Từ quy hoạch này, nếu sự kết hợp này được thực hiện khi tiến hành sáp nhập tỉnh thành, quy mô kinh tế của TP.HCM có thể chiếm tới gần 30% GRDP của cả nước. 

Vậy TP.HCM cần kết hợp với địa phương nào để tận dụng được lợi thế phát triển, đưa thành phố đầu tàu cả nước này thành động lực tăng trưởng mới trong giai đoạn tới?

TP.HCM: Hạt nhân tăng trưởng, cực kinh tế châu Á - Điểm đến toàn cầu

Theo quy hoạch vùng Đông Nam Bộ được Thủ tướng phê duyệt tháng 5-2024, TP.HCM được xem là hạt nhân, cực tăng trưởng của vùng; trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ của châu Á, phát triển ngang tầm các đô thị lớn trên thế giới, là điểm đến hấp dẫn toàn cầu.

Đáng chú ý, quy hoạch đưa ra định hướng phát triển công nghiệp, liên kết vùng và các tiểu vùng, hạ tầng đều lấy TP.HCM là trung tâm để mở rộng và hình thành nên các cụm liên kết ngành công nghiệp. 

Bao gồm: điện tử, công nghiệp bán dẫn, sản xuất chip và trí tuệ nhân tạo (TP.HCM - Bình Dương - Đồng Nai - Bà Rịa-Vũng Tàu), sản xuất hàng cơ điện gia dụng (Bình Dương - Đồng Nai).

Công nghiệp cơ khí sản xuất và lắp ráp ô tô, xe máy, máy móc nông nghiệp (TP.HCM - Bình Dương - Đồng Nai), công nghiệp hóa dầu và sản xuất các sản phẩm hóa chất từ dầu, khí (Bà Rịa - Vũng Tàu); công nghiệp cơ khí đóng tàu và cấu kiện nổi phục vụ khai thác dầu khí (Bà Rịa - Vũng Tàu - Đông Nam TP.HCM)…

Phát triển công nghiệp gắn với trục giao thông liên vùng, tập trung vào các tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, cao tốc TP.HCM - Chơn Thành - Hoa Lư, cao tốc Mộc Bài - TP.HCM - Biên Hòa - Vũng Tàu và đường vành đai 3, vành đai 4 TP.HCM.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, GS.TS Nguyễn Trọng Hoài - nguyên phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế TP.HCM, thành viên Hội đồng tư vấn nghị quyết 98 TP.HCM - cho hay quy hoạch tích hợp TP.HCM đã có khung định hướng phát triển các ngành kinh tế. 

Bao gồm ngành truyền thống như điện tử, hóa dược, chế tạo máy và chế biến; cùng các ngành có xu thế mới như công nghệ sinh học, thiết bị y tế, tự động hóa, bán dẫn và năng lượng tái tạo.

Dù vậy có những thách thức đặt ra cho TP, đó là việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng để bước sang một kỷ nguyên mới với tốc độ tăng trưởng cao và bền vững; vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút đầu tư của các doanh nghiệp nội địa, nước ngoài và thúc đẩy cơ sở hạ tầng.

Để giải quyết các thách thức trên, GS Hoài nhìn nhận cần tập trung thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng sẽ giúp tháo gỡ triệt để vòng xoáy luẩn quẩn giữa năng suất, tiền lương, lao động chất lượng cao và vốn đầu tư. 

TP.HCM kết hợp các tỉnh trên nền tảng hạ tầng, hướng ra biển

Điều này càng quan trọng hơn khi thực hiện liên kết vùng, kết nối TP.HCM với các địa phương lân cận và thực hiện sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh để mở rộng không gian và khơi thông nguồn lực cho TP.

Trong đó, GS Hoài lưu ý việc kết nối cơ sở hạ tầng giao thông có ý nghĩa đặc biệt quan trọng cho TP.HCM giảm chi phí vận chuyển và tắc nghẽn đô thị, nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp và tăng cơ hội thu hút nhà đầu tư trong giai đoạn tới. 

Theo quy hoạch vùng Đông Nam Bộ về phương án sắp xếp, lựa chọn và phân bố không gian phát triển, định hướng các tiểu vùng sẽ gồm TP.HCM, khu vực phía nam tỉnh Bình Dương và tây nam tỉnh Đồng Nai tập trung công nghiệp, công nghệ, tài chính, đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Tiểu vùng ven biển gồm khu vực Cần Giờ (TP.HCM) và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để trở thành trung tâm kinh tế biển mạnh có tầm quốc tế hàng đầu ở châu Á, chuỗi đô thị du lịch ven biển theo hướng đô thị xanh tại TP Vũng Tàu, Côn Đảo là khu du lịch sinh thái biển, đảo, văn hóa lịch sử, tâm linh…

Đặc biệt, quy hoạch cũng đưa ra phương án phát triển vùng động lực phía Nam gồm TP.HCM - Bình Dương - Đồng Nai - Bà Rịa - Vũng Tàu để thành vùng động lực quốc gia.

Vùng động lực này sẽ gồm: TP.HCM và các địa bàn cấp huyện dọc theo các trục quốc lộ 22, quốc lộ 13, quốc lộ 1, quốc lộ 51, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành qua các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu với TP.HCM là cực tăng trưởng.

Với định hướng trên của quy hoạch, GS.TS Hoài cho rằng để mở rộng không gian phát triển cho TP, cần tập trung các dự án TOD (mô hình lấy định hướng phát triển giao thông công cộng làm cơ sở quy hoạch phát triển đô thị) để tạo tính đột phá. Gắn với xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, các trung tâm tài chính, các trung tâm công nghệ, đổi mới sáng tạo, liên kết vùng. 

"Đó sẽ là không gian phát triển hướng ra biển, sẽ làm cho tăng trưởng của TP bật lên dựa trên yếu tố năng suất, chất lượng" - GS Hoài nêu quan điểm. 

Chủ tịch Nguyễn Văn Được: 'TP.HCM chuyển phát triển kinh tế từ chiều rộng sang chiều sâu'

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết TP.HCM có nhiều tín hiệu lạc quan để phát triển. TP.HCM đã và đang chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế từ chiều rộng sang chiều sâu, chú trọng phát triển công nghệ cao.