TS.BS Trương Hồng Sơn, phó tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Ảnh: DNCC

Vi chất dinh dưỡng là những chất mà cơ thể chỉ cần với một lượng rất nhỏ, nhưng nếu thiếu lại có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe.

Nhóm này bao gồm các vitamin A, B, C, D, E, K… cùng các khoáng chất thiết yếu như canxi, sắt, kẽm…

Ở trẻ em, vi chất dinh dưỡng giữ vai trò đặc biệt quan trọng - không thể thay thế - trong quá trình phát triển chiều cao, hoàn thiện trí não, tăng cường hệ miễn dịch, thị lực và cấu trúc xương.

Tuy nhiên, do các vi chất này chỉ hiện diện với lượng rất nhỏ trong khẩu phần nên phụ huynh thường không chú ý, vô tình tạo nên những ‘lỗ hổng vi chất’ cùng hệ quả lâu dài.

Tham gia tọa đàm ‘Lỗ hổng vi chất dinh dưỡng và giải pháp’ gần đây, TS.BS Trương Hồng Sơn - viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam - cho biết tình trạng của trẻ em Việt Nam về vấn đề thiếu vi chất dinh dưỡng đã được đề cập trong rất nhiều nghiên cứu.

Cụ thể, khảo sát dinh dưỡng Đông Nam Á (SEANUTS II) cho thấy tại Việt Nam, thiếu vi chất kém dinh dưỡng hiện là một trong những thách thức lớn nhất đối với trẻ em Việt.

Kết quả nghiên cứu cho thấy có đến 81% trẻ có khẩu phần ăn không đáp ứng đủ canxi, 95% thiếu vitamin D, 69% thiếu vitamin C, 68% thiếu vitamin A và 37% thiếu vitamin B12.

Những thiếu hụt vi chất ở trẻ không chỉ là hệ quả của bữa ăn thiếu cân đối, mà còn phản ánh một vấn đề sâu xa hơn - đó là cách chúng ta hình thành thói quen ăn uống cho con mỗi ngày.

Những kết quả đáng lưu tâm trong Khảo sát dinh dưỡng Đông Nam Á - Ảnh: DNCC

‘Đây là một thực trạng cần được quan tâm bởi những con số này cho thấy việc trẻ ‘ăn no nhưng chưa đủ chất’ đang trở thành một thực trạng phổ biến, tạo nên ‘lỗ hổng vi chất’. Trong ngắn hạn, thiếu vi chất có thể lập tức gây ra một số bệnh. 

Ví dụ, mệt mỏi, thiếu tập trung hoặc các vấn đề liên quan đến mắt. Đồng thời thiếu vi chất dinh dưỡng còn có thể tạo nên những ảnh hưởng trong dài hạn, âm thầm nhưng nguy hiểm cho sức khỏe thể chất, miễn dịch, sức khỏe và cả trí tuệ của trẻ’ - TS.BS Trương Hồng Sơn nhấn mạnh.

Có thể bắt nguồn từ thói quen ăn uống hàng ngày

Nhiều mẹ thường chiều theo sở thích ăn uống của con, cho con ăn những món con thích, như cơm trắng, mì, đồ chiên… nhưng lại thiếu sự cân bằng dinh dưỡng.

Nhóm thực phẩm giàu vi chất như rau xanh, củ, hoa quả, trứng, cá, hạt, sữa… thường bị trẻ bỏ qua hoặc không được đưa vào khẩu phần đủ đều đặn.

Không chỉ vậy, cách bảo quản, chế biến các món ăn cũng ảnh hưởng đến lượng vi chất hấp thu.

Việc hâm đi hâm lại, nấu ở nhiệt độ cao, hoặc xay nhuyễn quá kỹ cũng làm hao hụt đáng kể các vitamin và khoáng chất trong thực phẩm. Đôi khi mẹ nấu rất công phu nhưng lại không giữ được phần ‘tinh túy’ nhất trong món ăn.

Trẻ ăn bữa chưa cân đối, thiếu rau quả và đa dạng thực phẩm - Ảnh: DNCC

TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết ‘lỗ hổng vi chất’ không chỉ xuất phát từ thực đơn chưa cân đối, mà còn đến từ ba khoảng trống quan trọng nhưng thường bị bỏ qua: thời điểm, khẩu phần và thông tin.

Lỗ hổng thời điểm xảy ra khi trẻ bước vào các giai đoạn tăng trưởng nhanh như tiền dậy thì, nhưng cha mẹ lại không kịp bổ sung vi chất, khiến cơ hội phát triển bị bỏ lỡ.

Lỗ hổng khẩu phần bắt nguồn từ việc điều chỉnh thực đơn sai cách - nhiều phụ huynh cắt bỏ những thực phẩm giàu vi chất như sữa vì lo con thừa cân, nhưng lại giữ nước ngọt - vốn giàu năng lượng rỗng, ít giá trị dinh dưỡng.

Cuối cùng, lỗ hổng thông tin đến từ việc thiếu kiến thức cập nhật về nhu cầu vi chất theo từng độ tuổi, khiến nhiều người không nhận ra rằng trẻ em - dù thể trọng nhỏ - lại cần lượng vi chất như canxi, vitamin D cao hơn người lớn ở những giai đoạn tăng trưởng quan trọng.

Đừng bỏ qua vai trò của sữa

Trước tình trạng khẩu phần ăn chưa cân bằng, các chuyên gia khuyến nghị cha mẹ nên chủ động bổ sung nhóm thực phẩm giàu vi chất dễ hấp thu vào thực đơn của con mỗi ngày.

Trong đó, sữa là lựa chọn được khuyến cáo và nhắc đến nhiều nhờ tính tiện lợi, dễ dùng và được bổ sung các vi chất cần thiết dựa trên các nghiên cứu khoa học.

TS.BS Trương Hồng Sơn cũng chia sẻ thêm: ‘Chế độ ăn cần đa dạng thực phẩm, tức là một ngày nên có khoảng 20 loại thực phẩm, thuộc 8 nhóm thực phẩm. Đồng thời cần tập trung vào các sản phẩm giàu vi chất. 

Trong đó, nhóm sữa được Tổ chức Y tế thế giới và Liên hợp quốc coi là nhóm thực phẩm quan trọng bởi bản chất sữa đã chứa nhiều vi chất. Ngoài ra, với công nghệ hiện nay, người ta bổ sung thêm nhiều vi chất vào sữa, nên chỉ với một lượng nhỏ sữa, trẻ đã có thể đáp ứng tốt nhu cầu dinh dưỡng’.

Khi bữa chính không đủ, bữa phụ với sữa là cơ hội vàng để bổ sung vi chất còn thiếu cho con - đơn giản mà hiệu quả - Ảnh: DNCC

Chia sẻ kinh nghiệm từ thực tế, nhiều phụ huynh đã nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của sữa khi sữa không chỉ là món phụ mà là ‘tấm lưới an toàn’, giúp mẹ lấp đi những lỗ hổng vi chất và đảm bảo dinh dưỡng cho con.

Bởi đơn giản chỉ cần nhìn nhãn trên hộp sữa, phụ huynh có thể dễ dàng nhận biết trong mỗi khẩu phẩn đã cung cấp cho con bao nhiêu canxi, vitamin D, canxi... Bổ sung sữa đều đặn mỗi ngày có thể góp phần cung cấp các vi chất dinh dưỡng thiết yếu mà bữa ăn hàng ngày có thể chưa cung cấp đủ cho trẻ.

Chỉ cần hiểu đúng, điều chỉnh sớm và hành động đều đặn, mẹ có thể giúp con phát triển toàn diện hơn, không chỉ cao lớn khỏe mạnh mà còn tràn đầy năng lượng và tự tin vào tương lai.

Sữa Dutch Lady mới, với công thức được cải tiến, nay thêm dinh dưỡng hơn. Sản phẩm được phát triển dựa trên khoa học dành riêng cho trẻ em Việt Nam, với đạm, canxi và vitamin D cho cơ thể khỏe mạnh, vitamin C hỗ trợ đề kháng tốt. Với sữa Dutch Lady mỗi sáng, mình tin rằng con mình sẽ luôn khỏe mạnh để tự tin học hỏi và lớn khôn từng ngày.