17/03/2025 08:50 GMT+7

Đầu tư cho quảng trường - trái tim đô thị

Hà Nội chuẩn bị dỡ bỏ tòa nhà "hàm cá mập" để mở rộng quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, di dời 11 trụ sở cơ quan quanh hồ Gươm để cải tạo không gian đô thị.

Đầu tư cho quảng trường - trái tim đô thị - Ảnh 1.

Tòa nhà “hàm cá mập” hiện tại sẽ được tháo dỡ để mở rộng quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục (Hà Nội) - Ảnh: DANH KHANG

Trong giai đoạn Chính phủ chủ trương phát triển công nghiệp văn hóa, không gian sáng tạo nếu không có những quảng trường đủ lớn thì rất khó tổ chức các sự kiện có hàng vạn khán giả. Ở đây quảng trường có vai trò trong phát triển du lịch, văn hóa, điều rất cần thiết trong không gian đô thị.

Chủ trương này gần như không vấp phải sự phản đối nào như trước đây, trên báo chí, trong dư luận và cả trên mạng xã hội.

Thậm chí, ở thời điểm này, nhiều ý kiến còn cho rằng chủ trương này phù hợp với xu hướng phát triển đô thị hiện đại - quy hoạch các quảng trường trở thành biểu tượng, trái tim, trí nhớ đô thị và là trung tâm văn hóa, du lịch, giải trí. Từ đó, những góp ý cho việc xây dựng, phát triển quảng trường đã được đưa ra.

Không gian công cộng quan trọng của đô thị

KTS Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Kiến trúc sư trưởng TP Hà Nội, phân tích: trong phân loại hệ thống đô thị thì Hà Nội và TP.HCM là hai đô thị đặc biệt và không gian công cộng đô thị, nhất là đô thị đặc biệt với vai trò là trung tâm của vùng, quốc gia rất quan trọng. Trong đó có không gian xanh và quảng trường cũng là yếu tố đánh giá chất lượng đô thị.

Việc tạo lập quảng trường ở các đô thị được chú trọng nhiều những năm qua nhưng phần lớn tồn tại vấn đề quảng trường là nơi tổ chức giao thông, chứ không hẳn quảng trường là không gian công cộng để tổ chức sự kiện văn hóa, giải trí, du lịch - vai trò chính của các quảng trường.

"Với Hà Nội, khu vực quanh hồ Gươm là trái tim của đô thị, từ năm 1994 đã có nhiều nghiên cứu về phát triển không gian cảnh quan. Trong quá khứ từ quy hoạch Hà Nội năm 1943, tiếp đó quy hoạch năm 1954, người Pháp luôn bảo tồn khu vực quảng trường kết nối giữa bờ hồ Gươm với khu phố cổ - quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.

Đây là khu vực có nhiều nghiên cứu quy hoạch, ít nhất có 2 lần tổ chức cuộc thi quốc gia về thiết kế đài phun nước ở quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục", ông Nghiêm chia sẻ thêm về chủ trương của Hà Nội.

TP Hà Nội cũng đã phối hợp với các đối tác quốc tế của Thụy Điển tổ chức nghiên cứu không gian kết nối khu phố cổ với khu vực hồ Gươm.

Năm 1994 Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã có nghiên cứu quy hoạch khu vực hồ Gươm. Sau khi quy hoạch được phê duyệt chúng ta mới đặt vấn đề tạo không gian kết nối hồ Gươm với các khu vực đô thị xung quanh để phát huy giá trị.

Hiện tại đã có nhiều không gian kết nối giữa hồ Gươm với xung quanh. Đó là khu vực trụ sở Công ty Điện lực Hà Nội - nơi Bác Hồ đã đến thăm, quảng trường Trần Nguyên Hãn, quảng trường vua Lý Thái Tổ...

Hà Nội đã cố gắng tạo ra một không gian xanh liên kết giữa vườn hoa Lý Thái Tổ với vườn hoa Lê Thái Tổ. Tại khu vực ngã 5 Tràng Thi - Tràng Tiền - Hàng Khay - Đinh Tiên Hoàng chúng ta cũng chú trọng tới tổ chức không gian gắn kết...

Như vậy có thể thấy vấn đề liên kết không gian đô thị để phát huy giá trị hồ Gươm đã được đặt ra 30 năm qua, tập hợp rất nhiều trí tuệ trong và ngoài nước.

Tương tự, tại đô thị đặc biệt TP.HCM, khu vực quận 1 nên quy hoạch nhiều quảng trường, trong đó quảng trường lớn nhất nên nghiên cứu đặt tại khu vực chợ Bến Thành.

Nói chung khu vực nào tập trung đông dân cư, thuận tiện kết nối các di tích, di sản nên quy hoạch quảng trường lớn tầm quốc gia để tổ chức các sự kiện.

Đầu tư cho quảng trường - trái tim đô thị - Ảnh 2.

Để mở rộng quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, tòa nhà Hàm cá mập sẽ bị tháo dỡ, mở rộng không gian công cộng quanh hồ Gươm, sẽ di dời trụ sở 11 cơ quan và 40 hộ dân - Đồ họa: N.KH.

Mở ra không gian phát triển du lịch, văn hóa giải trí

KTS Phạm Thành Tùng, chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, chia sẻ theo nguyên tắc, quy hoạch thì đô thị nào cũng phải có quảng trường, thậm chí có nhiều quảng trường phục vụ cộng đồng.

