Người bán hàng trên nền tảng TikTok Shop phải gánh chịu mức phí tăng gấp 3 lần - Ảnh: ĐỨC THIỆN
Với mức phí mới, tăng 3 - 4% giá trị đơn hàng lên 10 - 12%, cộng thêm phí giao dịch là 5%/đơn hàng giao thành công, nhà bán hàng trên TikTok Shop có thể phải trả đến 17% doanh thu, chưa tính khuyến mãi, tiền vận chuyển...
Không tăng giá sẽ lỗ, tăng giá lo sẽ mất khách!
Xem TikTok Shop là "chợ" chính để kinh doanh quần áo, chị Thu Thủy (TP.HCM) cho biết trước đây sàn chỉ thu khoảng 3% phí hoa hồng, mức chấp nhận được, thậm chí khá cạnh tranh so với nhiều nền tảng khác.
Thế nhưng chỉ trong nửa tháng gần đây, mức phí này đã tăng vọt lên 12%, chưa kể hàng loạt các chi phí vận hành khác. "Thực sự rất áp lực. Giờ rời sàn cũng không được, mà ở lại cũng khó", chị Thủy than thở.
Cùng kinh doanh mặt hàng thời trang trên sàn, anh Minh Tiến chia sẻ trước đây một sản phẩm nhập 50.000 đồng, bán ra 100.000 đồng, sau khi trừ các chi phí như phí sàn, quảng cáo, kho bãi, nhân sự... vẫn có lãi.
Tuy nhiên với chính sách phí mới của TikTok Shop, nếu giữ nguyên giá bán sẽ gần như bị lỗ, buộc anh Tiến phải nâng giá lên khoảng 120.000 - 150.000 đồng/tùy sản phẩm. "Đến giờ này mà anh em nào chưa tăng giá bán, mình thật sự quá nể, phục sát đất", anh Tiến nói.
Chuyên bán phụ kiện làm đẹp cho nữ, anh Hải (TP.HCM) cho biết tổng chi phí khấu trừ trên mỗi đơn hàng trên TikTok Shop có thể lên tới 17%, bao gồm: phí hoa hồng cho sàn, phí xử lý thanh toán, tham gia chương trình ưu đãi... Nếu cộng thêm phí tiếp thị liên kết, người bán tốn thêm 8 - 10%. Ngoài ra vẫn còn nhiều phí khác phải chi trả để vận hành hoạt động kinh doanh.
Tức tổng thể người bán sẽ phải gánh chịu các loại phí lên đến hơn 30% giá trị đơn hàng. Trước áp lực ngày càng lớn, anh Hải dự tính điều hướng khách sang các kênh riêng như Zalo, Facebook, Instagram... nhằm giữ giá bán ổn định, tránh tạo gánh nặng cho người mua.
Nhiều người bán lo ngại là thói quen tiêu dùng của không ít khách hàng vẫn nghiêng về các sàn thương mại điện tử vì tiện lợi, nhanh chóng, nhiều ưu đãi và có chính sách hỗ trợ phần nào cho người mua. Điều này tạo ra thế giằng co: người bán muốn rời sàn, nhưng người mua vẫn ở lại.
Dẫu vậy, theo tìm hiểu, vẫn có một số khách hàng cũng bắt đầu tìm đến kênh riêng của thương hiệu để mua với giá tốt hơn. Bản thân nhà bán hàng cũng nỗ lực cải thiện hoạt động kinh doanh, mở rộng đa kênh, hạn chế phụ thuộc.
Nhiều người bán hàng cho biết nếu không tăng giá bán sẽ lỗ vốn, nhưng tăng giá bán lại lo mất khách - Ảnh: QUANG ĐỊNH
"Chợ" đông, sàn không còn cần người bán ít tiền?
Theo báo cáo doanh thu các sàn thương mại điện tử nửa đầu năm 2025, do nền tảng nghiên cứu thị trường YouNet ECI công bố, TikTok Shop đã có sự bứt phá mạnh mẽ về số lượng nhà bán hàng có doanh thu.
Nền tảng này có hơn 266.000 nhà bán hàng nội địa phát sinh doanh thu, tăng 96% so với cùng kỳ năm 2024 và lần đầu tiên vượt Shopee (209.000 nhà bán hàng).
Nhận xét sự bứt tốc của TikTok Shop, ông Nguyễn Phương Lâm, giám đốc YouNet ECI, cho rằng nền tảng này đã tận dụng tốt ưu thế giá rẻ, sản phẩm dễ tiếp cận, phù hợp với xu hướng tiêu dùng tiết kiệm trong bối cảnh kinh tế còn nhiều thách thức.
Tuy nhiên trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Nguyễn Thị Ánh Hồng, giám đốc thương mại điện tử, hệ thống bán lẻ 24hStore, cho biết ngành bán lẻ công nghệ nói chung có biên lợi nhuận khoảng 5 - 8%, thậm chí nhiều mặt hàng như phụ kiện chỉ có 3 - 5% - nên không thể chịu đựng thêm 17% phí nền tảng mà không đảo chiều lợi nhuận bằng cách giảm chi buôn hoặc tăng giá bán.
"Người bán sẽ phải chịu áp lực thanh khoản và vốn lưu động tăng cao bởi phí bị trừ sau giao hàng và khách hoàn mãi, nghĩa là 2 - 3 tuần dòng tiền quay vòng càng trở nên căng thẳng. Vốn lưu động sẽ bị đẩy lên cao để bù đắp thiếu hụt biên lợi nhuận. Nhiều shop nhỏ đã rơi vào tình thế "trả phí nhiều hơn lợi nhuận" - kịch bản mà báo chí mô tả là "không thể sống nổi" khi phí sàn tăng lên gấp 3 lần", bà Hồng phân tích.
