Hơn 18h ngày 8-5 (tức hơn 23h theo giờ Việt Nam), hàng chục ngàn người ở Quảng trường Thánh Peter như vỡ òa trong tiếng hò reo hòa lẫn từng nhịp chuông ngân từ Vương cung Thánh đường Thánh Peter khi trông thấy làn khói trắng xuất hiện - tín hiệu thiêng liêng báo hiệu giáo hội đã có tân Giáo hoàng.

Sau 4 vòng bỏ phiếu, vị Giáo hoàng thứ 267 đã được chọn. Ngài sẽ trở thành người dẫn dắt “đoàn chiên của Thiên Chúa”, là người lãnh đạo hơn 1,4 tỉ tín hữu Công giáo trên toàn thế giới.

Tân Giáo hoàng ra mắt

Xuất hiện trên ban công ở giữa Vương cung Thánh đường Thánh Peter, Hồng y trưởng đẳng phó tế Dominique Mamberti hô vang bằng tiếng Latin: "Annuntio vobis gaudium magnum: habemus Papam!" (Tôi thông báo với anh chị em một tin mừng trọng đại: chúng ta có Giáo hoàng!).

Người được bầu trở thành tân Giáo hoàng là Hồng y Robert Prevost. Ngài lấy tông hiệu Leo XIV và là Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên. 

Giáo hoàng Leo XIII qua đời năm 1903, được đánh giá là vị Giáo hoàng có những cải cách xã hội mạnh mẽ.

Dưới nắng chiều nhè nhẹ ở Vatican, đám đông đồng loạt vỗ tay và reo mừng: "Viva il Papa!" (Đức Giáo hoàng muôn năm!).

"Bình an ở cùng các con", Giáo hoàng Leo XIV mở đầu bài phát biểu đầu tiên trên cương vị Giáo hoàng trước thế giới. "Đây là lời chào đầu tiên của Đức Kitô phục sinh, vị Mục tử nhân lành đã hiến dâng mạng sống mình cho Thiên Chúa. Và tôi cũng mong lời chào bình an này sẽ đi vào trái tim và gia đình của mỗi chúng ta".

Kết thúc bài phát biểu, tân Giáo hoàng Leo XIV ban phép lành trọng thể "Urbi et Orbi" đầu tiên cho tất cả tín hữu có mặt ở Quảng trường Thánh Peter và những ai đang theo dõi qua truyền hình. Sau đó ông quay trở lại bên trong Vương cung Thánh đường Peter.

Tân Giáo hoàng là nhà lãnh đạo có kinh nghiệm toàn cầu

Hồng y Robert Francis Prevost, 69 tuổi, đến từ Chicago, bang Illinois, là vị giáo hoàng đầu tiên trong lịch sử đến từ Mỹ. Là một nhà lãnh đạo có kinh nghiệm toàn cầu, phần lớn sự nghiệp của ngài liên quan đến hoạt động truyền giáo tại Nam Mỹ. 

Gần đây nhất, ngài là lãnh đạo cơ quan quyền lực của Vatican chuyên phụ trách việc bổ nhiệm các giám mục. Ngài được kỳ vọng sẽ tiếp nối những cải cách của Giáo hoàng Francis.

Ngài từng phục vụ suốt một thập kỷ tại Trujillo, Peru, và sau đó được bổ nhiệm làm giám mục thành phố Chiclayo, một thành phố khác của Peru, nơi ngài đảm nhiệm từ năm 2014 - 2023.

Tân Giáo hoàng xuất hiện muộn

Thông thường, tân Giáo hoàng sẽ xuất hiện trong vòng 30 đến 60 phút sau khi khói trắng bắt đầu bốc lên. Khói trắng đã bốc lên được hơn 60 phút, đồng nghĩa vị tân Giáo hoàng lần này xuất hiện có phần hơi muộn hơn so với mọi khi. Đám đông vẫn chưa giảm nhiệt trong lúc đợi Giáo hoàng mới.

Tổng thống Trump phản hồi tin có tân Giáo hoàng

Phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định: "Tôi đã thấy làn khói trắng, nhưng tôi chưa thấy Giáo hoàng".

"Tôi thấy khói, nhưng chưa thấy Giáo hoàng", ông Trump nói với các phóng viên trong Phòng Đông của Nhà Trắng.

Ông Trump trước đó đã vấp phải nhiều chỉ trích khi tài khoản chính thức của Nhà Trắng đăng một hình ảnh do AI tạo, trong đó tổng thống Mỹ mặc trang phục giống Giáo hoàng, ngay trước thềm mật nghị hồng y.

"Cảm giác quá tuyệt vời!"

Đài NBC News ghi nhận không khí từ đám đông tại Quảng trường Thánh Peter khi họ nhìn thấy khói trắng bốc lên từ nhà nguyện Sistine. Họ reo mừng khi các vị hồng y dự mật nghị đã thành công bầu ra vị Giáo hoàng thứ 267 cho Giáo hội Công giáo.

