Phóng to

Ông Phạm Đức Trung Kiên, giám đốc điều hành VEF

TT - Quĩ Giáo dục Việt Nam (VEF) được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua từ cuối năm 2000 với tổng kinh phí khoảng 100 triệu USD để thực hiện hai chương trình cấp học bổng (HB) đào tạo sau ĐH tại Hoa Kỳ và hỗ trợ nâng cao năng lực cho một số cơ sở đào tạo, nghiên cứu của VN. Để cung cấp đầy đủ thông tin về chương trình HB du học Mỹ lớn nhất từ trước đến nay này, Tuổi Trẻ đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Đức Trung Kiên, giám đốc điều hành VEF.

* Thưa ông, VEF có bao nhiêu suất HB trong niên khóa 2004-2005 và cho những ngành nào?

- Theo qui định, mỗi năm VEF có kinh phí hoạt động là 5 triệu USD. Chúng tôi không có giới hạn cụ thể là mỗi năm sẽ cấp bao nhiêu suất HB. Số suất HB hằng năm tùy thuộc hai yếu tố: số người đủ điều kiện mà chúng tôi tuyển chọn được và chi phí đào tạo tại những trường mà họ được nhận vào. Số lượng HB mỗi năm chỉ có giới hạn duy nhất là tổng số không vượt quá 5 triệu USD. Ngoài ra, ở những năm tiếp theo, chúng tôi có thể nhận được thêm sự hỗ trợ HB của các trường ĐH, viện nghiên cứu hoặc các tổ chức khác của Hoa Kỳ.

VEF chỉ cấp học bổng đào tạo sau ĐH bao gồm các trình độ: thạc sĩ, tiến sĩ và sau tiến sĩ. Trong đó, với mục tiêu đào tạo những nhà khoa học và giảng viên trẻ có trình độ cao cho VN, chúng tôi sẽ ưu tiên các ứng viên xin HB tiến sĩ. VEF chỉ cấp HB cho các ngành thuộc lĩnh vực khoa học công nghệ. Mặc dù chúng tôi tập trung tìm các ứng viên ưu tú nhất trong mọi lĩnh vực khoa học kỹ thuật nhưng trong những năm trước mắt, chúng tôi sẽ ưu tiên các lĩnh vực về tin học (bao gồm cả toán học), y tế công cộng và công nghệ sinh học, trong đó ưu tiên ngành khoa học canh nông.

* Thưa ông, đối tượng nào có thể đăng ký HB của VEF? Thủ tục, qui trình xin HB như thế nào?

- VEF cấp HB cho mọi công dân VN đáp ứng đủ các điều kiện về trình độ, năng lực, không phân biệt giới tính, không giới hạn tuổi, không yêu cầu phải có kinh nghiệm công tác hoặc phải làm việc trong cơ quan nhà nước. Để đào tạo những nhà khoa học và giảng viên trẻ cho VN, chúng tôi ưu tiên những ứng viên trẻ, là người mới tốt nghiệp ĐH, kể cả những người đang làm công tác giảng dạy. Có thể nói yếu tố chủ chốt để giành được cơ hội HB của VEF là ứng viên được nhận vào một khóa đào tạo sau ĐH tại một trường ĐH hàng đầu ở Hoa Kỳ.

VEF cấp HB theo ba cách. Cách thứ nhất, người xin HB tự đăng ký để được nhận vào một chương trình đào tạo sau ĐH của một trường ĐH của Hoa Kỳ, sau khi được trường nhận sẽ được VEF cấp HB. Cách thứ hai, ứng viên tham gia qui trình tuyển chọn trên toàn quốc do VEF trực tiếp thực hiện với sự giúp đỡ của các nhà khoa học Hoa Kỳ và VN. Qui trình này sẽ bao gồm một kỳ thi tuyển chọn và một cuộc phỏng vấn cá nhân trực tiếp trước những nhà khoa học hàng đầu của Hoa Kỳ. Chính các nhà khoa học này sẽ đứng ra giới thiệu những ứng viên được họ lựa chọn vào các chương trình cao học hàng đầu của Hoa Kỳ.

