Ngày 18-3 ghi nhận cuộc điện đàm dài nhất trong lịch sử giữa tổng thống Mỹ và Nga khi ông Donald Trump và ông Vladimir Putin thảo luận trong 150 phút. Thay vì một cuộc họp báo như dự kiến, cả Điện Kremlin và Nhà Trắng đều đưa ra thông cáo báo chí ngay trong ngày. 

Dù chưa đạt đến thỏa thuận ngừng bắn toàn diện, cuộc đối thoại đã mang đến nhiều tín hiệu tích cực cho tiến trình hòa bình tại Ukraine.

Những bước đi thiện chí

Theo thông cáo của Điện Kremlin, ông Putin ủng hộ đề xuất của ông Trump về việc cả Nga và Ukraine cùng ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng trong vòng 30 ngày. Tổng thống Nga cũng ra lệnh tương ứng cho quân đội nước này. 

Đáng chú ý, ông Putin cam kết đảm bảo an toàn và đối xử tử tế với binh lính Ukraine bị bao vây ở khu vực Kursk nếu họ đầu hàng.

Matxcơva cũng thông báo tiến hành trao đổi tù nhân với Kiev vào ngày 19-3 theo công thức 175 đổi 175. Ngoài ra, Nga còn trao trả 23 quân nhân Ukraine bị thương nặng như một cử chỉ thiện chí. 

Hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí bắt đầu đàm phán liên quan đến an toàn hàng hải ở Biển Đen với việc thành lập các nhóm chuyên gia Nga và Mỹ để thúc đẩy tiến trình này.

Thông cáo của Nhà Trắng nhấn mạnh hai bên đều đồng thuận rằng cuộc xung đột ở Ukraine cần kết thúc bằng một nền hòa bình lâu dài thông qua những nỗ lực chân thành. Tiến trình hòa bình sẽ bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn trong lĩnh vực năng lượng và cơ sở hạ tầng, cùng với các cuộc đàm phán kỹ thuật về việc thực hiện lệnh ngừng bắn trên Biển Đen.

Về quan hệ song phương, cả hai bên đều nhấn mạnh "cần phải cải thiện quan hệ Mỹ - Nga" với tương lai bao gồm "những thỏa thuận kinh tế lớn" và sự ổn định địa chính trị. Hai tổng thống cũng thảo luận về việc ngăn chặn phổ biến vũ khí chiến lược.

Đặc biệt, ông Trump đồng tình với đề nghị của ông Putin về việc tổ chức một trận đấu khúc côn cầu giao hữu giữa các cầu thủ Nga và Mỹ đang thi đấu tại các giải National Hockey League và Kontinental Hockey League.

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump đánh giá cuộc điện đàm là "rất tốt và hiệu quả". Ông nhấn mạnh quyết định ngừng bắn đối với các địa điểm năng lượng là bước đi tiến tới "lệnh ngừng bắn hoàn toàn, KẾT THÚC cuộc chiến khủng khiếp này giữa Nga và Ukraine".

Phía sau thông cáo báo chí

Mặc dù không có thông tin cụ thể về lệnh ngừng bắn toàn diện 30 ngày như mong đợi, kết quả thực tế quan trọng nhất từ cuộc điện đàm là ông Putin sẵn sàng đồng ý ngừng tấn công cơ sở hạ tầng và các địa điểm năng lượng.

Báo chí Nga và Ukraine đều thừa nhận đây là điều mà Kiev ban đầu muốn đề xuất với phía Mỹ tại cuộc họp ở Riyadh (Saudi Arabia). Sau các cuộc đàm phán với đại diện của ông Trump, họ đã đồng ý tiến xa hơn: ngừng bắn hoàn toàn trong 30 ngày. 

Việc hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ quyết định quay lại ý tưởng hoãn tấn công cơ sở hạ tầng có thể nhằm chứng tỏ các cuộc đàm phán không bế tắc và vẫn đạt được kết quả.

Đối với Nga, việc tạm dừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine trong 30 ngày không phải là vấn đề nghiêm trọng, bởi các cuộc tấn công bằng tên lửa lớn của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine thường chỉ diễn ra khoảng mỗi tháng một lần. 

Trong khi đó, Ukraine cũng thường xuyên tấn công các nhà máy lọc dầu và các cơ sở khác của Nga, gây thiệt hại đáng kể. Tối 18-3, Tổng thống Zelensky đã bày tỏ ủng hộ đề nghị ngừng tấn công vào các cơ sở hạ tầng năng lượng.

Dù các thông cáo chính thức chưa cho thấy đột phá rõ ràng trong tiến trình hòa bình, giọng điệu thân thiện từ cả Điện Kremlin và Nhà Trắng thể hiện sự sẵn sàng khôi phục quan hệ. Quyết định về trận đấu khúc côn cầu giao hữu thậm chí có thể coi là bước đột phá trong lệnh cấm vận thể thao đối với Nga kể từ năm 2022.

Các nhà phân tích nhất trí rằng có lẽ còn nhiều thông tin từ cuộc trò chuyện dài 2 giờ rưỡi đã không được đưa vào các báo cáo chính thức. Liệu thái độ tích cực này có dẫn đến việc đẩy nhanh tiến trình hòa bình ở Ukraine hay không, diễn biến trong những tuần tới sẽ mang đến câu trả lời.

Ông Zelensky gọi ông Trump cả tiếng, hỏi về cuộc điện đàm với ông Putin

Cuộc điện đàm của ông Trump và ông Zelensky đánh dấu lần đầu tiên hai người nói chuyện trực tiếp trở lại sau cuộc đấu khẩu dữ dội tại Nhà Trắng hôm 28-2.