Thời gian gần đây nhiều bệnh nhân nhập viện điều trị vì tin theo "bác sĩ TikTok". "Không cần mất công tìm kiếm", "Không mất chi phí"... là những thông tin tư vấn sức khỏe từ các "chuyên gia trời ơi" hiển thị khắp nơi trên các nền tảng mạng xã hội. Thật - giả lẫn lộn khiến nhiều người rơi vào ma trận.

Nói vài câu bỗng thành "bác sĩ"

"Dạo này đột quỵ, tai biến nhiều quá. Người thân lấy ngay cái máy sấy tóc làm ấm phần gáy lên đến toàn đầu và toàn thân để đánh tan cục máu đông" - chỉ với vài dòng tư vấn, bài viết này đã thu hút gần 20.000 lượt chia sẻ, gần 4.000 bình luận. Nhiều người chẳng nghi ngờ gì, ghi nhớ phương pháp trị bệnh để sử dụng ngay khi không may gặp cơn đột quỵ.

Hay một video ngắn chia sẻ về phương pháp dùng máy sấy dọc sống lưng, mũi, cổ họng giúp hỗ trợ hô hấp, chữa cúm. Video cũng thu hút hàng ngàn lượt chia sẻ và bình luận bên dưới. Không ít người đã làm theo mà không cần kiểm chứng những phương pháp này có thực sự hiệu quả hay tiềm ẩn nguy cơ.

Gõ "đau bụng" trên mạng xã hội TikTok có hàng loạt kết quả do chính các "bác sĩ mạng" trả về, chẩn đoán ngay các bệnh như: viêm đại tràng, ung thư dạ dày, ung thư gan, sỏi mật, viêm loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa... Tất cả những chẩn đoán do các "bác sĩ online" tư vấn đều đính kèm lời rao bán các loại thuốc, thực phẩm chức năng để điều trị.

Thậm chí ung thư cũng được quảng cáo điều trị dứt điểm sau 1 liệu trình. Như điều trị ung thư gan, u xơ tử cung, ung thư vú... được các "thần y" chia sẻ trị dứt điểm.

Nghe "bác sĩ TikTok", không bệnh thành bệnh

Những năm gần đây, hàng loạt bệnh nhân phải nhập viện vì uống viên An cung ngưu hoàng để ngăn ngừa đột quỵ. Theo Cục Quản lý dược (Bộ Y tế), hiện thuốc có tên An cung ngưu hoàng hoàn lưu hành trên thị trường Việt Nam có nhiều nguồn gốc từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Triều Tiên... được nhập khẩu vào Việt Nam.

Cơ quan này quy định rõ thuốc chỉ được dùng theo đơn, đúng chỉ định và dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên ngành y học cổ truyền hoặc thầy thuốc Đông y. Thế nhưng "bác sĩ TikTok" sẵn sàng tư vấn uống luôn, người dân đặt sản phẩm được gửi đến tận nhà với giá từ 1 triệu đến 1,5 triệu đồng.

"Người dưới 18 tuổi uống cho em nửa viên này. Người trên 18 tuổi, 100 tuổi nhai cho em một viên này với nước ấm vào buổi sáng. Tốt, cực kỳ tuyệt vời, đau đầu, rối loạn tiền đình, đau nửa đầu, đột quỵ não, tai biến mạch máu não cực kỳ sướng", một người phụ nữ trẻ tuổi trên TikTok hướng dẫn.

Nhiều TikToker từ những kiến thức cóp nhặt, không qua môi trường học tập y khoa, vẫn lưu loát chia sẻ "bí kíp" chữa bệnh như chuyên gia thực thụ. Những thông tin tư vấn sức khỏe không được kiểm chứng, không có cơ sở khoa học tràn lan đã gây ra không ít hệ lụy cho xã hội.

Gánh hậu quả vì làm theo bác sĩ mạng

Đáng nói, những tư vấn sức khỏe chia sẻ trên mạng xã hội được rất nhiều người lớn tuổi tiếp nhận. Trong khi đó, người cao tuổi mới tiếp xúc với mạng xã hội không thể nhận biết được đâu là thông tin thật, đâu là thông tin chưa được kiểm chứng mà chỉ biết rằng "trên mạng bảo thế, nên làm theo".

