Giá vé máy bay quốc tế là 'nút thắt cổ chai' của du lịch Việt Nam

THẢO THƯƠNG

Giá vé máy bay quốc tế liệu có phải là rào cản, khiến du lịch Việt Nam tụt thấp so với các quốc gia trong khu vực? Một báo cáo mới đây đã hé lộ những con số bất ngờ, đặt ra dấu hỏi lớn về sức cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam.

Theo báo cáo phân tích của Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) về kinh tế vĩ mô tháng 5-2025, trong đó có bức tranh về du lịch Việt Nam.

Báo cáo này đánh giá: "Việt Nam lợi thế về cảnh sắc, văn hóa và mức sống tương đối phải chăng. Nhưng có một trở lực lớn đang dần lộ diện: tổng chi phí cho một chuyến đi, nhất là vé máy bay quốc tế, đang cao đến mức đáng bận lòng, khiến cho ưu thế của Việt Nam bị lu mờ trước các đối thủ trong khu vực".

Việt Nam đang tụt lại trong phân khúc du lịch cao cấp

Theo phân tích của SHS, thời lượng hành trình được chia ra với hai nhóm du khách. Nhóm thứ nhất, từ phương Tây như Mỹ, châu Âu với kỳ nghỉ dài khoảng 14 ngày. Nhóm thứ hai, từ các nước gần như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, du lịch ngắn ngày, khoảng 7 ngày.

Về giá vé máy bay, báo cáo này cho rằng đây là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến quyết định chọn điểm đến.

SHS dựa trên tổng hợp giá vé hai chiều hạng phổ thông từ đầu năm đến nay của những website tổng hợp giá vé 2 chiều như Kayak (công cụ tìm kiếm thông tin du lịch hàng đầu thế giới).

Với nhóm thứ nhất, khách từ Mỹ, Đức, Pháp đến Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Indonesia. Kết quả ra giá vé trung bình (USD) lần lượt 4 địa điểm này, nếu đến Việt Nam mất 1.063 USD, đến Thái Lan chỉ 1.050 USD, Malaysia 1.037, Indonesia là 1.200 USD.

Với nhóm thứ hai, khách từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đến Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Indonesia; kết quả ra giá vé trung bình lần lượt 4 địa điểm, Việt Nam mất 358 USD, Thái Lan là 433 USD, Malaysia là 426 USD, Indonesia mất 466 USD.

Về chi phí ăn chơi, đi lại, vui chơi tại điểm đến mỗi ngày, SHS dẫn dữ liệu từ BudgetYourTrip (nguồn tổng hợp ngân sách của du khách thực tế), chia theo 3 phân khúc chi tiêu: tiết kiệm, tầm trung, cao cấp.

Du lịch Thái Lan lo mất vị thế dẫn đầu Đông Nam Á cho Việt Nam ĐỌC NGAY

Trong đó mức chi phí trung bình mỗi người mỗi ngày ở các nước cho du khách nhóm 1 và nhóm 2, ở cả ba phân khúc tiêu xài, Việt Nam đang tụt lại trong phân khúc cao cấp (chỉ đạt 3.639 USD - thấp nhất nhóm 1), cao nhất là Malaysia gần 5.500 USD.

Trong khi chi phí ăn ở, vui chơi của Việt Nam cạnh tranh tốt (thấp hơn khoảng 30% so với Thái Lan), vé máy bay quốc tế đến Việt Nam cao hơn tương đối, đặc biệt từ các thị trường xa.

"Điều này làm tổng chi phí chuyến đi đến Việt Nam cao ngang hoặc cao hơn so với đi Thái Lan, Malaysia đối với khách Âu - Mỹ, dù tại chỗ rẻ hơn.

Chính tỉ trọng vé máy bay quá lớn trong ngân sách du khách đang làm giảm sức cạnh tranh của du lịch Việt Nam ở phân khúc khách Âu, Mỹ đường dài giá trị cao", báo cáo đánh giá chung.

"Thuốc bổ" dùng lâu sẽ sinh bệnh, ngành hàng không cần về trạng thái tự nhiên

Báo cáo của SHS cũng phân tích những nguyên nhân giá vé máy bay tăng như giá nhiên liệu bay tăng, tỉ giá đồng nội tệ suy yếu so với đô la Mỹ (khoảng 12% tính từ đầu năm 2022 đến hiện tại) khiến chi phí khai thác tăng; thiếu hụt máy bay, nguồn cung vận tải hàng không khan hiếm…

Tuy nhiên cũng theo báo cáo này, đây chưa phải là gốc, cái gốc nằm ở con người, ở cách điều hành và kiến tạo thị trường.

"Nguyên nhân chính là sự thiếu vắng của cạnh tranh thực sự làm trì trệ và đẩy giá thành lên cao", báo cáo này nhận định.

SHS đưa ra dẫn chứng hiện nay phần lớn các chuyến bay quốc tế đến và đi từ Việt Nam vẫn do vài hãng nội địa cùng với một số hãng ngoại đảm trách, thị trường khép kín, chưa mở ra cho nhiều bên. Trong khi Thái Lan có Thai Airways, AirAsia, Thai Lion cùng hàng chục hãng ngoại.

Mặc dù ngành hàng không đã áp dụng một số biện pháp ưu đãi đặc thù, báo cáo này ví các giải pháp như "thuốc bổ" nhưng dùng lâu ngày sẽ sinh bệnh. Vì thế phải trả ngành hàng không về trạng thái tự nhiên, để cạnh tranh tự điều tiết và thị trường tự điều hòa, đặc biệt khuyến khích các hãng mới tham gia thị trường.

Ngoài ra cần điều chỉnh trần giá theo mùa, trợ giá các chuyến bay charter quy mô lớn từ châu Âu, Mỹ; mở rộng hợp tác hàng không với các hãng lớn từ Trung Đông hay châu Âu để mở thêm đường bay thẳng….

Chi phí dành cho vé máy bay chiếm 75% ngân sách cho các nhóm khách

Theo báo cáo phân tích của Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS), tại Việt Nam, phần chi phí dành cho vé máy bay chiếm đến 75% ngân sách đối với nhóm hành khách tiết kiệm, và vẫn giữ tỉ trọng cao ngay cả trong phân khúc trung cấp và cao cấp.

Nói cách khác, phần lớn hầu bao của khách đã bị "khóa cứng" vào chuyện đi lại, khiến những khoản chi khác, vốn đem lợi nhuận cao cho chuỗi ngành dịch vụ như lưu trú, ẩm thực, mua sắm hay giải trí, trở nên eo hẹp.

"So với các nước trong khu vực, cùng một phân khúc hành khách, chi phí bay đến Việt Nam cao hơn từ 6 đến 10 điểm phần trăm.

Mức độ chênh lệch tuy nhỏ về số, nhưng lại lớn vì làm lệch cán cân chọn lựa trong lòng du khách, kéo theo Việt Nam đang bị thiệt thế khi so sánh tổng thể về giá trị trọn gói của một chuyến đi, mà đó lại chính là điều họ cân nhắc trước tiên, không phải sau cùng", báo cáo phân tích của SHS nhấn mạnh.

Doanh nghiệp du lịch Việt Nam chờ cơ hội từ chính sách miễn thị thực sắp tới

Mục tiêu tăng trưởng GDP 8% và nền kinh tế đạt 500 tỉ USD năm 2025 cũng đặt thách thức lên vai ngành du lịch. Nếu thêm chính sách mới về miễn thị thực và các chiến lược xúc tiến mạnh mẽ, có đủ sức thu hút dòng khách quốc tế đổ về?