PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương - viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam (tên mới của Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam) - cũng vui mừng cho rằng hiện tượng game show Anh trai vượt ngàn chông gai, MV Bắc Bling cho thấy sự đổi mới trong phát triển nghệ thuật truyền thống.

Có đúng là nghệ thuật truyền thống đang hồi sinh như hai nhà chuyên môn trên vui mừng tin tưởng?

Tại hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề "Thực trạng và giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế" vào ngày 6-3 ở Hà Nội, MV Bắc Bling được nhắc đến nhiều lần như một ví dụ đầy cảm hứng về bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống.

Hội thảo do Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam tổ chức.

Nghệ thuật truyền thống hồi sinh hay "ngụy bản sắc"

Nhà nghiên cứu âm nhạc truyền thống Bùi Trọng Hiền không lạc quan như một số đại biểu về sự trở lại ngoạn mục của nghệ thuật truyền thống gần đây.

Ngược lại, ông xót xa nói xã hội càng phát triển thì giá trị cổ truyền càng biến mất. Hiện ta chỉ còn lưu giữ được 4-5 vở chèo cổ. Các nhà hát địa phương hầu như không dựng được các vở chèo cổ nữa. Hàng trăm vở tuồng cổ của cha ông đã biến mất.

Theo ông Bùi Trọng Hiền, bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống cần phải hiểu đâu là truyền thống cổ của cha ông, đâu là truyền thống đã cải biên, nếu không sẽ rơi vào "ngụy bản sắc".

Ông nêu ví dụ: ta tưởng đang bảo tồn tốt cồng chiêng Tây Nguyên khi có nhiều dàn nhạc dân tộc biểu diễn cồng chiêng phục vụ du lịch... nhưng ít ai nhận ra dàn cồng chiêng Tây Nguyên đang trong xu hướng bị phô mà không có người chỉnh và học theo lối nhạc mới, gò cồng chiêng thành đồ rê mi hết.

NSND Triệu Trung Kiên - giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam - nói các chương trình như Anh trai vượt ngàn chông gai hay MV Bắc Bling của Hòa Minzy gây sốt, tưởng là khán giả đang tìm về nghệ thuật truyền thống nhưng thực ra "họ đến vì tình yêu của họ với nghệ thuật đại chúng chứ không phải nghệ thuật truyền thống".

Thực tế, nghệ thuật truyền thống, như nhà hát cải lương ông Kiên công tác, nhiều năm qua đã cố gắng cải biên cải lương rất nhiều cho gần với công chúng hiện nay nhưng vẫn vô vọng tìm khán giả.

Tình cảnh cũng tương tự với sân khấu chèo. NSND Tạ Tuấn Cường - giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam - nói từ nhiều năm qua đã có nhiều cuộc hội thảo khoa học về bảo tồn, phát huy nghệ thuật truyền thống.

Nhưng tình hình sân khấu nước nhà, nhất là sân khấu truyền thống, vẫn chưa có dấu hiệu gì tích cực hơn, nếu không muốn nói rằng càng ngày càng thấy khó khăn hơn và chưa nhìn thấy một giải pháp nào khả quan, hứa hẹn đem lại sức sống mới cho sân khấu.

Trong khi đó, vở chèo cải biên Thị Mầu xuyên không gần đây của Nhà hát Chèo Việt Nam nhận được sự đón nhận của đông đảo công chúng trẻ và được biểu diễn cho nhiều trường học.

Phải biết giới trẻ đang thích gì

Đóng góp giải pháp, nghệ sĩ Triệu Trung Kiên cho biết anh cũng băn khoăn không biết nên bảo tồn nghệ thuật truyền thống trước hay cải biên, làm mới để chúng gần hơn với khán giả đương đại.

Trước những thành công của Anh trai vượt ngàn chông gai và MV Bắc Bling, anh đề xuất có thể nên phát huy trước, cải cách nghệ thuật truyền thống để "lân la" đến với công chúng trẻ. Từ đó họ sẽ tìm hiểu nghệ thuật truyền thống thật sự và nhận ra cái ông bà để lại còn sâu sắc, đậm đà hơn những cải biên kia.

"Biết đâu từ đó giới trẻ tạo ra xu hướng quay lại nghệ thuật truyền thống", ông Kiên hy vọng. Ông cũng mạnh dạn đưa ra ý kiến liệu các vở diễn nhà hát tuồng, chèo, cải lương... có thể mời các ngôi sao giải trí của thế hệ trẻ, truyền lại cho họ âm nhạc truyền thống, rồi cùng họ thu hút được giới trẻ quay lại yêu thích nghệ thuật truyền thống?

NSND Tự Long - giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội, một trong những "anh trai" - hào hứng cho biết tất cả những bài hát mang chất liệu dân gian như Dạ cổ hoài lang, Đào liễu, Trống cơm... đưa lên sân khấu Anh trai vượt ngàn chông gai có hơi thở của đời sống, có rock, rap, hiphop... đều thu hút rất đông khán giả. Có những Việt kiều xa quê đã khóc khi xem các tiết mục biểu diễn này.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn ủng hộ bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống theo cách mà Hòa Minzy hay Anh trai vượt ngàn chông gai... đang làm. Đó là sáng tạo dựa trên nền truyền thống.

Ông nói qua MV Bắc Bling của Hòa Minzy cho thấy nếu có sự hợp tác giữa các nghệ sĩ để tạo ra sức sống mới cho nghệ thuật truyền thống thì sẽ rất hấp dẫn công chúng đương đại, giới trẻ.

"Phải phát triển thị trường cho nghệ thuật truyền thống bằng sức sáng tạo mới, hình thành thị trường bền vững cho nghệ thuật truyền thống và phải biết giới trẻ đang cần gì, thích gì và đưa cho họ cái đó", ông Sơn nói.

"Kinh nghiệm rút ra là các bạn trẻ bây giờ không phải là không yêu âm nhạc truyền thống của cha ông, mà là các bạn chưa được tiếp cận.

Tôi kiến nghị nên đưa hoạt động nghệ thuật văn hóa truyền thống vào giảng dạy trong các nhà trường phổ thông. Trẻ con ngày nay nghe Beethoven, Mozart từ trong bụng mẹ nhưng không được nghe lời ru trên cánh võng của cha ông mình", Tự Long nói.

Xuân Bắc khen MV Bắc Bling của Hòa Minzy; Thanh Thủy làm đại sứ du lịch Đà Nẵng

Một số tin tức nổi bật: Hoa hậu Thanh Thủy làm đại sứ du lịch Đà Nẵng; Album mới của Lisa nhận điểm thấp; Doja Cat đáp trả khi bị chê diễn dở tại Oscar; Vu Chính nói về cách làm phim cổ trang thành công; Xuân Bắc khen MV Bắc Bling của Hòa Minzy...