Vợ chồng cùng vượt sóng thất nghiệp

Chị N.T.V. (49 tuổi, TP.HCM), từng làm nhân viên văn phòng hơn 20 năm, bất ngờ bị cho nghỉ khi doanh nghiệp tái cơ cấu. Chị kể: "Hai năm rồi tôi vẫn chưa xin được việc mới". Từng rất năng động và hoạt bát, chị dần thu mình, ít nói, hay cáu gắt với cả chồng con.

Từ căng thẳng đến nguy cơ "vỡ tổ"

Hoàn cảnh của anh P.Q.T. (46 tuổi, Đồng Nai) cũng không khá hơn. Bị mất việc khi công ty cắt giảm nhân sự, anh ứng tuyển cả chục nơi nhưng đều bị "rụng". Vợ anh vẫn đi làm, nhưng thu nhập không đủ lo cho hai con ăn học.

Mang mặc cảm "đàn ông không lo được cho vợ con", anh trở nên lầm lì, dễ cáu bẳn và khó gần. Vợ chồng anh ngày càng ít trò chuyện, con cái cũng cảm nhận rõ sự ngột ngạt trong nhà.

Xót xa hơn là hoàn cảnh vợ chồng chị N.T.L. - anh H.T.M. (cùng 46 tuổi, Bình Dương), khi cả hai cùng mất việc chỉ trong vòng một tháng. Trước đó, chị làm kế toán lâu năm, anh là cửa hàng trưởng tại một doanh nghiệp thực phẩm.

Cú sốc kép khiến cặp đôi gần như tê liệt, "đau" hơn nữa là xin mãi không được việc làm mới. Là chỗ dựa tài chính cho con cái và cha mẹ già, họ rất lo lắng cho chuỗi ngày dài phía trước.

Đây chỉ là ba trong số nhiều "ngòi nổ" âm ỉ trong gia đình liên quan thất nghiệp tuổi trung niên. 

Thất nghiệp kéo dài không chỉ khiến lao động trung niên lao đao giữa cuộc mưu sinh mà gia đình họ cũng căng thẳng, thậm chí đối mặt nguy cơ "vỡ tổ".

Ở tuổi trung niên, gánh nặng tài chính thường chồng chất do con cái vào đại học, cha mẹ già yếu. Khi một người thất nghiệp, áp lực dồn lên người còn lại. Nếu cả hai thất nghiệp, gia đình dễ rơi vào khủng hoảng tài chính: tích lũy cạn dần, chi tiêu bị cắt giảm tối đa, thậm chí phải vay nợ. 

Cuộc sống thiếu thốn kéo dài khiến không khí gia đình luôn căng thẳng. 

Lúc này, những tranh cãi rất dễ bùng lên, nhất là khi vợ chồng chưa thống nhất trong chi tiêu.

Không chỉ áp lực tài chính, người thất nghiệp còn đối mặt hàng loạt cảm xúc tiêu cực: hụt hẫng, tự ti, xấu hổ. Nếu thiếu sự hỗ trợ kịp thời, những dồn nén cảm xúc có thể tích tụ thành khủng hoảng tâm lý.

Với cặp đôi mất việc, trạng thái bất ổn nhân đôi, khiến gia đình trở thành "vùng trũng cảm xúc" - nơi ai cũng buồn bã nhưng không còn sức để sẻ chia cùng nhau.

Bảy cách cùng nhau "vượt sóng" thất nghiệp 

Không ai muốn thất nghiệp xảy đến với mình ở tuổi trung niên, từ đó có thể gây ra "sóng gió" trong gia đình; nhưng nếu nó xảy ra, điều quan trọng nhất là vợ chồng cần "về cùng phe" để ứng phó và vượt qua. 

Dưới đây là bảy gợi ý tham khảo dành cho "người trong cuộc" từ các chuyên viên tham vấn tâm lý.

Thừa nhận và đối thoại. Thay vì giấu nhẹm chuyện thất nghiệp hay cố tỏ ra "tôi ổn", người trong cuộc cần thừa nhận sự thật. Bên cạnh đó, việc chia sẻ cảm xúc thật - lo lắng, buồn bã, thất vọng... có thể là bước đầu tiên để cả nhà sát cánh bên nhau.

Giữ kết nối và đồng hành. Khi một hoặc cả hai mất việc, cảm giác cô đơn, mặc cảm hay căng thẳng dễ khiến mỗi người thu mình. Sự kết nối lúc này là sợi dây giữ gia đình khỏi rạn nứt. Có thể bắt đầu từ những điều nho nhỏ: cùng ăn cơm, đi dạo, trò chuyện, làm việc nhà. Cùng đặt ra vài mục tiêu như học kỹ năng mới, chăm sóc con cái... sẽ giúp cả hai cảm thấy "vẫn đang tiến lên" và có thêm động lực để bước tiếp trong sự đồng lòng.

Ổn định tài chính trước mắt. Cùng rà soát chi tiêu, cắt giảm khoản chi không thiết yếu, hoãn kế hoạch lớn... Tránh giấu giếm hay chi tiêu buông xuôi vì dễ đẩy gia đình vào khủng hoảng sâu hơn. Riêng cặp đôi thất nghiệp chỉ chi tiêu cho nhu cầu thiết yếu, tìm nguồn hỗ trợ tạm thời và tìm cách để nhanh chóng có thu nhập.

Chăm sóc thể chất và tinh thần. Cần chăm sóc bản thân để có đủ nội lực đi tiếp và làm chỗ dựa cho gia đình. Có thể bắt đầu từ những việc nhỏ: sinh hoạt điều độ, vận động nhẹ, tránh tiếp xúc thông tin tiêu cực. Thiền, đọc sách, trò chuyện thân tình... đều giúp xoa dịu tâm trí và giữ vững tinh thần trong giai đoạn khó khăn.

Mất việc chứ không mất giá trị. Dù không đi làm, người trung niên vẫn là cha, mẹ, bạn đời - những vai trò không thể thay thế. Vợ chồng cùng xây lại nhịp sống, sẻ chia trách nhiệm để duy trì sự gắn kết và cân bằng trong gia đình.

Làm mới bản thân để tìm hướng đi mới. Đây là cơ hội để học các kỹ năng mới, thử các công việc linh hoạt, tận dụng kinh nghiệm để cộng tác với chỗ nọ chỗ kia. Đừng ngại bắt đầu với một khóa học ngắn, một dự án nhỏ, một ý tưởng ấp ủ lâu nay. Giữ tinh thần cầu tiến và cởi mở với sự thay đổi sẽ giúp mở ra một hành trình sống mới năng động và ý nghĩa hơn.

Tự tạo việc làm từ nguồn tích lũy. Việc tự khởi sự một công việc nhỏ - như mở cửa hàng, dạy nghề, bán sản phẩm thủ công, cung cấp dịch vụ tại nhà - có thể là lối thoát thiết thực. Người trung niên có thể tận dụng kỹ năng, mối quan hệ và khoản tiết kiệm sẵn có để bắt đầu. Hướng đi này cần cân nhắc kỹ về thế mạnh cá nhân, nguồn vốn hiện có, thị trường tiềm năng và khả năng duy trì.

Vợ chồng chia sẻ việc nhà, cùng hạnh phúc

Gia đình hạnh phúc luôn cần sự nỗ lực từ hai phía, thấu hiểu và sẻ chia trách nhiệm.