Cấp thiết mở rộng cao tốc

Cao tốc thì phải đảm bảo quy chuẩn, an toàn cơ bản

PGS.TS Vũ Anh Tuấn, giám đốc Trung tâm nghiên cứu giao thông vận tải Việt Đức (Trường ĐH Việt Đức), chia sẻ thời gian qua, một số tuyến cao tốc chưa đạt chuẩn, thiếu làn dừng khẩn cấp liên tục... nên sau vài năm đã quá tải hoặc có xảy ra va chạm giao thông rất nguy hiểm. Vụ tai nạn trên cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết mới đây là dẫn dụ.

Bộ Xây dựng cũng đã có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đường bộ cao tốc về quy mô làn xe (tối thiểu 4 làn), có làn dừng xe khẩn cấp liên tục trừ các trường hợp đặc biệt và nhiều quy định tiêu chuẩn kèm theo.

Nghị quyết 68 mở ra cơ hội cho tư nhân tham gia làm cao tốc, cơ sở hạ tầng. Nhà quản lý cần rà soát đoạn tuyến lớn khả năng sinh lợi nhuận thì tạo điều kiện tư nhân tham gia cùng làm.

Chúng ta có thể sử dụng nguồn thu ngân sách từ đây tiếp tục đầu tư cao tốc cho những nơi khác.

Ở Hàn Quốc áp dụng mô hình đường cao tốc do nhà nước và tư nhân cùng làm (nhà nước 40%, tư nhân 60%) rất hiệu quả.

Ngược lại có những đoạn tuyến khả năng sinh lợi nhuận thấp, nhưng cần được kết nối thúc đẩy sự phát triển vùng sâu, vùng xa thì do nhà nước làm.

Trong trường hợp tư nhân tham gia làm cao tốc, mức thu phí hoàn vốn cần tính toán hợp lý, nhận được sự đồng thuận từ phía người dân.

Vì sao phải mở rộng cao tốc Bắc - Nam? Khi nào thực hiện?

Theo Bộ Xây dựng, đến nay cần mở rộng tuyến cao tốc này từ Hà Nội đến TP.HCM lên 6 làn xe hoàn chỉnh bởi các lý do: định hướng phát triển kinh tế - xã hội của nước ta đã khác so với thời điểm quyết định chủ trương đầu tư cao tốc Bắc - Nam phía đông; nhu cầu vận tải trong thời gian tới dự kiến sẽ tăng nhanh; điều kiện nguồn lực không phải trở ngại lớn trong khi yêu cầu hoàn chỉnh đồng bộ, hiện đại tuyến đường cao tốc Bắc - Nam phía đông là trục giao thông quan trọng nhất của cả nước trở nên cần thiết, đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước trong bối cảnh mới.

Về thời điểm triển khai mở rộng 18 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam từ 4 làn lên 6 làn xe, Bộ Xây dựng kiến nghị nên được cân nhắc sau khi hoàn thành công tác bảo hành của các nhà thầu theo các dự án đầu tư công trước đây (các dự án giai đoạn 2017 - 2020 hết bảo hành vào tháng 6-2026, các dự án giai đoạn 2021 - 2025 hết bảo hành vào tháng 12-2027) để tránh phát sinh tranh chấp pháp lý liên quan.

Sân bay Long Thành chờ cao tốc 10 làn xe

Theo kế hoạch dự kiến, sân bay quốc tế Long Thành (Đồng Nai) sẽ xây dựng xong trong năm 2026. Hiện tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây - một trong những tuyến đường chính kết nối sân bay - đang quá tải. Việc Chính phủ cho phép đưa dự án mở rộng đường cao tốc này vào công trình thi công khẩn cấp với mong muốn đồng bộ với sân bay Long Thành khi vận hành.

Đề cập việc khai thác đồng bộ các dự án thành phần và giao thông kết nối sân bay, đại diện Tổng công ty Cảng hàng không VN (ACV) đề nghị cấp có thẩm quyền chỉ đạo sớm triển khai dự án mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành theo đúng quy mô, quy hoạch đã phê duyệt cho tuyến cao tốc này là 10 làn xe.

Theo ACV, việc đầu tư xây dựng, hoàn thành đồng bộ hệ thống giao thông kết nối nhằm đảm bảo thuận lợi cho việc chuyển các chuyến bay quốc tế từ sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM) đến sân bay Long Thành.

"Điều này phát huy tối đa hiệu quả đầu tư dự án, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, đảm bảo dòng tiền trả nợ lãi vay ngân hàng, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư cũng như tiềm năng khai thác khi dự án hoàn thành đưa vào sử dụng", đại diện ACV đánh giá.

Trong số các dự án cao tốc kết nối vào khu vực sân bay Long Thành, ngoài dự án mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, ở cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (đoạn qua Đồng Nai dài 34,2km, với 2 dự án thành phần 1, 2) nối từ khu vực trung tâm tỉnh Đồng Nai về sân bay Long Thành đang được các đơn vị thi công gấp rút.

