Ngày 27-6, Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người tổ chức hội thảo lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác.

Theo ông Trần Văn Thuấn, thứ trưởng Bộ Y tế, Luật Hiến, lấy, ghép mô và bộ phận cơ thể người hiện hành được Quốc hội thông qua từ năm 2006, đã tạo nền tảng để Việt Nam thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng trong gần 20 năm qua.

Tuy nhiên luật hiện nay đã bộc lộ nhiều bất cập như tỉ lệ hiến tạng từ người chết não còn rất thấp, quy trình đăng ký hiến phức tạp, chưa có cơ chế tài chính đồng bộ và thiếu các quy định cụ thể về điều phối, phân bổ tạng minh bạch.

Ông Nguyễn Trọng Khoa, phó cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), cho hay dự thảo sửa đổi lần này cũng đề xuất đơn giản hóa quy trình chẩn đoán chết não, rút ngắn thời gian để tránh mất cơ hội ghép tạng; xây dựng hệ thống tổ chức điều phối hiến - ghép chuyên nghiệp, hiện đại và ứng dụng công nghệ số để quản lý danh sách chờ, kết nối dữ liệu toàn quốc, bảo đảm công bằng, nhân đạo và chống thương mại hóa tạng.

Cụ thể dự thảo đặt ra những nguyên tắc rõ ràng trong điều phối ghép mô, bộ phận cơ thể người, ưu tiên trường hợp cấp cứu, trẻ em, người chờ ghép tại nơi có người hiến, rồi đến các trường hợp khác theo danh sách quốc gia. 

Mục tiêu là tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tạng, đồng thời giữ vững sự minh bạch và công bằng.

Một trong những điểm đáng chú ý là dự thảo bổ sung quy định nếu một người đã đăng ký hiến mô, tạng trước khi qua đời, thì sau khi được xác định chết não hoặc chết tim, cơ sở y tế có thể tiến hành lấy mô, tạng mà không cần thêm sự đồng ý của gia đình.

Trường hợp không có thẻ hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết thì việc lấy mô, bộ phận cơ thể người phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện hoặc người giám hộ hợp pháp của người hiến và đã được công bố là chết não.

Theo các chuyên gia, thay đổi này nhằm tôn trọng tuyệt đối ý nguyện của người hiến, giảm bớt vướng mắc về thủ tục, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế.

Dự luật mới cũng đề xuất mở rộng quyền hiến tạng cho người dưới 18 tuổi trong trường hợp chết não hoặc chết tim, với điều kiện phải có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện hợp pháp. 

Đây là điểm mở quan trọng, có thể tăng thêm nguồn tạng quý giá, cứu sống nhiều bệnh nhân đang chờ ghép.

Đề xuất hiến mô tạng từ người chết tim

Mặc dù nguồn hiến mô tạng từ người chết tim tiềm năng tại Việt Nam rất nhiều nhưng hiện chưa có quy định để thực hiện. Vì vậy việc bổ sung quy định về hiến mô tạng từ người chết tim sẽ giúp nhiều người bệnh có thêm cơ hội được cứu sống.