Kỹ sư kiểm tra hệ thống xử lý khí thải phóng xạ của nhà máy
Lò sản xuất thuốc đồng vị phóng xạ quy mô lớn theo hình thức hợp tác công - tư của Công ty cổ phần y học Rạng Đông từng được đặt trong khuôn viên thuộc Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai công nghệ bức xạ (Vinagamma), thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (202A đường 11, phường Linh Xuân, TP Thủ Đức, TP.HCM).
Lò sản xuất thuốc phóng xạ được đầu tư 200 tỉ đồng, có thể cung ứng đủ thuốc cho 10 hệ thống chụp PET-CT. Năm 2019, công ty này bắt đầu vận hành thử nghiệm lò sản xuất thuốc 18F-FDG tại TP.HCM và là cơ sở tư nhân đầu tiên tại khu vực phía Nam được Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cấp giấy chứng nhận “Thực hành tốt sản xuất thuốc, nguyên liệu làm thuốc” (GMP) cho dây chuyền sản xuất thuốc tiêm phóng xạ chứa 18F-FDG sử dụng để chụp ảnh PET/CT trong chẩn đoán và theo dõi hỗ trợ điều trị ung thư.
Với diện tích mặt bằng hơn 300m2 và trang bị máy móc, thiết bị hiện đại như máy gia tốc Cyclotron, hệ thống máy tổng hợp 18F-FDG, hệ thống máy móc dùng để kiểm tra chất lượng, nhà máy được vận hành bởi đội ngũ nhân sự là những kỹ sư lành nghề.
Tuy vậy, năm 2022 đoàn kiểm tra của Bộ Khoa học và Công nghệ kết luận công ty hoạt động chưa phù hợp với Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Kết luận này khiến cả quá trình sản xuất phải tạm dừng "vô thời hạn".
Dù suốt hai năm sau đó, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, Sở Y tế TP.HCM và Công ty Rạng Đông nhiều lần kiến nghị gỡ vướng nhưng mọi nỗ lực đều rơi vào im lặng. Bộ Khoa học và Công nghệ không đưa ra hướng giải quyết nào rõ ràng.
Đến cuối năm 2024, Rạng Đông buộc phải di dời toàn bộ thiết bị, bàn giao lại nhà xưởng, chính thức đóng lại cánh cửa sản xuất nguồn cung thuốc phóng xạ thứ hai tại phía Nam. Và hiện cả nước cũng chỉ còn hai cơ sở sản xuất 18F-FDG được cấp phép, đều đặt tại Hà Nội.
Điều này đồng nghĩa phía Nam hoàn toàn "trắng tay" về nguồn cung thuốc đồng vị phóng xạ 18F-FDG và cuối cùng người bệnh tiếp tục chịu thiệt.
Doanh nghiệp thiệt hại hàng tỉ đồng
Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cho biết đến nay hợp đồng hợp tác khoa học kỹ thuật giữa đơn vị với Công ty cổ phần y học Rạng Đông chính thức bị "thanh lý" và công ty cũng đã di dời lò sản xuất ra khỏi khuôn viên của viện.
Còn ông Nguyễn Minh Sơn, giám đốc Công ty cổ phần y học Rạng Đông, cho hay đến năm 2022 Bộ Khoa học và Công nghệ yêu cầu dừng hoạt động do liên quan đến sử dụng tài sản công. Trong hai năm dừng sản xuất thuốc phóng xạ, công ty vẫn phải vận hành hằng ngày để máy móc không bị hỏng hóc, mỗi tháng việc duy trì vận hành tốn khoảng 320 triệu đồng.
Sức nặng về chi phí duy trì, vào cuối năm 2024 công ty không thể chờ đến khi vướng mắc được giải quyết và phải rời đi với số tiền thiệt hại lên đến hàng tỉ đồng.
Phóng viên Tuổi Trẻ từng được Công ty cổ phần y học Rạng Đông cho phép vào bên trong lò sản xuất thuốc đồng vị phóng xạ 18F-FDG ghi lại chùm ảnh và xin gửi tới bạn đọc:
Màn hình theo dõi cảnh báo phóng xạ khu vực sản xuất
Phòng máy gia tốc Cyclotron sản xuất đồng vị phóng xạ F-18
Nhân viên vận hành kiểm tra máy gia tốc Cyclotron
Vận hành máy gia tốc Cyclotron kiểm tra nước giàu O-18
Kỹ sư vận hành hệ thống tổng hợp dược chất phóng xạ 18F-FDG
Nhân viên vận hành hệ thống máy gia tốc Cyclotron
Nhân viên vận hành hệ thống tổng hợp dược chất phóng xạ 18F-FDG
Nhân viên vận hành hệ thống máy gia tốc Cyclotron
Vận hành hệ thống tổng hợp dược chất phóng xạ 18F-FDG
Hệ thống chia liều dược chất phóng xạ 18F-FDG
Hộp che chắn để vận chuyển dược chất phóng xạ
Vận chuyển dược chất phóng xạ xuất xưởng
Đo kiểm tra nhiễm bẩn phóng xạ toàn thân
BÌNH LUẬN HAY