Theo dữ liệu từ một nghiên cứu theo dõi kéo dài 18 năm trên 24.000 người cao tuổi, những người chưa kết hôn có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ thấp hơn so với những người đã kết hôn.

Kết hôn làm tăng nguy cơ mất trí nhớ

Trong nghiên cứu, những người chưa từng kết hôn, đã ly hôn và góa vợ/chồng đều có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ thấp hơn so với những người đã kết hôn, theo tiến sĩ Selin Karakose, thuộc Trường Y Đại học Bang Florida ở thành phố Tallahassee, cùng các đồng tác giả.

Tất cả các nhóm chưa kết hôn cũng có nguy cơ tiến triển từ suy giảm nhận thức nhẹ sang chứng mất trí nhớ thấp hơn, theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Alzheimer's & Dementia. Kết quả này tương đồng giữa nam và nữ và có ý nghĩa đối với bệnh Alzheimer cũng như chứng mất trí nhớ thể Lewy.

Những người tham gia được đánh giá hằng năm tại các phòng khám chuyên về chứng mất trí nhớ. Kết quả nghiên cứu cho thấy những người chưa kết hôn có thể được chẩn đoán mất trí nhớ muộn hơn. Mặt khác nghiên cứu cũng thách thức giả định cho rằng hôn nhân giúp bảo vệ chống lại chứng mất trí nhớ.

"Trái ngược với kỳ vọng và quan niệm phổ biến rằng hôn nhân giúp bảo vệ khỏi suy giảm nhận thức và chứng mất trí nhớ, nghiên cứu này phát hiện rằng những người cao tuổi đã kết hôn có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn so với những người chưa từng kết hôn, đã ly hôn hoặc góa vợ/chồng", tiến sĩ Karakose cho biết.

"Phát hiện có thể thay đổi cách chúng ta hiểu về mối liên hệ giữa tình trạng hôn nhân và nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ", bà nói với MedPage Today.

"Các nghiên cứu trước đây nhấn mạnh lợi ích của hôn nhân. Tuy nhiên những người đã kết hôn có thể có mạng lưới xã hội nhỏ hơn, ít tự chủ hơn và có thể phải đối mặt với các điều kiện căng thẳng như chăm sóc bạn đời. Điều này có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ", bà giải thích.

Những kết quả nghiên cứu trái ngược nhau

Một trong những phân tích đầu tiên đánh giá mối liên hệ giữa tình trạng hôn nhân và chứng mất trí nhớ tại Mỹ sử dụng dữ liệu từ nghiên cứu Sức khỏe và hưu trí (Health and Retirement Study) giai đoạn 2000-2014. Tuy nhiên lần đó, nghiên cứu cho thấy những người chưa kết hôn có khả năng mắc chứng mất trí nhớ cao hơn đáng kể so với những người đã kết hôn.

Nghiên cứu hiện tại sử dụng dữ liệu từ Trung tâm Điều phối bệnh Alzheimer quốc gia (NACC), với người tham gia được tuyển chọn từ các trung tâm nghiên cứu bệnh Alzheimer trên khắp nước Mỹ.

Tại mỗi lần thăm khám hằng năm, các bác sĩ đánh giá tình trạng nhận thức của người tham gia bằng các bài kiểm tra thần kinh và thăm khám lâm sàng. Chẩn đoán chứng mất trí nhớ được xác định dựa trên thang điểm sa sút trí tuệ lâm sàng (CDR).

Phân tích bao gồm dữ liệu đến tháng 6-2024 và dựa trên 24.107 người chưa mắc chứng mất trí nhớ tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu. Tuổi trung bình của nhóm nghiên cứu là 71,79. Trong đó 59,6% là nữ và 79,9% là người da trắng.

Những người tham gia được phân loại thành các nhóm gồm đã kết hôn (15.409 người), góa vợ/chồng (3.939 người), đã ly hôn (3.360 người) và chưa từng kết hôn (1.339 người). Do số lượng nhỏ, những người ly thân được gộp chung vào nhóm đã ly hôn. Những người sống cùng bạn đời nhưng chưa kết hôn được tính vào nhóm đã kết hôn.

Trong khoảng thời gian theo dõi trung bình 3,97 năm, có 4.853 người tham gia phát triển chứng mất trí nhớ.

Tuy nhiên nghiên cứu có một số hạn chế, theo bà Karakose và cộng sự. Nghiên cứu chỉ bao gồm những người tham gia tự nguyện, có thể không đại diện cho toàn bộ dân số Mỹ. Phần lớn mẫu nghiên cứu là người da trắng và đã kết hôn. Các yếu tố như áp lực tài chính và sự kết nối xã hội có thể đóng vai trò quan trọng, nhưng không được xem xét trong phân tích.

Khói cháy rừng làm tăng nguy cơ bị mất trí

Một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học tại bang California, Mỹ chỉ ra rằng việc tiếp xúc lâu dài với khói cháy rừng có thể làm tăng đáng kể nguy cơ mắc chứng mất trí.