Ai đến Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng cũng muốn trở lại

Tuổi Trẻ trò chuyện với TS NGÔ PHƯƠNG LAN, giám đốc Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng - DANAFF, khi sự kiện thường niên lần thứ 3 chính thức bắt đầu từ hôm nay (29-6) đến ngày 5-7. 

Bà Lan từng đi mấy chục liên hoan phim quốc tế lớn nhỏ trong nhiều năm và chắt lọc ra DANAFF của Việt Nam - những gì mà bà nghĩ có ích cho những người làm điện ảnh và công chúng, tới thời điểm này cũng đã làm được rồi.

"Có lúc tôi nghĩ mong muốn của mình có cơ sở, nhưng ở một mặt nào đó cũng khá viển vông khi thấy mình có chút tuổi rồi (cười). 

Cũng có khi tâm trạng đi xuống, hoặc quá vất vả, tôi từng nghĩ hay là bỏ cuộc. Nhưng rồi vượt qua tất cả, khi thấy "đứa con" của mình ngày càng khôn lớn, hơn hết là hạnh phúc và tự hào", bà chia sẻ.

Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng phát triển nhanh hơn dự kiến

* DANAFF mùa thứ 3 bắt đầu được biết đến trong khu vực. Bà thấy DANAFF đang đi nhanh hay chậm?

- Nhanh hơn dự kiến, thành ra giờ chạy theo nó cũng phải cố gắng rất nhiều. Tuy nhiên, tôi rất mừng vì mỗi bước phát triển đều có thêm người đồng hành và ủng hộ, biến DANAFF thành một sự kiện truyền cảm hứng, khơi dậy niềm yêu thích điện ảnh cũng như khát vọng sáng tạo cho các nhà làm phim, không chỉ những người có tên tuổi mà cả những người trẻ.

Quan trọng hơn, DANAFFF đã nhận được sự quan tâm của những người làm điện ảnh trong khu vực. 

Ai đến một lần cũng muốn quay lại. Ngoài châu Á, có không ít chuyên gia quốc tế cũng bày tỏ muốn được đến DANAFF để trở thành một phần của sự kiện.

Năm nay số lượng phim châu Á gửi dự thi ngày càng đông, trong đó có những phim lần đầu công bố. 

Chương trình Panorama cũng nhận được hưởng ứng mạnh mẽ, trong đó có 7 phim lần đầu chiếu quốc tế ở đây, cho thấy một thương hiệu liên hoan phim đã thành hình và bắt đầu có tiếng nói.

* Ban đầu hình dung của bà về DANAFF ra sao?

- Mô hình này tôi nhen nhóm từ lâu lắm rồi. Từ những năm 1980, lúc tôi còn là sinh viên, tham dự các liên hoan phim quốc tế và bắt đầu thuyết trình về điện ảnh Việt Nam tại Liên hoan phim Fukuoka (Nhật Bản) năm 1992.

Ở Fukuoka, điện ảnh Việt Nam được nhắc đến như một tiêu điểm và đó là lần đầu tiên, bên cạnh một phim chiến tranh, người ta giới thiệu chùm phim về đề tài xã hội như Tướng về hưu, Ngọn đèn trong mơ, Xương rồng đen, Người cầu may, Gánh xiếc rong…

Lúc đó tôi làm ở Vụ Điện ảnh (thuộc Bộ Văn hóa), được phân công chọn phim giúp ông bà Tadao Sato - hai người sáng lập liên hoan phim. Chùm phim Việt từ Fukuoka sau đó đã "đến" nhiều LHP quốc tế khác như Nantes (Pháp), Toronto (Canada)… 

Ở nhiều nơi, khán giả và những người làm điện ảnh chỉ biết đến điện ảnh Việt Nam qua mấy phim chiến tranh, giờ đã có thêm những hình dung phong phú hơn về điện ảnh của chúng ta.

Song lúc đó tôi bắt đầu nghĩ nếu cứ như thế này cũng chỉ giới thiệu từng chùm phim Việt thôi. Tôi mong một điều lớn hơn. 

Nếu tổ chức được một liên hoan phim quốc tế ở Việt Nam, mời các nhà làm phim và chuyên gia nổi tiếng đến, người làm điện ảnh trong nước và khán giả Việt Nam có cơ hội được thưởng thức không khí văn hóa liên hoan phim quốc tế, thì rất tuyệt vời. Sau nhiều năm tháng, tới năm 2023, DANAFF mới chính thức diễn ra.

Việt Nam có những thế mạnh mà Busan không có

* DANAFF có tham vọng trở thành "Busan thứ hai" của châu Á không?

- DANAFF không tham vọng trở thành bản sao của Liên hoan phim Busan hay bất cứ liên hoan phim quốc tế nào khác. Busan có những thế mạnh mà chúng ta không bao giờ vượt/chạm tới được, nhưng bù lại, Việt Nam cũng có những cái thế mạnh mà Busan không có.

Từ đầu, DANAFF muốn làm một cuộc chơi khác với những sự kiện trước đó, nhằm tạo ra một sân chơi khách quan và công bằng. 

Điều này thể hiện qua việc sự kiện có hai hạng mục riêng biệt cho phim châu Á (hướng tới phim nghệ thuật) và phim Việt Nam (phim tốt, có nghề, được khán giả yêu thích). Chấm điểm gồm đa số những chuyên gia điện ảnh quốc tế uy tín và không có bất cứ sự thiên vị nào cho phim Việt Nam.