Cách thứ ba, cá nhân ứng viên được một giáo sư Hoa Kỳ do VEF tài trợ sang VN giảng dạy tại trường ĐH mà người xin HB đang làm việc, theo một chương trình được gọi là Nhịp cầu ĐH do VEF bắt đầu thực hiện từ năm tới, đứng ra giới thiệu. Vị giáo sư sẽ giới thiệu ứng viên nhận HB với trường ĐH Hoa Kỳ - nơi giáo sư đó đang làm việc - hoặc là một viện nghiên cứu hàng đầu trong lĩnh vực đó của Hoa Kỳ.

* Ông nhấn mạnh nhiều lần đến việc ứng viên xin HB cần được nhận vào một khóa đào tạo sau ĐH của “một trường ĐH hàng đầu của Hoa Kỳ”? Vậy tiêu chí trường ĐH hàng đầu của Hoa Kỳ được xác định như thế nào?

VEF sẽ cố gắng lập một website về các chương trình sau ĐH ở Hoa Kỳ để góp phần định hướng, hỗ trợ các ứng viên trong quá trình tìm kiếm cơ hội học tập (hiện đã có địa chỉ website: www.vef.gov). Trong thời gian tới VEF sẽ cập nhật thêm thông tin về quĩ, các điều kiện, thủ tục xin HB cũng như thông tin về các trường ĐH hàng đầu của Hoa Kỳ. Ngoài ra, để tìm kiếm thông tin về các trường, các bạn có thể vào địa chỉ www.petersons.com.

- Nhìn chung để được nhận HB, ứng viên phải được chấp nhận vào một chương trình đào tạo sau ĐH của một trường ĐH nằm trong số khoảng 30 trường được đánh giá hàng đầu trong lĩnh vực đó. Nhưng tôi xin lưu ý các ứng viên: tiêu chí “hàng đầu” này áp dụng đến tận chuyên ngành đào tạo sau ĐH mà ứng viên sẽ theo học chứ không đánh giá, xếp hạng chung chung cho toàn trường. Thí dụ ở Hoa Kỳ có những trường ĐH được xếp hạng thuộc “top 5”, “top 10” nhưng không phải tất cả chuyên ngành của họ đều nằm trong top đầu. Mỗi trường ĐH thường có thế mạnh hàng đầu về một số ngành. Ứng viên cần tìm hiểu kỹ để chương trình đào tạo mình đăng ký học được VEF chấp nhận cấp HB.

* Khi nào việc tuyển chọn cho niên khóa 2004-2005 được bắt đầu, thưa ông? Những người được nhận HB của VEF có được hỗ trợ trong việc làm thủ tục không vì hiện nay để được cấp visa vào Mỹ không đơn giản?

- Vì VEF là quĩ HB của Chính phủ Hoa Kỳ nên những người được nhận HB sẽ được tạo điều kiện tối đa về mặt thủ tục. Chúng tôi đảm bảo sẽ không để xảy ra các trường hợp ảnh hưởng đến cơ hội học tập bằng học bổng của VEF chỉ do khâu thủ tục, visa, trừ những trường hợp đặc biệt.

Việc tuyển chọn cho niên khóa 2004-2005 có thể nói là đã bắt đầu. Như tôi đã nói ở trên, đối với cách xin HB thứ nhất, các bạn hoàn toàn có thể chủ động bắt đầu ngay từ bây giờ, khi được chấp nhận vào một chương trình đào tạo sau ĐH ở Mỹ thì liên lạc với chúng tôi để được xét cấp học bổng, có thể gửi câu hỏi và trao đổi thông tin với chúng tôi ở địa chỉ: [email protected]. Chúng tôi sẽ khai trương văn phòng tại VN vào cuối năm nay. Đối với cách thứ hai, bắt đầu từ tháng mười hai tới chúng tôi sẽ đưa các nhà khoa học Mỹ sang tiến hành tuyển chọn. Các bạn quan tâm có thể vào website để nhận được thông báo. Đối với phương thức tuyển chọn thứ ba sẽ thực hiện chậm hơn vì còn phải chờ các trường ĐH VN và Hoa Kỳ thiết lập quan hệ, ngay năm nay có thể chưa thực hiện được.