Vì thế, quảng trường đặt ở vị trí nào là yếu tố quan trọng trong quy hoạch đô thị nhưng đáng tiếc quy hoạch đô thị ở Việt Nam thời gian qua ít quan tâm tới làm quảng trường do thiếu tầm nhìn rộng.

Vì thế, các đô thị thường tận dụng không gian có sẵn trước các công trình lớn, công trình có tính chất di sản làm quảng trường. Một bất cập nữa là chúng ta đang coi quảng trường như một cái đảo giao thông nên các quảng trường đô thị thường chưa đủ lớn.

Vậy nên với những quảng trường đã có, gắn với yếu tố lịch sử, với sự phát triển một giai đoạn của đô thị thì chúng ta nên tận dụng, mở rộng để đáp ứng nhu cầu phát triển của đô thị hiện tại.

TP Hà Nội trước đây chỉ có 2 triệu dân giờ tăng lên khoảng 10 triệu, điều này đòi hỏi phải có sự mở rộng không gian công cộng đô thị là các quảng trường, công viên cây xanh.

Hiện TP Hà Nội đang quyết tâm mở rộng quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, đây là một quảng trường đặc biệt mang ý nghĩa lịch sử, có từ thời Pháp mà không phải đô thị nào cũng có được.

Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục gắn với khu phố cổ là di tích, di sản đô thị. Từ quảng trường này người dân phố cổ có thể di chuyển từ những khu phố chật hẹp, cổ kính ra không gian hồ Gươm, đi tới khu vực đô thị mở, hiện đại. Như vậy quảng trường này đóng vai trò là một không gian chuyển tiếp.

Ngoài ra, quảng trường cũng cho thấy tính dân chủ của một đô thị, nếu không có quảng trường người dân muốn tìm nơi tổ chức các game show, đại nhạc hội sẽ không có chỗ, phải vào các sân vận động để tổ chức.

Trong khi không gian quảng trường rất gần gũi, thân thiện, ở ngay các mặt phố và khu vực hồ Gươm là một vị trí đặc biệt cần mở rộng các quảng trường để tạo không gian, điểm nhấn đô thị.

TP.HCM cũng cần quy hoạch những khu vực quảng trường khác ở tầm khu vực, thành phố, nhưng cần phân biệt rõ: quảng trường là không gian công cộng không thể là điểm giao cắt giao thông thường xuyên, quảng trường là không gian tĩnh.

Đầu tư cho quảng trường - trái tim đô thị - Ảnh 3.

Đoàn cảnh sát cơ động kỵ binh tham gia trong chương trình "Vinh quang Công an nhân dân Việt Nam" trình diễn tại khu vực hồ Hoàn Kiếm - Ảnh: DANH KHANG

Cần quy hoạch đầy đủ cho quảng trường

"Tại nhiều nước trên thế giới quảng trường được xây dựng để trở thành thương hiệu đô thị, là nơi giao lưu của người dân, du khách", KTS Trần Ngọc Chính, chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, khẳng định.

Với thủ đô Hà Nội, chúng ta có quảng trường Ba Đình là trung tâm chính trị, còn từ góc nhìn văn hóa có quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục kết nối với hồ Gươm có lịch sử ngàn năm. Vì vậy phải nghiên cứu để quy hoạch quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục và khu vực hồ Gươm trở thành một trung tâm văn hóa của thủ đô và cả nước.

Còn tại TP.HCM chính quyền TP đã có nhiều quảng trường như quảng trường nhà hát TP, trục đường Nguyễn Huệ là quảng trường, các quảng trường này đều có vị thế của nó. Tương tự, TP Đà Lạt - một trung tâm du lịch thì quảng trường chợ Đà Lạt là nơi để người dân, du khách cảm nhận được không gian xung quanh hồ Xuân Hương. Đưa hồ Xuân Hương trở thành biểu tượng, nơi hội tụ của TP.

Muốn làm quảng trường phải có không gian đủ rộng, vì vậy Hà Nội phải dỡ bỏ nhà "hàm cá mập". Và việc mở rộng quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục lúc này phải đặt trong quy hoạch cải tạo chung cả khu vực quanh hồ Gươm, cần thiết kế đô thị chung cho cả khu vực quanh hồ.

Ngoài không gian mặt đất của quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục cần tính tới việc phát triển không gian ngầm bên dưới, ví dụ quy hoạch 3 tầng ngầm để tiết kiệm không gian mặt đất, trong đó dành 2 tầng để xe, 1 tầng trung tâm thương mại. Không gian ngầm này cần kết nối với ga ngầm C9 của tuyến metro Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo để tạo sự kết nối hoàn hảo, hiện đại.

Nói đến Matxcơva nhiều người nghĩ tới quảng trường Đỏ, đến New York là quảng trường Thời đại, đến Paris có rất nhiều quảng trường đẹp như quảng trường Viện bảo tàng Louvre, quảng trường nhà thờ Đức Bà Paris... Các quảng trường đô thị gây ấn tượng mạnh mẽ với khách du lịch và có ý nghĩa lớn với đời sống đô thị.

Đầu tư cho quảng trường - trái tim đô thị - Ảnh 4.Hà Nội sẽ phá dỡ tòa nhà Hàm cá mập trước ngày 30-4

Hà Nội thống nhất sẽ phá dỡ tòa nhà Hàm cá mập trước ngày 30-4-2025 để xây dựng quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục rộng 12.000m².

Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên