Nghe đọc nội dung toàn bài:

Thị trưởng: có quyền và chịu trách nhiệm

Phóng to Các lãnh đạo đô thị VN tham gia bầu chọn vịnh Hạ Long là kỳ quan thiên nhiên thế giới Tại hội thảo, báo Tuổi Trẻ, Hiệp hội đô thị VN, UBND TP Hạ Long và UBND TP Lạng Sơn đồng tổ chức cuộc bình chọn vịnh Hạ Long là kỳ quan thiên nhiên thế giới. Phát biểu tại cuộc bầu chọn, tổng thư ký Hiệp hội đô thị VN Nguyễn Lân đề nghị lãnh đạo các đô thị VN hãy sát cánh với Tuổi Trẻ và cùng phối hợp với Hiệp hội đô thị VN làm tốt việc bình chọn vịnh Hạ Long là kỳ quan thiên nhiên thế giới.

Tham luận tại hội thảo, bà Phan Thị Mỹ Linh - vụ trưởng Vụ Kiến trúc qui hoạch (Bộ Xây dựng) - cho rằng: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh vùng miền trong phát triển kinh tế, muốn phát triển bền vững, các chính quyền đô thị với người đứng đầu là chủ tịch UBND cần một mô hình hoạt động mới với triết lý quản lý và lãnh đạo mới. Trong đó, phải vận hành một cơ chế để tạo được sự tham gia của mọi thành phần vào việc phát triển đô thị trên nguyên tắc cơ bản là dân chủ, công bằng và trách nhiệm cá nhân.

Đề cập mô hình chính quyền đô thị đang được xây dựng qua đề án thí điểm tại TP.HCM và Hà Nội, bà Linh cho rằng nếu mô hình này thực hiện được sẽ không tồn tại "nghĩa vụ chung chung", quyền lực cao nhất, trách nhiệm lớn nhất sẽ thuộc về cá nhân chủ tịch UBND - thị trưởng.

Thị trưởng sẽ đứng đầu một bộ máy quản lý điều hành toàn bộ sự vận động của đô thị và chịu trách nhiệm trước Chính phủ và nhân dân. Thị trưởng có thể được bầu thay cho việc đề cử - bổ nhiệm và có thể bị miễn nhiệm nếu không hoàn thành. Mô hình chính quyền đô thị là cơ hội để mối quan hệ giữa cấp ủy và thị trưởng rõ ràng hơn, luật hóa những qui định về những lĩnh vực mà thị trưởng cần xin ý kiến cấp ủy, những nhóm việc có thể tự quyết định và chịu trách nhiệm.

Đồng tình với quan điểm này, phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN Phạm Sĩ Liêm cho rằng người đứng đầu chính quyền TP, thị xã là chủ tịch UBND - thị trưởng phải là người biết kết hợp hài hòa giữa quyền lực và tính chuyên nghiệp của đội ngũ tham mưu. Ông Liêm kể trong dịp thăm Pháp, ông đã được diện kiến và đàm đạo với thị trưởng của một thành phố 5 vạn dân hiện đang là bác sĩ tư nhân. Hỏi ông ta biết gì về qui hoạch đô thị mà chỉ đạo, ông ta chỉ tay sang phía những cộng sự mà nói rằng: "Đó là những người chuyên nghiệp, họ chuyên nghiệp làm việc đó, còn tôi chỉ làm theo đường lối của đảng chúng tôi và nguyện vọng của dân chúng". Ông Liêm đề nghị: "Cần phân định cụ thể và đầy đủ chức trách giữa tập thể và cá nhân và giữa các cá nhân trong UBND. Khẳng định rõ hơn quyền điều hành, phân giao nhiệm vụ của chủ tịch UBND đối với các thành viên khác nhằm đề cao hơn vai trò thủ trưởng của chủ tịch UBND trong qui hoạch và quản lý xây dựng đô thị”.

Phải coi trọng ý kiến nhân dân

Đề cập chức năng, vai trò của chủ tịch TP, thị xã trong qui hoạch và quản lý trật tự đô thị hiện nay, phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN Phạm Sĩ Liêm cho rằng các chủ tịch TP, thị xã cần phải đổi mới tư duy đô thị học. Ông Liêm dẫn chứng: các đô thị VN hiện nay thiếu tính liên kết trầm trọng. Tình trạng "đèn nhà ai nấy rạng" là phổ biến, do vậy tình trạng ô nhiễm môi trường đô thị rất nghiêm trọng.

"Vì nhiễm nặng tính chỉ huy, kế hoạch hóa nên không ít lãnh đạo TP, thị xã hiện nay làm qui hoạch đô thị không thật sự coi trọng ý kiến nhân dân". Ông Liêm dẫn chứng một quận của Hà Nội khi công khai qui hoạch đã tổ chức một cuộc họp mời các ban ngành đoàn thể đến dự họp và căng một bản đồ qui hoạch, đọc diễn văn, rồi mọi người đến dự vỗ tay, ra về. "Họ cho rằng như thế là công khai thì thật buồn cười. Qui hoạch phải để người dân tham gia góp ý nhưng lãnh đạo chính quyền không muốn nghe vì phương án ấy đã được cấp ủy quyết rồi. Góp ý kiến thì phải vẽ lại qui hoạch. Do vậy, tình trạng dân không đồng ý với qui hoạch, bức xúc khiếu kiện là thế!" - ông Liêm nói.

Bà Phạm Thị Thu Huyền, Viện Khoa học tổ chức nhà nước (Bộ Nội vụ), đề xuất: "Cần phải xúc tiến thành lập Luật đô thị, trong đó qui định các loại đô thị với yêu cầu quản lý của từng cấp đô thị, cũng như nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền của người lãnh đạo ở từng cấp là khác nhau và khác với nông thôn. Luật đô thị với các điều khoản rõ ràng và mang tính cưỡng chế cao là đòi hỏi đầu tiên để TP, thị xã vận hành một cách trật tự".