Vâng, lại là Vedan. Hôm qua, đã có một bản tin về chuyện luật sư đại diện pháp lý cho Vedan nói với báo chí rằng công ty này sẽ có văn bản phản đối Bộ Tài nguyên - môi trường.
Lý do Vedan phản đối là vì ngày 7-6, bộ đã có công văn báo cáo Thủ tướng và đề nghị chỉ đạo UBND tỉnh Đồng Nai phải chỉ đạo các sở ban ngành liên quan thận trọng trong phát ngôn và ký biên bản khi làm việc với Vedan. Theo Vedan, việc làm này của Bộ TN-MT là dùng biện pháp hành chính để giải quyết mối quan hệ dân sự.
Đọc bản tin này, những người quan tâm đến việc bảo vệ môi trường sống trong lành tại Việt Nam không thể không tự đặt ra những chữ “nếu” sau đây: Nếu Vedan không làm ăn gian dối, cố tình xây dựng một hệ thống xả thải ngầm không qua xử lý khiến sông Thị Vải bị hủy hoại thì người dân sống ven con sông này đâu phải lâm vào cảnh khốn cùng, Bộ TN-MT, Tổng cục Cảnh sát môi trường đâu phải vất vả. Nếu Vedan, sau khi bị bắt quả tang xả thải chưa qua xử lý ra sông Thị Vải, biết phục thiện khắc phục hậu quả, đền bù thiệt hại đúng mức cho người dân thì đâu có công văn ngày 7-6 nêu trên. Nếu Vedan đừng ép uổng người dân bị hại, đừng nay thế này mai thế nọ thì Bộ TN-MT đâu cần phải báo động “phải thận trọng” khi làm việc với Vedan...
Tuy nhiên, những người bạn có kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường ở Tổ chức BAJ đã cười bảo với chúng tôi rằng: ”Xin đừng đặt ra những chữ “nếu” như thế đối với những công ty không xem trọng cuộc sống của cộng đồng. Một khi họ đã lén lút xả thải chưa qua xử lý ra thẳng môi trường để tăng lợi nhuận thì xin đừng mơ đến chuyện tự giác, phục thiện. Đó là mẫu số chung của các doanh nghiệp không đặt uy tín, đạo đức kinh doanh lên hàng đầu”.
Mọi người đã dẫn chứng một câu chuyện có thật tại Nhật: Việc khai thác mỏ đồng Ashio Douzan ở TP Nikko, tỉnh Tochigi vào thế kỷ 19 đã khiến cư dân sống ở vùng hạ lưu điêu đứng, gánh chịu nhiều căn bệnh kỳ quái. Khi đã chứng minh được những căn bệnh kỳ quái là do nước thải của mỏ đồng hòa vào nước sông - nguồn nước sinh hoạt của người dân tỉnh Tochigi - thì đã nổ ra một vụ kiện tụng kéo dài đến 30 năm giữa cư dân thành phố này với đơn vị khai thác mỏ đồng - Công ty Furukawa Denkon.
Với ưu thế tài chính trong tay, công ty này đã thuê những luật sư thật giỏi, khai thác những điểm sơ hở của luật pháp để dây dưa vụ kiện. Mãi đến hơn 30 năm, những người dân thấp cổ bé miệng mới giành được chiến thắng.
Người dân Tochigi mất hơn 30 năm để chiến thắng Công ty Furukawa Denkon, hơn 15 lần quãng thời gian mà nông dân Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM “chiến đấu” với Vedan (ngày 14-9-2008, Vedan bị C36 bắt quả tang xả thải chưa xử lý ra sông Thị Vải). Vì vậy, đừng nản lòng vì cuộc đấu tranh này chắc chắn còn phải kéo dài... Và hãy nhớ rằng nếu không kiên trì, để thua cuộc trong vụ “án điểm” môi trường với Vedan thì chắc chắn hàng loạt “Vedan” khác sẽ trỗi dậy!
BÌNH LUẬN HAY