Theo báo The Hill ngày 25-5, chính quyền Tổng thống Trump đang đối mặt với làn sóng phản đối sau khi ra lệnh cấm Đại học Harvard tuyển sinh quốc tế - động thái bị cho là không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngôi trường danh tiếng, mà còn gây tổn thất lớn cho nền kinh tế Mỹ.

Ảnh hưởng kinh tế lan rộng

Theo yêu cầu từ Bộ An ninh nội địa (DHS), Harvard không được nhận thêm sinh viên quốc tế mới và phải yêu cầu những sinh viên nước ngoài hiện tại chuyển sang các trường khác. 

Tuy nhiên một thẩm phán liên bang đã tạm thời chặn quyết định này hôm 23-5, và lên lịch cho phiên điều trần vào ngày 29-5 để xem xét lệnh đình chỉ lâu dài.

Nếu lệnh cấm được phê chuẩn, Harvard sẽ phải chịu tác động ngay lập tức. Trong năm học 2024-2025, sinh viên quốc tế chiếm 27% tổng số sinh viên của Harvard (khoảng 6.800 người). Những người này thường đóng học phí và chịu chi phí sinh hoạt cao hơn sinh viên trong nước.

Theo dữ liệu của Hiệp hội Giáo dục quốc tế (NAFSA), sinh viên quốc tế tại Harvard đã đóng góp khoảng 383,6 triệu USD mỗi năm cho nền kinh tế khu vực, tạo ra khoảng 3.910 việc làm.

Ảnh hưởng kinh tế sẽ không chỉ dừng lại ở Harvard. Bang Massachusetts nhận gần 4 tỉ USD mỗi năm từ chi tiêu của sinh viên quốc tế, riêng sinh viên từ Harvard chiếm 10% trong số đó. 

Trên toàn quốc, sinh viên nước ngoài đóng góp khoảng 44 tỉ USD mỗi năm và hỗ trợ gần 380.000 việc làm - tức cứ mỗi ba sinh viên quốc tế sẽ tạo ra một việc làm ở Mỹ. 

Một báo cáo của trang Axios cho biết có tới 24 start-up Mỹ trị giá tỉ đô được sáng lập bởi các sinh viên quốc tế từng học tại Harvard.

"Việc chúng ta từ chối nhân tài toàn cầu sẽ tự gây tổn hại cho chính quốc gia. Nếu mất đi những đóng góp của sinh viên quốc tế, sinh viên Mỹ sẽ thiếu đi cơ hội hiểu biết thế giới, và điều này sẽ kéo theo hệ quả nghiêm trọng đối với sức mạnh kinh tế, an ninh và khả năng cạnh tranh toàn cầu của nước Mỹ", bà Fanta Aw, giám đốc điều hành NAFSA, nhận định.

"Những hậu quả này trái ngược với tuyên bố của chính quyền về mục tiêu xây dựng một nước Mỹ an toàn, phát triển và thịnh vượng hơn", bà nói thêm.

Harvard chỉ là bước đầu?

Trước đó, chính quyền ông Trump đã cắt hàng tỉ USD tài trợ liên bang cho Harvard, vì trường từ chối thay đổi chính sách tuyển sinh và loại bỏ các sáng kiến về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI).

Tổng thống Trump cũng đề nghị Sở Thuế vụ thu hồi tư cách miễn thuế của trường và nhiều lần chỉ trích Harvard vì "không bảo vệ sinh viên trước làn sóng bài Do Thái", liên quan đến các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine trong trường.

Giới quan sát lo ngại động thái này sẽ tạo hiệu ứng domino đối với các trường khác, khi chính quyền Washington tỏ rõ lập trường sẵn sàng trừng phạt bất kỳ cơ sở giáo dục nào không "tuân thủ".

Dù giả định rằng Harvard có thể thay thế sinh viên quốc tế bằng sinh viên trong nước, giáo sư Robert Kelchen - trưởng khoa chính sách giáo dục tại Đại học Tennessee - nhận định việc này gần như không thể thực hiện trong thời gian ngắn. 

"Thông thường, các trường khác sẽ sẵn sàng tiếp nhận sinh viên chuyển đến khi cần thiết. Nhưng vấn đề là: liệu chính quyền có đe dọa các trường rằng nếu tiếp nhận những sinh viên này, họ sẽ bị cắt tài trợ?", ông đặt câu hỏi, đồng thời cảnh báo nguy cơ ông Trump có thể tiếp tục siết quyền tiếp cận hỗ trợ tài chính liên bang đối với các trường không tuân thủ, khiến tình hình càng thêm nghiêm trọng.

Phép thử bước ngoặt cho Harvard

Ông Trump cấm đại học Harvard tuyển sinh quốc tế, ảnh hưởng 7.000 sinh viên có thị thực hợp pháp. Ngay trong ngày, Harvard đã đệ đơn kiện chính quyền. Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?