"Tôi rất hạnh phúc, thật tuyệt vời khi được có mặt ở đây vào thời điểm này. Tôi không biết diễn tả thế nào nhưng tôi biết ơn Chúa vì khoảnh khắc này", khách hành hương Roseleia Cordeiro (42 tuổi) từ Brazil vừa lau nước mắt vừa nói.

"Đây là một cảm giác tuyệt vời. Tôi không phải là người quá sùng đạo nhưng được ở đây với tất cả đám đông này khiến tôi vô cùng phấn khích", anh Joseph Brian, một đầu bếp 39 tuổi đến từ Belfast (Bắc Ireland), chia sẻ với AFP.

"Nín thở" chờ tân Giáo hoàng

Mọi ánh mắt hiện đang hướng về phía ban công chính của Vương cung Thánh đường Thánh Peter, nơi tân Giáo hoàng sẽ lần đầu tiên ra mắt công chúng.

Lực lượng Vệ binh Thụy Sĩ đã tiến đến và vào vị trí trước cổng Vương cung Thánh đường Thánh Peter.

Làn khói trắng đã hết và mọi người đều đang chờ đợi tân Giáo hoàng xuất hiện trên ban công. Theo truyền thống, tân Giáo hoàng sẽ xuất hiện trong khoảng 30 đến 60 phút sau tín hiệu khói trắng.

Tên Giáo hoàng mà ngài chọn sẽ được công bố. Sau đó ngài sẽ phát biểu ngắn gọn, đồng thời đọc một lời cầu nguyện.

Lễ đăng quang chính thức sẽ được tổ chức vài ngày sau khi ngài được bầu. Hai vị Giáo hoàng gần đây nhất đều cử hành lễ nhậm chức tại Quảng trường Thánh Peter.

Ba đời Giáo hoàng liên tiếp đều được bầu vào ngày thứ hai của mật nghị

Trước hôm nay, cả hai vị Giáo hoàng tiền nhiệm gần đây nhất đều được chọn làm Giáo hoàng ở vòng bỏ phiếu thứ tư và thứ năm.

Trong kỳ mật nghị năm 2005, Giáo hoàng Benedict được chọn ở vòng bỏ phiếu thứ tư và tại kỳ mật nghị năm 2013, Giáo hoàng Francis được chọn ở vòng bỏ phiếu thứ năm.

Trên livestream của Vatican, đạo diễn ưu ái đưa lên hình ảnh nhiều tín hữu, giáo phẩm với vẻ ngoài đậm chất châu Á. Mật nghị hồng y năm nay được xem là cơ hội có thể có Giáo hoàng gốc Á đầu tiên trong lịch sử, khi trong số những hồng y hợp lệ có ba vị đến từ Philippines và Hàn Quốc.

Tên gọi của một vị Giáo hoàng mang ý nghĩa gì?

Một trong những điều được quan tâm nhất là tên sẽ được vị tân Giáo hoàng lựa chọn. Tên gọi ấy thường là dấu hiệu đầu tiên hé lộ phương hướng mục vụ mà triều đại Giáo hoàng của ngài có thể theo đuổi.

Không có quy tắc cố định nào, nhưng các Giáo hoàng thường nhìn về quá khứ để chọn một cái tên mang ý nghĩa cá nhân. Họ thường vinh danh một vị thánh hay một vị Giáo hoàng tiền nhiệm mà mình ngưỡng mộ, hoặc chọn một cái tên có giá trị đặc biệt đối với gia đình.

Giáo hoàng Francis là người đầu tiên chọn tên để vinh danh Thánh Francis Assisi, người nổi tiếng với đời sống khiêm nhường và lòng yêu thương người nghèo. Đây chính là những giá trị đã trở thành nền tảng trong triều đại Giáo hoàng của ngài.

Giáo hoàng John Paul II chọn tên mình để tưởng nhớ người tiền nhiệm John Paul I, người chỉ tại vị vỏn vẹn 33 ngày trước khi qua đời.

Việc chọn lại tên của một Giáo hoàng trong quá khứ có thể là sự tiếp nối những ưu tiên của người đi trước.

Ví dụ, nếu tân Giáo hoàng chọn tên John Paul III, ông có thể sẽ nhấn mạnh đến kỷ cương giáo lý và công bằng xã hội. Nếu lấy tên Pius XIII, ông có thể ngả về truyền thống. Trong khi đó, một Giáo hoàng mang tên John XXIV có khả năng sẽ theo xu hướng cải cách.

Tông hiệu của tân Giáo hoàng sẽ được công bố bằng tiếng Latin từ ban công Giáo hoàng tại Vương cung Thánh đường Thánh Peter, do Hồng y trưởng đẳng phó tế người Pháp Dominique Mamberti công bố.

Mật nghị hồng y và kỳ vọng của người Công giáo

Áp lực bầu ra được một vị Giáo hoàng kế nhiệm phù hợp đang đè nặng lên các hồng y trong mật nghị tại Rome (Ý) - một cuộc bầu chọn lặng lẽ nhưng có ý nghĩa lớn với toàn cầu, đặc biệt là với hơn 1,4 tỉ người Công giáo.