Trong bài phát biểu tại thành phố Murmansk ngày 27-3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề xuất thành lập chính quyền lâm thời ở Ukraine vì thỏa thuận hòa bình cần phải được ký với một chính phủ được người dân Ukraine tin tưởng.

Lý do ông Putin đưa ra đề xuất

Theo quan điểm nhất quán của Nga, Matxcơva không chấp nhận việc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vẫn nắm quyền vì nhiệm kỳ của ông đã kết thúc vào tháng 5-2024, cũng như không có cuộc bầu cử nào được tổ chức kể từ đó.

“Các cuộc bầu cử tổng thống không được tổ chức… theo hiến pháp, tất cả quan chức đều do Tổng thống Zelensky bổ nhiệm. Nếu bản thân ông ấy bất hợp khác thì những người khác cũng vậy”, ông Putin lập luận.

Nga cho rằng người Ukraine cần phải có một cuộc bầu cử để chọn ra tổng thống mới được chính người dân tin tưởng và công nhận. 

Một chính phủ đáng tin cậy như vậy mới có thể ký kết các thỏa thuận hòa bình được duy trì và công nhận trên toàn cầu.

"Về nguyên tắc, tất nhiên, một chính quyền tạm thời có thể được thành lập tại Ukraine dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc, Mỹ, các nước châu Âu và những đối tác của chúng tôi", Hãng thông tấn Tass dẫn lời ông Putin.

Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo Nga cảnh báo các nhóm đối lập ở Ukraine có thể sẽ ngày càng mở rộng quyền kiểm soát và thậm chí thay thế chính quyền hiện tại.

Cuối cùng, Nga sẽ không biết nước này đang ký kết thỏa thuận với ai và thẩm quyền của họ là gì vì thế hệ lãnh đạo tiếp theo sẽ đến thông qua các cuộc bầu cử.

Trước đó, cuối tháng 1, ông Putin đã nhắc lại quan điểm của mình rằng ông Zelensky là nhà lãnh đạo “bất hợp pháp” và không có quyền ký bất kỳ thỏa thuận nào trong các cuộc đàm phán hòa bình.

Ông Zelensky vẫn nhận ủng hộ lớn 

Trước đề xuất của ông Putin, một người phát ngôn của Hội đồng an ninh quốc gia Nhà Trắng cho biết việc quản trị Ukraine phải được quyết định bởi hiến pháp và người dân nước này.

Thế nhưng, một số người chỉ trích ông Zelensky thì cho rằng Hiến pháp Ukraine không cho phép gia hạn nhiệm kỳ tổng thống trong thời kỳ thiết quân luật, vì vậy ông Zelensky không còn là tổng thống hợp pháp từ tháng 5-2024.

Trong khi đó một số luật sư hiến pháp đã bác bỏ lập luận này và nêu rõ hiến pháp vẫn cho phép gia hạn nhiệm kỳ tổng thống Ukraine.

Hiện châu Âu và Liên hợp quốc chưa đưa ra bình luận trước đề xuất của Nga. Tuy nhiên việc thành lập một chính phủ lâm thời không phải là điều đơn giản vì ông Zelensky vẫn nhận được sự ủng hộ của đồng minh và Quốc hội Ukraine.

Cuối tháng 2, Quốc hội Ukraine đã thông qua một nghị quyết với đa số áp đảo nhằm khẳng định tính hợp hiến của việc ông Zelensky tiếp tục nắm quyền sau tháng 5-2024 và việc hoãn bầu cử khi đất nước đang có chiến tranh.

Nghị quyết do ban lãnh đạo Quốc hội Ukraine đề xuất, với sự tán thành của toàn bộ 268 nghị sĩ có mặt để bỏ phiếu, không bao gồm 12 nghị sĩ khác vắng mặt.

Nghị quyết trên mang ý nghĩa biểu tượng nhằm thể hiện sự ủng hộ với ông Zelensky sau khi ông Trump chỉ trích nhà lãnh đạo Ukraine là “kẻ độc tài” ngày 19-2.

Sau những lời chỉ trích của ông Trump, các đồng minh châu Âu của Ukraine tái khẳng định sự ủng hộ đối với ông Zelensky và tuyên bố coi ông là tổng thống hợp pháp của Ukraine.

Thủ tướng Anh Keir Starmer nhấn mạnh ông Zelensky là “lãnh đạo được bầu cử một cách dân chủ” và “hoàn toàn hợp lý khi hoãn bầu cử trong thời chiến, như cách Anh đã từng làm trong Thế chiến 2”.

Ủy ban châu Âu cũng cho rằng “Ukraine là một nền dân chủ” và ông Zelensky là nhà lãnh đạo được bầu một cách dân chủ, công bằng và tự do, theo Đài Euronews.

Ông Zelensky: Ukraine làm chủ tình hình ở Biển Đen, hạm đội Nga đang trốn

Tổng thống Zelensky khẳng định Ukraine đang làm chủ tình hình ở Biển Đen, bác khả năng Nga chiếm quyền kiểm soát hành lang thương mại tại đây.