Các ứng dụng sức khỏe (app sức khỏe), từ đồng hồ thông minh đến app theo dõi giấc ngủ, đang trở thành người bạn thân thiết, hứa hẹn giúp bạn sống khỏe hơn. Nhưng liệu bạn có biết đằng sau những con số và biểu đồ đẹp mắt, những ứng dụng này đang âm thầm thu thập những thông tin riêng tư nhất của bạn, đôi khi còn hơn cả người thân?

Cỗ máy thu thập dữ liệu khổng lồ

Ứng dụng theo dõi sức khỏe đang ngày càng phổ biến. Chúng giúp người dùng kiểm soát bước chân, nhịp tim, giấc ngủ hay lượng calo nạp vào cơ thể. Nhưng phía sau những tiện ích quen thuộc ấy là điều mà ít người để ý: các app này biết rất nhiều về bạn, đôi khi còn hơn cả người thân.

Khi bạn đeo smartwatch, mở app đo nhịp tim hay kiểm tra chỉ số giấc ngủ, bạn đang giúp chính mình khỏe mạnh hơn, đó là điều ai cũng tin. Nhưng trên thực tế, bạn cũng đang đồng thời chia sẻ dữ liệu đời sống cá nhân một cách âm thầm mỗi ngày.

Bước chân bạn đi, thời gian bạn ngồi, giờ bạn ngủ, lúc bạn ăn, cả cảm xúc của bạn ghi lại… đều được lưu trữ, phân tích và chuyển về máy chủ ở nơi bạn không biết được.

Các ứng dụng thường đề nghị bạn “đồng ý”, “cho phép” điều này, điều kia. Bạn có từng kiểm tra xem mình đã cho phép chúng lấy những gì? Nhiều ứng dụng đòi quyền truy cập vị trí, micro, camera, danh bạ, thậm chí cả thông báo điện thoại. Chúng bảo đó là để “tăng trải nghiệm”, nhưng thực tế, chúng đang gom cả đống dữ liệu chẳng liên quan gì đến sức khỏe - như bạn đang ở đâu, nói chuyện với ai, hay thậm chí nghe lén những gì bạn nói!

Một khảo sát từ Mozilla Foundation cho thấy hơn 80% ứng dụng sức khỏe phổ biến không minh bạch về việc sử dụng dữ liệu. Nhiều app còn chia sẻ thông tin người dùng với bên thứ ba như nhà quảng cáo, công ty bảo hiểm, hoặc các đối tác phân tích hành vi.

Giúp bạn sống khỏe hay biến bạn thành sản phẩm số?

Không giống dữ liệu tài chính hay thông tin cá nhân thông thường, dữ liệu sức khỏe được xem là "mỏ vàng" của ngành công nghệ y tế. Nó hé lộ không chỉ hành vi mà còn cả thói quen sống, trạng thái tâm lý, sức đề kháng - những điều cực kỳ giá trị với các công ty bảo hiểm, y tế và nhà quảng cáo.

Không chỉ bị thu thập dữ liệu, nhiều người còn bị app sức khỏe điều khiển tâm trạng mà không nhận ra. App báo giấc ngủ kém làm bạn thấy lo lắng dù bản thân cảm thấy khỏe. App cảnh báo ít vận động và bạn cảm thấy áy náy, tội lỗi. Dần dần, bạn không còn cảm nhận cơ thể theo cách tự nhiên nữa, mà sống theo bảng thống kê vô hồn.

Hiện tượng này được các chuyên gia gọi là "căng thẳng dữ liệu" - khi người dùng trở nên ám ảnh bởi các chỉ số, dẫn đến stress thay vì khỏe mạnh.

Tuy nhiên, công bằng mà nói, app sức khỏe mang lại nhiều lợi ích: nhắc nhở vận động, quản lý giấc ngủ, phát hiện dấu hiệu sớm của bệnh tật. Nhưng như bất kỳ công nghệ nào, nó cần được sử dụng đúng cách và có kiểm soát.

Hãy ghi nhớ điều này: trong thế giới mà mọi thứ đều được số hóa từ giấc ngủ đến nhịp thở, quyền riêng tư nằm ngay trong chiếc điện thoại bạn cầm mỗi ngày.

Dấu vết số và bí quyết bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng

Mỗi cú nhấp chuột đều để lại 'dấu vết số' có thể xây dựng hình ảnh bạn, hoặc phá hủy danh tiếng. Một bài đăng cũ bị 'đào' lại cũng có thể làm bạn mất tất cả. Làm sao để bảo vệ quyền riêng tư và kiểm soát dấu vết số hiệu quả?