Nhiều người ở Cà Mau từng có hàng héc ta đất nay tay trắng, cần kè biển khẩn cấp

Sóng biển cuốn đi đất và nhà

Tại ấp Chợ Thủ B, xã Tân Ân (Cà Mau), căn nhà tạm bợ của chị Trần Thị Cương chỉ còn cách mép biển chừng hơn trăm mét. 

Tiếng sóng vỗ rì rầm ngày đêm thay lời cảnh báo về nguy cơ một ngày không xa, căn nhà này cũng sẽ biến mất.

"Mười năm nay sóng biển đã nuốt mất 5,7ha đất vuông tôm cùng nhà cửa của tôi. Giờ không còn miếng đất cắm dùi, chỉ biết thuê lại đất kế bên làm vuông mà sống, nhưng sóng biển cũng chẳng tha, sắp đánh tới nữa rồi”, chị Cương nghẹn ngào kể về lần chuẩn bị dọn nhà chạy sóng thứ 3 trong đời mình.

Không riêng chị Cương, anh Nguyễn Văn Khánh, cách nhà chị Cương một vuông tôm, cũng sống trong cảnh bất an mấy năm nay. Vuông tôm rộng gần 5ha của anh đang bị sóng biển lấn sát từng ngày.

"Vài năm nữa chắc tới tôi, nước lên sóng đánh dữ quá không ở nổi. Mong Nhà nước làm kè để còn giữ đất giữ nhà. Chị ruột tôi cũng vì sạt lở mà mất trắng hơn 3ha đất nuôi tôm cùng nhà cửa. Giờ cả gia đình phải đi làm thuê ở ngoài tỉnh", anh Khánh lo lắng nói.

Ông Nguyễn Văn Tẻo, xã Tân Ân, từng sở hữu 3ha đất nuôi tôm nhưng giờ cũng chỉ còn căn nhà trơ trọi trên thẻo đất cuối cùng. 

Mùa gió chướng năm ngoái, nước dâng cao hơn 2m cuốn trôi mọi tài sản, vợ chồng ông phải gửi nhờ đồ đạc ở nhà người thân. 

"Đêm ngủ phải để cái phao bên vách nhà, sợ sóng ập vào lúc nào không hay. Giờ đi cũng không biết đi đâu, không đất, không nghề, chỉ còn mò cua, bắt ốc bám biển mà sống," ông Tẻo rầu rĩ.

Sạt lở ngày càng nghiêm trọng, cần kè biển khẩn cấp 

Ông Nguyễn Thanh Tùng - chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau - cho biết tình trạng sạt lở bờ biển và bờ sông ở Cà Mau đang diễn biến phức tạp. Hiện bờ Biển Đông có khoảng 61km sạt lở nguy hiểm, bờ Biển Tây khoảng 22km và bờ sông khoảng 120km. 

Đặc biệt, nhiều khu vực rừng phòng hộ đã bị xóa sổ, đất liền mất lớp "áo giáp" tự nhiên nên càng dễ bị sóng biển xâm thực.

Cà Mau là tỉnh duy nhất của cả nước có ba mặt giáp biển, với chiều dài bờ biển hơn 310km. Biển từng là lợi thế, nay trở thành mối đe dọa hiện hữu. Dù ngành chức năng đã triển khai nhiều dự án kè, song nguồn vốn hạn chế khiến nhiều đoạn sạt lở vẫn bỏ ngỏ. 

"Chúng tôi đã xây dựng xong đề án phòng chống sạt lở, trình Thủ tướng phê duyệt với tổng kinh phí giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 35.000 tỉ đồng. Những khu vực xung yếu sẽ được ưu tiên xây kè, bảo vệ dân cư, hạ tầng và an ninh quốc phòng" - ông Tùng cho biết.

Giải pháp lâu dài, theo ông Tùng là hoàn thiện tuyến kè và đê Biển Đông và kè từ kênh 5 Rạch Chèo đến cửa Gành Hào dài 138km, hoàn thiện tuyến kè đê Biển Tây 22km, xây dựng tuyến đê Biển Tây kết nối đoạn còn lại, đồng thời phục hồi rừng phòng hộ. 

Các biện pháp phi công trình như trồng cây mắm và cây đước bản địa, vận động người dân chung tay bảo vệ đất cũng đang được triển khai song song.

Trước tác động rõ rệt của biến đổi khí hậu, sạt lở không còn là nguy cơ, mà đã trở thành hiện thực khắc nghiệt đối với Cà Mau.

Một xã ở Cà Mau xảy ra 23 vụ sạt lở đất

Từ đầu năm đến nay, xã Thanh Tùng (tỉnh Cà Mau) đã xảy ra 23 vụ sạt lở đất, làm hư hỏng nhà dân, đường giao thông và nhiều công trình dân sinh, gây thiệt hại gần 1,7 tỉ đồng.