chính sách tại các nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan, nắm bắt nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường còn nhiều dư địa như Mỹ, Nhật Bản, châu Phi, cập nhật thông tin tới các địa phương, doanh nghiệp để điều chỉnh kịp thời.

Về dài hạn cần nghiên cứu các giống lúa chất lượng cao, lúa đặc sản, lúa có khả năng chịu hạn, chịu mặn, thích ứng biến đổi khí hậu.

Tăng chế biến, khả năng lưu chứa, dự trữ, bảo quản hiện đại, phát triển thương hiệu gạo bền vững và thân thiện môi trường.

Ông cũng giao bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện hiệu quả chiến lược phát triển thị trường gạo, thúc đẩy xuất khẩu gạo. Lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra việc thực hiện thu mua, xuất nhập khẩu lúa gạo; tăng xúc tiến thương mại vào các thị trường lớn, tiềm năng; hướng dẫn cho các doanh nghiệp.

Thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo trong nước, xúc tiến thương mại cấp quốc gia đa dạng hóa các sản phẩm. Bổ sung tiêu chí và điều kiện với doanh nghiệp theo hướng ưu tiên, ưu đãi, khắc phục tình trạng thương lái thu mua ép giá nông dân.

Mở rộng hạn ngạch và thời hạn cho vay để mua tạm trữ

Thủ tướng giao thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiên cứu, mở rộng hạn ngạch, thời hạn cho vay với doanh nghiệp để mua gạo tạm trữ khi thị trường có biến động. Các ngân hàng tạo thuận lợi trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, thủ tục đơn giản...

Bộ trưởng Bộ Tài chính tạo điều kiện hoàn thuế xuất khẩu sớm, cơ chế thông quan nhanh gọn, tăng kiểm tra đối với hoạt động xuất nhập khẩu gạo, chủ động xây dựng kế hoạch mua dự trữ gạo quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao nắm bắt và phổ biến thông tin thị trường, chính sách đối ngoại kinh tế, nghiên cứu chính sách của các nước với thực phẩm, nông sản để có giải pháp nhằm tăng cường, tạo thuận lợi cho xuất khẩu lúa gạo.

Chủ tịch UBND tỉnh thành thực hiện hiệu quả đề án "Phát triển bền vững 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh"; sản xuất lúa gạo đảm bảo kế hoạch; theo dõi thị trường để có giải pháp xử lý kịp thời. Tuyên truyền người dân tiếp tục sản xuất, ổn định sản lượng.

Đẩy mạnh công tác quản lý thị trường; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình mua bán, tránh tình trạng lợi dụng tình hình để ép giá, trục lợi; cạnh tranh không lành mạnh. Sản xuất theo đặt hàng và nhu cầu thị trường, điều chỉnh cơ cấu mùa vụ, hỗ trợ doanh nghiệp.

Các hiệp hội và doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm thị trường, tăng chuỗi liên kết để khắc phục tình trạng ép giá; tích cực mua tạm trữ lúa, khả năng dự trữ, cung cấp thông tin thị trường, phát triển hệ thống logistics nông sản gắn với vùng nguyên liệu.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy: Chấn chỉnh doanh nghiệp xuất khẩu gạo mà ép giá, bán tháo

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đề nghị người dân, doanh nghiệp phản ánh các doanh nghiệp ép giá, bán tháo… làm ảnh hưởng đến thị trường xuất khẩu gạo để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý.