Bài học kinh nghiệm từ 10 ngày đến 2 năm

Đây là một trong nhiều điểm nhấn trong các khuyến nghị mà nhóm nghiên cứu Đại học Fulbright Việt Nam đưa ra trong báo cáo nghiên cứu "Tăng cường phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao nhằm nâng cao sức cạnh tranh của Việt Nam trong ngành công nghiệp bán dẫn" vừa được công bố.

Hiện tại Việt Nam sở hữu 50.000 kỹ sư thiết kế IC, 200.000 kỹ sư điện tử, 500.000 công nhân kỹ thuật và 1 triệu kỹ sư phần mềm. Theo chiến lược quốc gia, Việt Nam dự kiến chuyển đổi 20.000 - 30.000 kỹ sư công nghệ thông tin và viễn thông sang ngành bán dẫn.

Tuy nhiên nhìn chung, các chuyên gia đánh giá Việt Nam đang thiếu hụt cả về chất lượng và số lượng. Theo Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN, hiện tại Việt Nam chỉ có khoảng 10% số kỹ sư phần cứng cần thiết để hỗ trợ ngành công nghiệp bán dẫn một cách hiệu quả.

Nhóm chuyên gia xác định nguồn nhân lực là yếu tố quyết định cho tham vọng trở thành trung tâm bán dẫn của Việt Nam.

Hệ thống đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn sẽ bao gồm 400 đơn vị, gồm các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, với các trung tâm đào tạo tại ba miền Bắc, Trung, Nam.

Đặc biệt, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh cần tăng cường sự tham gia của các trường cao đẳng - chương trình 3 năm - trong chiến lược bán dẫn quốc gia và các chương trình liên quan.

Theo nhóm, các trường này đào tạo lực lượng lao động có kỹ năng thực hành cao hơn và thời gian đào tạo ngắn hơn so với sinh viên tốt nghiệp đại học. Hiện tại có đến 300 trường cao đẳng và trung tâm dạy nghề trên toàn quốc.

Nhóm nghiên cứu so sánh bài học ở Mỹ, sinh viên tốt nghiệp từ các trường cao đẳng cộng đồng, với thời gian đào tạo từ 10 ngày đến 2 năm, cũng có thể tìm được việc làm. Tính linh hoạt này cho phép những người có trình độ đào tạo khác nhau tham gia vào lĩnh vực phân khúc lắp ráp, kiểm thử và đóng gói (ATP) và đáp ứng nhu cầu ngành.

"Khác với chương trình đại học thường kéo dài và ít linh hoạt, cao đẳng cộng đồng có thể cung cấp các khóa huấn luyện từ 10 ngày đến 2 năm, giúp dễ dàng đáp ứng nhu cầu chuyên biệt của lĩnh vực ATP", nhóm nghiên cứu viết.

Bên cạnh đó, nhóm cũng khuyến nghị tổ chức các chương trình đào tạo kỹ thuật tại trường nghề và cao đẳng kỹ thuật để trang bị cho người lao động các kỹ năng cần thiết cho ngành bán dẫn, như kỹ năng vận hành thiết bị sản xuất bán dẫn, ATP.

Đồng thời, có thể hợp tác với các trường nghề có chứng nhận quốc gia, ví dụ như Đài Loan (Trung Quốc), hoặc những nơi có mô hình hợp tác thành công với đơn vị sản xuất ví dụ các bang Arizona, Texas, Indiana, Portland ở Mỹ để đảm bảo giáo trình cập nhật và phù hợp với thực tế.

Trong giai đoạn "trung hạn" (từ 6 tháng - 1 năm), có thể thực hiện các chương trình đào tạo giảng viên nhằm cập nhật kiến thức bán dẫn, nâng cao chuyên môn hoặc đào tạo lại trong các chuyên ngành liên quan.

Quan trọng, việc hợp tác ba bên giữa doanh nghiệp, nhà trường và viện nghiên cứu sẽ là chìa khóa cho Việt Nam, giúp giải quyết được 2 bài toán lớn là thiếu giảng viên có kinh nghiệm và trang thiết bị.

Thị trường bán dẫn 26 tỉ USD năm 2027

Về thị trường bán dẫn tại Việt Nam, theo Statista Market Insights, doanh thu thị trường bán dẫn Việt Nam ước đạt 19,89 tỉ USD năm 2024, trong đó mạch tích hợp (IC) có thể chiếm 16,26 tỉ USD.

Từ 2024 - 2027, tốc độ tăng trưởng cộng hằng năm (CAGR) dự kiến đạt 9,62%, nâng tổng quy mô thị trường lên 26,2 tỉ USD.

Việt Nam hiện có hơn 30 công ty FDI trong lĩnh vực thiết kế IC, bao gồm những tên tuổi lớn như Renesas, Synopsys, Cadence, cùng các start-up sáng tạo như Ampere, ADTechnology, Inphi, FingerVina và Dolphin Technology.

Bên cạnh đó, còn có nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ hơn với khoảng 100 nhân sự hoặc ít hơn.

Về phía doanh nghiệp trong nước, hiện chỉ có một số ít công ty thiết kế IC, trong đó VHT (thuộc Tập đoàn Viettel) và FPT là hai cái tên nổi bật. Tuy nhiên quy mô hoạt động của họ vẫn còn nhỏ, với tổng số nhân sự của cả hai công ty vào khoảng 200 người.

Trong khi đó, chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn IC của Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2035, được công bố vào tháng 12-2023, đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng.

Đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một trung tâm hàng đầu trong lĩnh vực bán dẫn, tạo ra kim ngạch xuất khẩu từ 20 - 30 tỉ USD mỗi năm, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu về chất lượng và giá trị gia tăng.

Đến năm 2040, Việt Nam dự kiến sẽ trở thành một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu, bao phủ mọi khía cạnh của ngành, từ thiết kế, sản xuất đến lắp ráp, kiểm định, đóng gói (ATP) và chế tạo thiết bị.

TP.HCM đào tạo 9.000 nhân lực trình độ đại học ngành bán dẫn

Theo kế hoạch đến năm 2030, TP.HCM sẽ đào tạo tối thiểu 9.000 nhân lực có trình độ từ đại học trở lên phục vụ cho ngành bán dẫn.