Cách đây không lâu, một nam bệnh nhân đến Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) trong tình trạng đầu ngón tay rướm máu. Người vợ chia sẻ thấy chồng bỗng khó nói, tê yếu nửa người, nghi chồng bị đột quỵ, người vợ dùng vật nhọn chích toàn bộ các đầu ngón tay, ngón chân nặn máu để "chữa bệnh". Sau chích máu 20 phút không thấy chuyển biến, lúc này gia đình mới đưa ông đến bệnh viện cấp cứu.

Theo bác sĩ đây là một trong những sai lầm khi xử trí ban đầu cho người bệnh đột quỵ do có thể gây tình trạng nhiễm trùng tại vị trí chích máu. Đặc biệt, việc máu chảy khó cầm đối với người bệnh đột quỵ não có rối loạn đông máu và làm kéo dài thêm thời gian đưa người bệnh đi cấp cứu tại cơ sở y tế, nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng.

Mới đây, thêm một cặp vợ chồng đã đánh mất cơ hội làm cha mẹ khi tin vào lời "bác sĩ" trên TikTok quảng cáo điều trị vô tinh bằng cách uống thuốc không được kiểm chứng suốt thời gian dài.

Trước đó, Sở Y tế TP.HCM cũng đã từng bắt quả tang ông Hà Duy Thọ tự nhận mình là "bác sĩ" trên mạng thế nhưng lại không có giấy phép hoạt động. Lợi dụng sự phát triển của mạng xã hội, ông Thọ đã lên Facebook, TikTok cá nhân, "bác sĩ Hà Duy Thọ" quảng cáo là bác sĩ dinh dưỡng, chuyên bán sản phẩm thực phẩm. Trước khi bị kiểm tra, ông Thọ nổi tiếng trên mạng xã hội với những phát ngôn "gây sốc" về dinh dưỡng, ung thư thu hút được nhiều lượt xem.

Cách nào bảo vệ mình?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, cho hay việc sơ cứu người bệnh, đặc biệt đột quỵ không đúng cách sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Bác sĩ Mạnh ví dụ thông tin khuyến cáo "ho mạnh hay sấy vào gáy để chữa đột quỵ" đều không có tác dụng. Trong trường hợp bệnh nhân xảy ra đột quỵ, làm những việc này thậm chí còn làm chậm "giờ vàng" cấp cứu cho bệnh nhân. Khi thực hiện những mẹo này sẽ làm chậm thời gian cấp cứu, bệnh nhân tử vong nhanh hơn.

Bác sĩ Mạnh khuyến cáo người dùng mạng xã hội cần là người sử dụng thông minh, không nên áp dụng tất cả những gì nghe được, thấy được trên mạng xã hội khi không có kiểm chứng rõ ràng.

"Hiện nay các bệnh viện, hiệp hội đều có website, thậm chí có ứng dụng để tư vấn sức khỏe với những thông tin rõ ràng, dễ hiểu, đã được khoa học chứng minh. Vì vậy, thay vì nghe theo những tư vấn còn chưa rõ đúng hay sai, thật hay giả thì người dân nên tham khảo những thông tin trên nền tảng chính thống.

Bên cạnh đó, khi có vấn đề về sức khỏe nên đến cơ sở y tế để kiểm tra. Tuyệt đối không nên áp dụng theo các phương pháp truyền miệng hay chia sẻ cá nhân bởi mỗi người sẽ có tình trạng bệnh lý khác nhau, cơ thể khác nhau và phương pháp điều trị khác nhau", bác sĩ Mạnh khuyến cáo.

Nghe ‘bác sĩ TikTok’ uống thuốc tăng cường sinh lý suốt 8 năm, cặp vợ chồng mất cơ hội làm cha mẹ

8 năm trước, anh B. (Hà Nội) đi khám tại Bệnh viện Bạch Mai và được chẩn đoán vô tinh, khó có con tự nhiên. Bác sĩ tư vấn các phương pháp hỗ trợ sinh sản nhưng anh chị từ chối, về nhà uống thuốc tăng cường sinh lý.