Theo trang Gizmodo, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ mảnh vỡ vệ tinh rơi xuống mặt đất.

Bão Mặt trời làm vệ tinh rơi sớm hơn

Nghiên cứu sơ khởi hiện chưa qua bình duyệt chuyên môn giúp bổ sung thêm bằng chứng cho thấy các cơn bão Mặt trời đang gây thiệt hại nặng nề cho vệ tinh Starlink của tỉ phú công nghệ Elon Musk.

Trong vài năm gần đây, tần suất và cường độ của các cơn bão này đã gia tăng khi Mặt trời tiến gần đỉnh cực đại - giai đoạn đỉnh điểm trong chu kỳ 11 năm. 

Trong khi đó, số lượng vệ tinh quay quanh Trái đất đã tăng vọt, chủ yếu là nhờ sự phát triển của các "chòm sao vệ tinh" tư nhân quy mô lớn như Starlink.

Một nhóm nghiên cứu do Denny Oliveira thuộc Trung tâm bay không gian Goddard của NASA dẫn đầu đã theo dõi quá trình tái nhập khí quyển của các vệ tinh Starlink từ năm 2020 - 2024. Trong suốt 5 năm đó, có 523 vệ tinh Starlink tái nhập khí quyển Trái đất.

Oliveira và các đồng sự đã phân tích quỹ đạo của những vệ tinh này, nhằm xác định các thay đổi về tốc độ phân rã quỹ đạo và tái nhập trong các giai đoạn có hoạt động Mặt trời cao.

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng hoạt động địa từ khiến các vệ tinh Starlink tái nhập khí quyển sớm hơn dự kiến. Các vệ tinh này được thiết kế để hoạt động trong quỹ đạo khoảng 5 năm. Nhưng trong những đợt bão địa từ nghiêm trọng, tuổi thọ của chúng có thể bị rút ngắn từ 10 - 12 ngày.

Việc tuổi thọ giảm 10 - 12 ngày nghe có vẻ không nhiều, nhưng có thể khiến SpaceX gần như không thể đảm bảo rằng các vệ tinh Starlink quay lại Trái đất theo cách tái nhập có kiểm soát, Oliveira giải thích. 

Hơn nữa, phân tích của ông cho thấy lực cản tăng khiến các vệ tinh tái nhập với vận tốc cao hơn, có thể làm tăng khả năng các mảnh vỡ rơi xuống đất.

Cần hiểu rõ về biến động của hoạt động Mặt trời

Oliveira cho rằng các vệ tinh Starlink rơi nhanh hơn có khả năng không bị phân rã hết, do ít tương tác với khí quyển hơn. 

Các vệ tinh Starlink được thiết kế để cháy rụi hoàn toàn trong quá trình tái nhập, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng xảy ra. Năm 2024, một mảnh vỡ Starlink nặng 2,5kg đã rơi xuống một trang trại ở Saskatchewan (Canada), theo tạp chí New Scientist. 

Vào tháng 2 năm nay, SpaceX cho biết các mảnh vỡ từ Starlink có thể rơi trở lại Trái đất, nhưng khẳng định điều này "không gây rủi ro cho con người trên mặt đất, trên biển hay trên không".

Hiện có hơn 7.500 vệ tinh Starlink đang hoạt động trên quỹ đạo, theo nhà thiên văn học Jonathan McDowell của Đại học Harvard, người chuyên theo dõi chòm vệ tinh này. SpaceX hy vọng sẽ tăng số lượng lên gấp năm lần, với mục tiêu phóng tổng cộng 42.000 vệ tinh Starlink, theo Space.com, chưa kể đến hàng nghìn vệ tinh khác cũng đang quay quanh Trái đất.

Việc hiểu rõ tác động của biến động hoạt động Mặt trời đến tuổi thọ và quá trình tái nhập của các vệ tinh sẽ vô cùng quan trọng khi quỹ đạo Trái đất ngày càng trở nên "đông đúc".

Bão Mặt trời gây mất sóng vô tuyến diện rộng, có thể tiếp diễn trong tuần sau

Mặt trời vừa có đợt bùng phát năng lượng Mặt trời mạnh nhất trong năm 2025, gây mất sóng vô tuyến trên diện rộng và có thể tiếp diễn trong tuần sau.