Tổng Bí thư Tô Lâm kể tội 'ông đấu thầu'

Thảo luận tại phiên họp tổ Quốc hội chiều 17-5, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết đã nhiều lần khẳng định thể chế là một điểm nghẽn, kìm hãm sự phát triển, đồng thời cũng xác định rõ thể chế, pháp luật là động lực, nền tảng phát triển đất nước, "ai cũng phải làm việc theo pháp luật mới có sức mạnh".

Tổng Bí thư: Chuyển từ quản lý sang phục vụ

Theo Tổng Bí thư, quy định luật pháp phải huy động được sức mạnh, sự đồng tình, sự tham gia của người dân, bởi đây là nguồn lực rất lớn. Bộ Chính trị đã nêu những quan điểm chính về xây dựng thể chế, xây dựng pháp luật được thể hiện trong nghị quyết 66.

Ông nói nghị quyết 66 với mục tiêu xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, minh bạch để tạo ra môi trường ổn định cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực hội nhập quốc tế.

Đồng thời loại bỏ triệt để các rào cản do pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn gây ra. Đây là các mục tiêu rất lớn.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cho rằng trong bối cảnh "vừa chạy, vừa xếp hàng" không thể sửa hết các luật, nếu chờ để sửa luật sẽ bị chậm trễ trong phát triển.

Ông lưu ý phải đổi mới căn bản tư duy về xây dựng pháp luật, chuyển từ quản lý sang phục vụ, từ bị động sang chủ động và kiến tạo cho sự phát triển.

"Chúng ta phải hình dung ra trước sự phát triển, quy định đều phải phục vụ cho kiến tạo. Đây là tư duy rất mới. Nếu không có được tư duy đó rất khó để đồng bộ, thống nhất, thông qua", Tổng Bí thư giải thích.

Ông nhấn mạnh việc xây dựng pháp luật phải đi trước một bước, có tính dự báo cao, phù hợp với thực tiễn và phục vụ nhu cầu phát triển. Phải thi hành pháp luật nghiêm minh, công bằng và thực chất.

Phải thực chất, gắn liền với công khai, minh bạch, thuận tiện tối đa cho người dân, cho doanh nghiệp, cho toàn xã hội. Luật pháp không phục vụ cho lợi ích của một nhóm nào cả.

Đồng thời phải phân cấp, phân quyền rõ ràng, gắn với trách nhiệm, xóa bỏ cái cơ chế xin - cho, triệt tiêu các lợi ích cục bộ và các đặc quyền, đặc nhóm. Phải bỏ tư duy "ai xây dựng dự luật gì là bảo vệ quyền lợi, tạo cái lợi ích cho mình ở việc đó".

Tổng Bí thư cho biết thêm ngoài các nghị quyết 57, 66, 68..., trong thời gian tới các cơ quan đang xây dựng nghị quyết về giáo dục đào tạo, nghị quyết về bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Cần "chữa bệnh" đấu thầu

Liên quan sửa Luật Đấu thầu, Tổng Bí thư Tô Lâm nhắc lại nhu cầu phát triển đất nước rất lớn, phải đi vay vốn nước ngoài nhưng nhiều năm có tiền mà không tiêu được hết. Ông đặt câu hỏi tại sao rồi lý giải do quy định thế này, đấu thầu thế kia.

"Với đấu thầu, riêng quy trình không đã hết cả năm. Mấy tháng chọn thầu, mấy tháng mở thầu, mấy tháng chấm thầu. Như vậy làm gì còn thời gian thực thi trong khi tiền ngân sách cho trong năm, không được để tiền năm nay tiêu cho sang năm. Tôi thấy như vậy thật khó.

Đầu tư công quý 1 thấp nhất do vướng các thủ tục. Do đó, muốn sửa Luật Đấu thầu phải tổng kết lại xem "ông đấu thầu" (này) có những tội gì. Tội nặng lắm. Tội chậm tiến độ phát triển, chậm công trình, chất lượng kém, tội hư hỏng, mất cán bộ và không tiết kiệm.

Mục tiêu của đấu thầu để hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ và có những công trình tốt, nhưng không làm được. Vậy phải làm sao để chữa được bệnh này", Tổng Bí thư nêu rõ.

Ông cũng nhắc lại khi làm việc với Bộ Y tế đã đặt vấn đề với đấu thầu thuốc như đấu giá thì người bệnh Việt Nam không có điều kiện tiếp cận với các tiến bộ trên thế giới. Cũng từ đó sinh ra phải xách tay, ngoài luồng, tạo cơ hội cho buôn lậu, hàng giả. Trong khi bệnh viện vẫn phải cấp thuốc nhưng thuốc không ai uống, rất lãng phí.

"Tôi hỏi những máy móc tiến bộ nhất, công nghệ hay nhất, người bệnh Việt Nam có được tiếp cận không. Với cơ cấu như thế này không bao giờ tiếp cận được, thuốc tốt không có. Đây chính là tội của ai? Tội của các quy định này, của việc thực thi các quy định này. Làm sao phải chữa được vấn đề này", ông nói.

Đặt thêm vấn đề đấu thầu nói để chặn tiêu cực nhưng thực chất có chặn được không hay thông thầu, bán thầu rồi che đậy cho nhau hết, ông dẫn việc "nói làm đường có máy nọ máy kia, nhưng thực tế bán đến F9, F10, công nhân vẫn ngồi gánh đá, đập đá có thấy máy móc nào"...

"Những trường hợp như thế tại sao không lên án, tố cáo, ngậm đắng nuốt cay dù tiền của mình", Tổng Bí thư nêu và cho hay nhiều ý kiến cho rằng xây nhà cũng không đấu thầu mà tìm kiến trúc sư, tìm xây dựng giỏi nhất làm.

"Công trình nhà nước cũng phải trách nhiệm như với nhà mình. Còn nếu nói không tin vì sợ ông ăn trộm, ăn bớt phải quản lý cách khác. Chứ nếu cứ hình thức như thế rất khó khăn", ông nói thêm.

Quốc hội 'chốt' chi hàng chục ngàn tỉ cho cán bộ, công chức nghỉ việc khi tinh gọn

Với đa số tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua việc đồng ý chi hàng chục ngàn tỉ đồng cho cán bộ, công chức nghỉ việc sau tinh gọn bộ máy, miễn học phí.