Uzbekistan mạnh đều các môn

Chỉ nói riêng bóng đá, Uzbekistan đã khiến cả châu Á phải ngả mũ. Quốc gia Trung Á này vốn không có truyền thống ở trò chơi 11 người, nhưng bất ngờ bứt phá mạnh mẽ trong khoảng vài năm trở lại đây.

Ở cấp độ tuyển quốc gia, Uzbekistan tiến sát tấm vé dự World Cup 2026. Họ chỉ cần thắng thêm một trận ở giai đoạn vòng loại thứ 3 là sẽ giành vé sớm 1 vòng đấu. 

Ở cấp độ trẻ, Uzbekistan tạo ra một chuỗi những chức vô địch đáng nể ở mọi lứa tuổi. Năm 2018, họ vô địch U23 châu Á, trước khi lọt vào chung kết giải đấu này thêm 2 lần nữa vào năm 2022, 2024. 

Năm 2023, Uzbekistan lại vô địch U20 châu Á. Và mới đây nhất, đội U17 của họ gây chấn động khi quật ngã Saudi Arabia trong thế 9 đá 11 (2 cầu thủ bị thẻ đỏ) ở trận chung kết Giải U17 châu Á 2025 diễn ra đêm 20-4.

Thành quả của việc phát triển bóng đá trẻ đúng hướng là sự nở rộ nhân tài. Tuyển Uzbekistan hiện tại có hàng loạt ngôi sao đang chơi bóng ở châu Âu, từ Shomurodov (AS Roma) cho đến Khusanov (Man CIty), Fayzullaev (CSKA Moscow)...

Hồi tháng 1 mới đây, Man City khiến làng bóng đá ngỡ ngàng khi bỏ ra 40 triệu euro để mang về Khusanov - một hậu vệ Uzbekistan mới 21 tuổi. 

Không chỉ bóng đá, Uzbekistan còn phát triển mạnh mẽ ở các môn Olympic. Tại Paris 2024, quốc gia Trung Á này đạt thành tích tốt nhất lịch sử khi giành đến 8 HCV, qua đó leo lên hạng 13 thế giới. 

Các môn võ như vật, boxing, taekwondo, judo là sở trường của Uzbekistan, thêm vào đó là môn cử tạ. Chỉ trong khoảng 10 năm trở lại đây, Uzbekistan đã vươn mình từ một nền thể thao trung bình của châu Á lên hàng ngũ đứng đầu châu lục, chỉ kém so với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. 

Bí quyết sàng lọc gen

Vậy đâu là bí quyết thành công của thể thao Uzbekistan? Câu trả lời có thể nằm ở chiến lược sàng lọc gene mà họ bắt đầu từ khoảng 12 năm trước. 

Rustam Mukhamedov, một nhà khoa học tại Viện Hóa học hữu cơ sinh học của Uzbekistan, đã bỏ công nghiên cứu gene của các VĐV vô địch Uzbekistan.

Kết quả nhóm của ông đã gần như xác định được một bộ 50 gene dự đoán họ sẽ trở thành những nhà vô địch Olympic tương lai. 

Từ đó ngành thể thao Uzbekistan xét nghiệm DNA của trẻ em từ 10 tuổi mang những đặc điểm của các bộ gene này, rồi đưa ra lời khuyên với các phụ huynh về môn thể thao phù hợp với con em họ.

Từng có nhiều cuộc tranh luận về việc sử dụng công nghệ sàng lọc gene trong đào tạo thể thao. Nhưng thật lạ lùng khi Uzbekistan trở thành quốc gia đầu tiên sử dụng phương pháp này. 

Mãi đến năm 2018, Trung Quốc mới là quốc gia thứ 2 tiếp bước Uzbekistan trong công cuộc tìm tòi "gene tốt" cho làng thể thao. 

Chính phủ Uzbekistan đến nay vẫn không chia sẻ kết quả cụ thể từ những nghiên cứu của ông Mukhamedov và đội ngũ trong việc sàng lọc gene. Nhưng sự bùng nổ của thể thao Uzbekistan trong khoảng 6-7 năm trở lại đây gần như là câu trả lời. 

11 năm trước, nhóm nghiên cứu của ông Mukhamedov khẳng định đã tìm được những bộ gene phù hợp, qua đó triển khai công cuộc "săn nhân tài" với đối tượng là các trẻ em 10-15 tuổi. 

Kết quả, thể thao Uzbekistan giờ đây có rất nhiều ngôi sao trong độ tuổi 20-26, phù hợp với cột mốc thời gian 11 năm trước. Khusanov (21 tuổi) là 1 ví dụ. Hầu hết những nhà vô địch Olympic của họ cũng trong độ tuổi này. 

Thành công đó không khiến làng thể thao thế giới phải sững sờ với câu hỏi - phải chăng Uzbekistan đã thành công, khi trở thành quốc gia đầu tiên sàng lọc gene thành công cho nền thể thao?

Man City chiêu mộ ngôi sao Uzbekistan từng đối đầu với U23 Việt Nam

Man City đã đạt được thỏa thuận trị giá 40 triệu euro với trung vệ 20 tuổi Abdukodir Khusanov từ CLB Lens (Pháp). Khusanov từng đối đầu với U23 Việt Nam ở Giải U23 châu Á 2024.