Ảnh minh họa rác bị xả bừa bãi xuống một rạch ở đường Tô Ngọc Vân hồi tháng 6-2025 - Ảnh: CHÂU TUẤN
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có trả lời kiến nghị của cử tri một số tỉnh, thành gửi đến kỳ họp thứ 9 của Quốc hội.
Nguyên nhân cốt lõi của xả rác bừa bãi ở TP.HCM do ý thức người dân chưa cao
Cử tri TP.HCM phản ánh dù đã có nhiều hình thức tuyên truyền nhưng tình trạng vứt rác bừa bãi xuống kênh rạch, nơi công cộng còn xảy ra nhiều.
Từ đó đề nghị Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần có biện pháp xử phạt nghiêm đối với hành vi để rác không đúng nơi quy định và vứt rác bừa bãi, tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức, đảm bảo cải thiện môi trường.
Trả lời nội dung này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường ghi nhận ý kiến của cử tri phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải, đặc biệt là tình trạng ô nhiễm kênh rạch tại TP.HCM, một số tuyến kênh sau một thời gian cải tạo xuất hiện tình trạng ô nhiễm trở lại.
Theo đánh giá, nguyên nhân dẫn đến tình trạng vứt rác bừa bãi xuống kênh rạch, nơi công cộng chủ yếu do ý thức người dân chưa cao. Đây là nguyên nhân cốt lõi nhất.
Mặc dù thành phố đã chi hàng chục ngàn tỉ đồng để cải tạo kênh rạch, phối hợp với các đoàn thể tuyên truyền rất nhiều hình thức.
Nhưng ý thức của một số người dân chưa được cải thiện, nhiều người dân vẫn còn thói quen xả rác bừa bãi, thậm chí lén lút đổ rác xuống kênh.
Nguyên nhân khác theo bộ là hạn chế trong công tác quản lý và thực thi pháp luật. Mặc dù có các quy định về xử phạt, nhưng việc giám sát, bắt quả tang hành vi xả rác trái phép gặp nhiều khó khăn do lực lượng chức năng các phường, xã còn mỏng, chưa triển khai thường xuyên, liên tục.
Việc xử phạt hành vi xả rác đòi hỏi phải bắt tận tay và việc thực thi các hình thức xử phạt cũng còn nhiều thách thức. Chưa áp dụng công nghệ giám sát bằng hình ảnh trong việc xử phạt.
Cùng với đó, hạ tầng và dịch vụ còn bất cập. Hệ thống thu gom rác chưa đồng bộ, nhất là tại một số khu dân cư tự phát, khu nhà trọ, việc thu gom rác thải chưa thực sự hiệu quả.
Điều này dẫn đến việc người dân dễ dàng xả rác bừa bãi; vào mùa mưa, rác từ hệ thống cống bị nước cuốn trôi ra kênh, làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm.
Để tăng cường quản lý chất thải rắn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho hay đã tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để quản lý chất thải rắn.
Trong đó tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định UBND cấp xã có trách nhiệm trong việc thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
Để tăng cường quản lý chất thải rắn trên địa bàn, bộ đề nghị UBND TP.HCM cần tiếp tục chỉ đạo triển khai các giải pháp một cách đồng bộ, thường xuyên.
Việc này nhằm cải thiện chất lượng vệ sinh môi trường, kiểm soát ô nhiễm, ngăn chặn tình trạng bỏ rác bừa bãi, xử lý và chuyển hóa các điểm ô nhiễm do rác thải, cải thiện tình trạng ô nhiễm kênh rạch...
Tăng cường thực hiện các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, trong đó làm rõ trách nhiệm thực hiện của từng đơn vị hành chính đã được phân cấp theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.
Sẽ tăng mức hình phạt trong chế tài xử phạt vi phạm
Trong trả lời bộ cũng thông tin về chế tài xử phạt các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường nói chung, và về hành vi để rác không đúng nơi quy định và vứt rác bừa bãi nói riêng như cử tri TP.HCM nêu.
Theo đó Chính phủ đã ban hành nghị định số 45/2022 quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực môi trường.
Trong đó đã quy định chế tài xử phạt đối với các hành vi liên quan đến phân loại, thu gom, vận chuyển, chôn, lấp, đổ, đốt, xử lý chất thải rắn thông thường nói chung và chất thải rắn sinh hoạt nói riêng.
Hiện bộ đã hoàn thiện dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung nghị định 45/2022 (đã lấy ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, đang rà soát, hoàn thiện theo ý kiến thẩm định trước khi trình Chính phủ xem xét, ban hành).
Trong dự thảo dự kiến sẽ tăng mức hình phạt trong chế tài xử phạt các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường nói chung, và vi phạm về quản lý chất thải rắn nói riêng để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, tính răn đe cao.
BÌNH LUẬN HAY