Theo bà Hồng, việc TikTok Shop áp dụng phí dịch vụ trợ giá vận chuyển (Shipping Fee Program - SPF) mặc định trên tất cả đơn hàng của shop thường sẽ giúp các gian hàng chính hãng (Shop Mall) vốn có hoa hồng thấp hơn gần 50%, có quyền lựa chọn tham gia SFP. Shop Mall vốn có lợi thế về lượng giao dịch nên càng có sức cạnh tranh mạnh hơn so với các shop thường.
"Động thái tăng phí mạnh này cho thấy TikTok Shop đang áp chính sách theo xu hướng làm sạch thị trường, nơi chỉ những nhãn hàng chịu đầu tư năng lực mới sống được", bà Hồng nhận định.
Lo chất lượng hàng hóa sẽ giảm
Ông Võ Quốc Hưng, giám đốc tăng trưởng Công ty giải pháp truyền thông sáng tạo Tonkin Media, cho rằng việc TikTok Shop tăng phí gây sốc sẽ gây ra tác động lớn đến cả ba đối tượng liên quan là người bán hàng, người mua hàng và cả chính nền tảng. Người bán hàng sẽ chịu áp lực chi phí tài chính gia tăng, buộc phải phải tăng giá hoặc giảm chất lượng sản phẩm.
"Điều này dễ làm xảy ra tình trạng đóng cửa hàng loạt shop nhỏ trên sàn, từ đó làm giảm sự đa dạng phong phú sản phẩm. Còn các shop muốn tồn tại, phải đa dạng hóa sàn, nhưng cái này cần thời gian và chi phí xây dựng lại tập khách hàng", ông Hưng nhận xét.
Đối với người mua, những tác động tăng phí có thể khiến người bán tăng giá sản phẩm. Điều đó có thể đánh mạnh vào ví tiền của người trẻ - tập khách hàng chính của TikTok Shop, thậm chí có thể xảy ra tình trạng cắt giảm voucher giảm giá dẫn tới giảm sức hút của sàn. "Một số shop giảm chi phí tiếp thị để bù vào chi phí sàn có thể làm tình trạng giảm trải nghiệm shoppertainment (mua sắm giải trí). Từ đó khiến người tiêu dùng có khả năng qua các sàn khác có giá tốt và nhiều ưu đãi hơn", ông Hưng cho biết.
Cũng theo ông Hưng, việc tăng phí đương nhiên giúp nền tảng này tăng doanh thu ngắn hạn rất lớn, từ đó có thể bù đắp chi phí vận hành, công nghệ, hoặc thậm chí giúp có chi phí xây dựng mô hình kinh doanh bền hơn.
"Tuy nhiên, việc giảm trải nghiệm shoppertainment, khả năng giảm shop, giảm sự phong phú sản phẩm... sẽ dễ khiến TikTok Shop mất thị phần vào tay đối thủ", ông Hưng chia sẻ.
Trao đổi với chúng tôi, đại diện sàn này thừa nhận "bất kỳ sự thay đổi nào về phí cũng có thể tác động đến biên lợi nhuận trong ngắn hạn" và cho biết: "Các quyền lợi thực chất được triển khai song song dành cho nhà bán hàng và các nỗ lực tái đầu tư cho phát triển dài hạn".
"Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục tái đầu tư vào nền tảng và thị trường thông qua việc phát triển các tính năng tối ưu hóa vận hành, tăng cường bảo mật và an toàn cho người dùng, cũng như các chương trình cộng đồng có lợi cho sự phát triển bền vững của toàn ngành thương mại điện tử", vị này nói.
Tăng phí để tái đầu tư dài hạn?
Theo thông báo gửi đến nhà bán hàng, sàn TikTok Shop cho biết đã áp dụng mức phí mới từ ngày 18-7 bằng cách gộp phí dịch vụ trợ giá vận chuyển vào phí nền tảng, khiến hoa hồng tăng đột biến. Chẳng hạn người bán hàng thời trang trước đó phải trả 3 - 4% giá trị đơn hàng nhưng nay phải chịu 10 - 12%, gấp 3 lần so với trước.
Trả lời về việc tăng phí hoa hồng nêu trên, ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam, cho biết: "Việc điều chỉnh phí lần này là một phần trong chiến lược tái đầu tư dài hạn của TikTok Shop tại Việt Nam, nhằm hỗ trợ người bán, cải thiện trải nghiệm người mua và xây dựng môi trường mua sắm đáng tin cậy cho người dùng".
Doanh nghiệp phải tối ưu chi phí để giữ giá bán
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Từ Hoàng Thái, giám đốc Trung tâm kinh doanh trực tuyến, hệ thống FPT Shop, cho rằng việc tăng phí dẫn đến các sản phẩm được lựa chọn bán trên sàn phải được cân nhắc kỹ lưỡng hơn để vừa đảm bảo giá bán cạnh tranh, vừa duy trì chất lượng dịch vụ.
"Việc TikTok Shop tăng phí tạo những khó khăn nhất định nhưng chúng tôi vẫn luôn ưu tiên mang đến cho khách hàng các sản phẩm chính hãng, chất lượng, nguồn gốc rõ ràng kèm chính sách hậu mãi minh bạch", ông Thái nói.
Bà Phạm Thị Minh Thư, giám đốc ngành hàng thương mại điện tử, hệ thống của Di Động Việt, cho biết sau khi TikTok Shop điều chỉnh một số chính sách, trong đó có mức phí, doanh nghiệp này vẫn ưu tiên cân đối vận hành và tối ưu chi phí để giữ nguyên mức giá hợp lý, không tạo áp lực lên người tiêu dùng.
BÌNH LUẬN HAY