Bà Nguyễn Thị Phượng - chánh Văn phòng Tòa án nhân dân quận 1 - cho biết trong khoảng 5 năm trở lại đây, các vụ án tranh chấp về kinh doanh, thương mại và tranh chấp về tín dụng tại Tòa án nhân dân quận 1 tăng mạnh không chỉ về số lượng các vụ việc thụ lý, mà bản thân từng quan hệ tranh chấp lẫn đương sự tham gia còn ngày càng phức tạp hơn.

Đưa hồ sơ vụ án lên môi trường số hóa

Theo đó, do xuất phát từ việc mở rộng việc lựa chọn thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Bộ luật Tố tụng dân sự, một lượng lớn các vụ án tín dụng đang thụ lý tại Tòa án nhân dân quận 1 có tài sản thế chấp và các đương sự cư trú/có trụ sở hoạt động trên khắp cả nước.

"Nhiều vụ việc có hồ sơ lên tới hàng nghìn, chục nghìn trang tài liệu. Trong một số thời điểm, các tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán nợ nộp đơn khởi kiện án tín dụng hàng loạt từ vài trăm đến vài nghìn vụ…

Những vấn đề nêu trên đã tạo áp lực lớn cho thẩm phán, thư ký trong công tác quản lý, tìm kiếm, nghiên cứu hồ sơ, đánh giá chứng cứ và phân loại tình tiết từng vụ án nói riêng và đặt ra những thách thức lớn về quản trị đối với lãnh đạo Tòa án nhân dân quận 1 nói chung", bà Phượng cho hay.

Từ tình hình trên và sự chỉ đạo của lãnh đạo Tòa án nhân dân quận 1, ông Nguyễn Cao Trí cùng đội ngũ công nghệ Tòa án nhân dân quận 1 đã phát triển thành công và đi vào vận hành ổn định hệ thống quản lý thông tin nội bộ tòa án, đưa quy trình quản lý và làm việc, quản trị từ giấy tờ thủ công sang môi trường số hóa hoàn toàn.

Ban lãnh đạo cùng đội ngũ thẩm phán và thư ký đã bước sang giai đoạn thành thạo khai thác dữ liệu số cũng như thao tác trên hệ thống phần mềm, từ quản lý hồ sơ đến xét xử trực tuyến.

"Việc ứng dụng AI đã được lãnh đạo Tòa án nhân dân quận 1 ấp ủ và hoàn tất công tác chuẩn bị trong 2 năm qua thông qua việc quyết liệt hoàn tất số hóa toàn bộ hồ sơ và tài liệu.

Kho dữ liệu đồ sộ được số hóa liên tục trong 2 năm qua chính là "nguyên liệu" lý tưởng cho AI học tập, rút trích thông tin, và đưa ra các phân tích hỗ trợ việc đưa ra quyết định khi giải quyết án.

Không giống các mô hình AI thương mại phổ biến khác, hệ thống trí tuệ nhân tạo được Tòa án nhân dân quận 1 xây dựng có khả năng đáp ứng các yêu cầu mang tính nghiệp vụ của ngành", ông Trí chia sẻ.

Công nghệ AI "nội bộ hóa"

Theo ông Trí, những tính năng ưu việt của hệ thống gồm: Xử lý tức thời khối lượng tài liệu lớn; Tự động đánh bút lục, tóm tắt tài liệu; Phân tích và tra cứu hồ sơ bằng việc đặt câu hỏi; Làm mờ các phần thông tin mật, nhạy cảm; Tương tác bằng giọng nói, ra lệnh tìm kiếm.

Đặc biệt, với kho dữ liệu khổng lồ đã được huấn luyện, AI có thể đưa ra đề xuất căn cứ pháp lý áp dụng cùng hướng giải quyết từ các vụ việc tương tự, giúp việc đưa ra quyết định của thẩm phán được nhanh chóng, toàn diện.

Một trong những điểm vượt trội của hệ thống AI tại Tòa án nhân dân quận 1 là do chính đội ngũ công nghệ của đơn vị xây dựng và "huấn luyện" phù hợp nhất với mô hình pháp lý Việt Nam. Điều này giúp AI hiểu đúng, diễn giải chính xác các thuật ngữ và logic pháp lý đặc thù.

"Toàn bộ hệ thống được triển khai trên máy chủ nội bộ tại đơn vị, hoàn toàn không phụ thuộc vào hạ tầng bên ngoài hay máy chủ ngước ngoài, khác với các mô hình như ChatGPT hay DeepSeek - vốn yêu cầu người dùng đưa dữ liệu ra máy chủ nước ngoài để phân tích. Do đó, hệ thống AI của Tòa án nhân dân quận 1 đảm bảo 100% dữ liệu được "nội bộ hóa", không có nguy cơ rò rỉ ra bên thứ ba", ông Trí giới thiệu.

Sau khi vận hành thành công bước đầu mô hình này, trong giai đoạn tiếp theo, Tòa án nhân dân quận 1 tiếp tục cải tiến và định hướng mở rộng ứng dụng AI nhằm tối đa hóa việc hỗ trợ giải quyết án.

Trong đó, tập trung phát triển các chức năng: Tự động hóa quy trình giải quyết án; Vẽ sơ đồ tư duy từ hồ sơ vụ án, giúp thẩm phán, thư ký hình dung trực quan các mối quan hệ giữa các bên, diễn tiến và nút thắt của vụ việc; Ghi âm và tóm tắt nội dung phiên tòa…

Ứng dụng ‘phiên tòa số hóa’ xét xử vụ tranh chấp liên quan công ty luật nước ngoài tại TP.HCM

Tòa án nhân dân quận 1 (TP.HCM) đã ứng dụng phiên tòa số hóa vào xét xử vụ tranh chấp liên quan công ty luật nước ngoài tại Việt Nam.