Trong bối cảnh điện ảnh Việt Nam đang quan tâm nhiều đến phim thương mại và doanh thu phòng vé, DANAFF muốn tạo sự cân bằng bằng cách tôn vinh phim nghệ thuật trên sân nhà và tôn vinh một cách xứng đáng.

Chẳng hạn Cu li không bao giờ khóc của Phạm Ngọc Lân, là Phim đầu tay xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Berlin, trở thành Phim châu Á hay nhất tại DANAFF II.

Ở hạng mục Phim Việt Nam dự thi, năm nay rất mừng khi trong số các phim được chọn vào dự thi, có nhiều phim của các đạo diễn trẻ. 

Đôi khi ở trong nước chúng ta tung hô nhau vì phim có doanh thu tốt, nhưng chưa chắc những đánh giá đã chuẩn xác. Đến đây, các nhà làm phim Việt Nam được những giám khảo quốc tế chấm điểm và nhận xét một cách khách quan, có thêm cọ xát và kinh nghiệm, tốt hơn trong chặng đường làm nghề tiếp theo của họ.

* Còn Liên hoan phim Busan thì sao?

- Bên cạnh các phim dự thi và phim trình chiếu, một trong những giải thưởng quan trọng nhất của họ là New Currents - dành cho các bộ phim đầu tay hoặc thứ hai của các nhà làm phim châu Á. Họ còn có chợ phim và truyền hình - nơi các nhà làm phim, nhà sản xuất và nhà phân phối có cơ hội gặp gỡ, trao đổi và hợp tác.

Chúng ta chưa có chợ phim hay các hoạt động mua bán gì đúng nghĩa. Vườn ươm dự án thuộc sáng kiến DANAFF's Talent (Tài năng triển vọng) được vận hành từ nguồn kinh phí và tài trợ của các doanh nghiệp, tổ chức yêu điện ảnh.

DANAFF là một cuộc chơi trong sáng, không lợi nhuận, hoàn toàn mang tính công ích, dành cho người dân và những người yêu điện ảnh.

Ở Busan hay các liên hoan phim quốc tế khác, người ta cũng không đưa phim thương mại vào hạng mục dự thi chính thức. Tuy nhiên chúng ta không làm vậy được. 

Việt Nam là một nền điện ảnh nhỏ với số lượng phim sản xuất còn khiêm tốn. Công nghiệp điện ảnh của chúng ta cũng mới bắt đầu. Muốn có sự đa dạng của các dòng phim, ta chỉ còn cách đi từ từ để những mùa tiếp theo có thêm những tác phẩm chất lượng.

Tới hôm nay, tôi cho hướng đi đó vẫn đang đúng và phù hợp với điều kiện và bối cảnh của chúng ta. Trong bối cảnh điện ảnh Việt đang chạy theo doanh thu phòng vé, DANAFF như một cái neo giữ chuẩn nghề nghiệp cũng hay.

* DANAFF tham vọng gì?

- Giới thiệu được thương hiệu của chúng ta một cách nhiều nhất có thể, rộng hơn là điện ảnh khu vực.

Đó là lý do khi làm DANAFF, một trong những ý tưởng đầu tiên là giới thiệu kho di sản điện ảnh quý báu của Việt Nam và của khu vực kết hợp với những sáng tạo mới. Đến DANAFF III, điều đó mới bắt đầu định hình.

Năm nay có hai chương trình lớn. Đó là Nửa thế kỷ phim Việt Nam về chiến tranh - lần đầu giới thiệu 22 phim chọn lọc qua nửa thế kỷ, trong đó gồm các phim hậu chiến và sản xuất sau năm 1975. Qua đó truyền cảm hứng cho các nhà làm phim trẻ, tiếp tục nghĩ ngợi về những đề tài truyền thống và những câu chuyện của Việt Nam để đưa vào tác phẩm của mình.

Còn có Tiêu điểm điện ảnh Hàn Quốc giới thiệu những tác phẩm nổi bật của điện ảnh nước này từ năm 1960 tới 2024, trong đó có kiệt tác The Housemaid của đạo diễn Kim Ki Young và các tác phẩm đầu tay của những tác giả quan trọng. Ta hay nói điện ảnh Hàn Quốc rực rỡ hào quang, chinh phục khán giả toàn thế giới, nhưng phải nhìn gốc rễ của nó.

Cùng xuất phát điểm những năm 1960 với nhiều nét tương đồng với điện ảnh Việt Nam nhưng điện ảnh Hàn Quốc phát triển rất nhanh, mạnh mẽ, đặc biệt thập niên 1980 và 1990. 

Tại DANAFF III, chúng ta sẽ cùng các chuyên gia cắt nghĩa vì sao. Trước mắt tôi chỉ có thể nói nó gắn liền với một định hướng toàn cầu hóa những giá trị của Hàn Quốc. Đó cũng là bài học bổ ích cho các nước châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Tài tử Ji Chang Wook đến Việt Nam dự Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng

Diễn viên nổi tiếng Ji Chang Wook sẽ có mặt tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần thứ ba, diễn ra từ ngày 29-6 tới 5-7 tại Đà Nẵng.