Dự án này dự kiến thông xe kỹ thuật trước 19-12 và đưa vào khai thác tháng 6-2026. Tuy nhiên, theo Ban quản lý dự án 85 (Bộ Xây dựng, chủ đầu tư dự án thành phần 2), mặt bằng trên hiện trường vẫn đang còn vướng mắc một số đường điện ảnh hưởng đến công tác tổ chức thi công.

Vì vậy ban đã kiến nghị Ban quản lý dự án 5 (trước là Ban quản lý dự án huyện Long Thành) và các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ di dời công trình hạ tầng kỹ thuật và hoàn thành di dời trong tháng 7-2025...

Đồng thời kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai tiếp tục quan tâm chỉ đạo các mỏ đá tăng công suất kịp thời đáp ứng nhu cầu của dự án.

Cao tốc Bến Lức - Long Thành (qua Đồng Nai gần 29km) sau thời gian ngưng trệ cũng có tín hiệu tích cực.

Dự án này cũng đang trong quá trình thi công với quy mô 4 làn xe, dự kiến đưa vào khai thác đồng bộ trong tháng 9-2026, có thể kịp so với tiến độ sân bay Long Thành.

Theo UBND tỉnh Đồng Nai, hiện dự án trên còn thu hồi đất thêm đoạn từ quốc lộ 51 đến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (dài khoảng 300m) với diện tích thu hồi gần 2,8ha/60 hộ dân và phải bố trí tái định cư khoảng 75 hộ.

Trước đây UBND huyện Long Thành cũng đã làm xong kiểm kê, áp giá bồi thường...

Ở hướng kết nối với khu vực Tây Nguyên, Đồng Nai đang có các dự án cao tốc ngang qua như cao tốc Dầu Giây - Tân Phú (dài 60km) có quy mô 4 làn xe, đã chọn nhà đầu tư.

Tiếp đó là dự án đường cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc (đoạn qua địa bàn tỉnh dài 11km) có quy mô 4 làn xe. Cả 2 dự án trên dự kiến hoàn thành trong năm 2027.

Ở trục kết nối TP.HCM có dự án đường vành đai 3 qua Đồng Nai dài 11,2km có quy mô 4 làn xe, dự kiến thông xe kỹ thuật trước 19-12, đưa vào khai thác tháng 6-2026, kịp tiến độ khi sân bay Long Thành vận hành.

Ngoài ra còn có dự án đường vành đai 4 qua Đồng Nai dài 46,5km quy mô 4 làn xe cũng đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư...

Miền Trung mở rộng 2 cao tốc 2 làn xe lên 4 làn

Tại miền Trung, tuyến Hòa Liên - La Sơn (nối Đà Nẵng với Huế) dài khoảng 65km, được nâng cấp từ 2 lên 4 làn xe hoàn chỉnh, mặt đường rộng 22m, vận tốc thiết kế 60 - 80km/h. Dự án dự kiến hoàn thành trong vòng 240 ngày kể từ ngày khởi công 30-5.

Ông Trần Đức Hiệp, giám đốc quản lý dự án mở rộng đoạn La Sơn - Hòa Liên (thuộc Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh), thông tin dự án đã có sẵn mặt bằng, nên sau lễ khởi công, nhà thầu huy động đồng loạt phương tiện, thiết bị, nhân lực, bố trí 8 mũi thi công đường và 20 mũi thi công cầu tại 50 vị trí khác nhau.

"Chúng tôi đang điều chỉnh tiến độ các cầu để thi công đồng loạt, tránh ảnh hưởng trong mùa mưa. Giai đoạn đầu chúng tôi phát động chiến dịch 90 ngày thi công thần tốc, chia 3 ca 4 kíp, với mục tiêu đến tháng 9 hoàn tất toàn bộ mố trụ cầu trước mùa thời tiết cực đoan", ông Hiệp cho biết.

Ngoài ra tuyến cao tốc La Sơn - Cam Lộ (nối Huế với Quảng Trị) dài gần 99km cũng sẽ được nâng cấp từ 2 lên 4 làn xe, chiều rộng mặt đường 22 - 23m. Dự kiến dự án sẽ được khởi công trong tháng 8 tới.

Tư nhân đầu tư gần 40.000 tỉ đồng mở rộng cao tốc về miền Tây

Thời gian gần đây cao tốc TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận thường xuyên bị quá tải, ùn ứ tại một số vị trí, đặc biệt là vào những ngày cuối tuần và tại các vị trí đang có các công nhân sửa chữa mặt đường.

Trước đó Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án mở rộng tuyến cao tốc này theo phương thức đối tác công tư (PPP) với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 39.800 tỉ đồng.

Đoạn TP.HCM - Trung Lương sẽ mở rộng từ 4 lên 8 làn xe, nền đường rộng 41m, vận tốc thiết kế 120km/h. Đoạn Trung Lương - Mỹ Thuận sẽ mở rộng từ 4 làn xe hạn chế lên 6 làn xe, nền đường rộng 32,2m theo quy mô đã quy hoạch, vận tốc thiết kế 100km/h.

Dự kiến thời gian chuẩn bị đầu tư và thực hiện dự án từ năm 2024 - 2028, hiện đang hoàn thiện các thủ tục để khởi công.