Việc sớm hoàn thành mạng lưới metro được coi là giải pháp căn cơ để giải bài toán ùn tắc, ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông - Ảnh: CHÂU TUẤN
Ngày 26-3, UBND TP.HCM đã ban hành kế hoạch triển khai đầu tư 355km metro trong 10 năm theo nghị quyết 188 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị.
Khởi công metro số 2 vào tháng 12-2025
Theo kế hoạch, TP.HCM xác định 7 nhóm công việc trọng tâm, bao gồm xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật liên quan và văn bản đặc biệt; huy động vốn và bố trí vốn đầu tư; trình tự, thủ tục chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án; phát triển đô thị theo mô hình TOD; phát triển công nghiệp, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực; vật liệu và bãi đổ thải và nhóm công việc khác. Tổng cộng có 74 nhiệm vụ cụ thể gắn với mốc thời gian rõ ràng, cùng trách nhiệm của từng sở ban ngành, đơn vị liên quan…
Về yêu cầu triển khai, UBND TP nhấn mạnh các chủ thể tham gia dự án cần xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, cần tập trung thời gian, trí tuệ và nguồn lực. Mỗi đơn vị cần chủ động, tích cực phối hợp với tinh thần trách nhiệm cao, vì nhiệm vụ chung, đóng góp vào sự phát triển của thành phố.
Trên cơ sở đó, các cơ quan chuyên môn, chủ đầu tư, đơn vị trực thuộc UBND TP và các địa phương nơi có dự án metro đi qua chịu trách nhiệm tổ chức sắp xếp bộ máy, bố trí nhân sự phù hợp để thực hiện kế hoạch...
Với tuyến metro số 2, từ nay đến tháng 4-2025, các sở ban ngành sẽ hoàn thiện thủ tục chuyển đổi nguồn vốn từ sử dụng ODA sang đầu tư công. Sau đó, thành phố sẽ tổ chức đấu thầu và khởi công dự án vào tháng 12-2025.
Đối với 6 tuyến còn lại, TP sẽ đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục để tổ chức lựa chọn nhà thầu và khởi công các dự án vào giai đoạn 2027. Công tác giải phóng mặt bằng các dự án này sẽ thực hiện từ giai đoạn 2025 - 2027.
Tổ chức lại mô hình quản lý đầu tư để "tiêu" được 4 tỉ USD/năm
Quy mô 7 tuyến metro sẽ được TP.HCM triển khai đầu tư và đặt mục tiêu đồng loạt trong 10 năm - Ảnh: Sở Giao thông công chánh TP.HCM
Theo đề án metro, TP.HCM cần huy động khoảng 40,2 tỉ USD để đầu tư 355km trong 10 năm. Nghị quyết 188 của Quốc hội cũng đã có các cơ chế giúp thành phố có thể huy động mọi nguồn lực, bao gồm vốn từ ngân sách trung ương, ngân sách địa phương, nguồn thu từ phát triển đô thị theo mô hình TOD, phát hành trái phiếu…
Bên cạnh việc cân đối nguồn vốn, các cơ quan triển khai dự án cũng phải giải ngân được trung bình 4 tỉ USD/năm, mới đảm bảo mục tiêu đề ra. Do đó tại bản kế hoạch, UBND TP.HCM cũng yêu cầu Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (chủ đầu tư) ngay trong năm 2025 phải tổ chức lại mô hình quản lý đầu tư phát triển đường sắt đô thị, phù hợp với không gian phát triển của TP trong tình hình mới.
Cùng với đó, Sở Giao thông công chánh TP.HCM sẽ xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức phục vụ phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị TP giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Tổng công ty Cơ khí giao thông vận tải (Samco) được giao nhiệm vụ xây dựng phương án phát triển công nghiệp đường sắt. Trong đó, tập trung huy động các doanh nghiệp đầu tư phương tiện; tiếp tục tái cơ cấu, xây dựng mô hình quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng bảo đảm thống nhất, hiện đại, hiệu quả...
Phát triển đô thị theo mô hình TOD dọc tuyến metro
Với các cơ chế từ nghị quyết 188 của Quốc hội, metro đi đến đâu, thành phố sẽ quy hoạch, chỉnh trang và đầu tư phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development) xung quanh nhà ga đến đó. Hai nhiệm vụ này sẽ được thực hiện song song, thống nhất chứ không tách rời.
Theo kế hoạch, từ năm 2026 - 2030, các sở ban ngành và địa phương có dự án metro đi qua sẽ tiến hành rà soát, điều chỉnh quy hoạch để triển khai khai thác quỹ đất theo mô hình TOD. Sau khi hoàn tất giải phóng mặt bằng, tái định cư, quỹ đất sẽ được tổ chức đấu giá để thu hút đầu tư, phát triển đô thị theo quy định. Dự kiến, nguồn thu từ phát triển mô hình TOD sẽ đạt 7,79 tỉ USD, đóng góp 19,3% nhu cầu vốn để xây dựng 355km metro.
BÌNH LUẬN HAY